Dysortografia – test na dysortografię

Dysortografia

Zdarzają się przypadki, że dziecko podczas pisania pomija niektóre sylaby, znaki interpunkcyjne, a nawet pisze z błędami ortograficznymi, chociaż doskonale zna zasady ortografii. Podczas procesu alfabetyzacji w przedszkolu zdarza się to często, czasami też później z powodu zwykłego rozproszenia uwagi. Ale na podstawie jakich objawów powinniśmy podejrzewać dysortografię? W diagnozie tego zaburzenia zdecydowanie pomaga test na dysortografię wykonany w gabinecie psychologicznym.

 

Wszystkie testy psychologiczne wykonywane w naszej poradni znajdziesz tutaj: Testy psychologiczne

Po co wykonywać test na dysortografię?

 

W poradni Spokój w Głowie w podwarszawskim Wołominie przyjmujemy pacjentów z różnymi specyficznymi zaburzeniami w uczeniu się. Jednym z nich jest dysortografia, która polega na niepoprawnym zapisywaniu wyrazów. Problem jest o tyle poważny, że utrudnia edukację i często staje się powodem do wstydu.

Najlepszym przykładem tego, jak prawidłowa diagnoza po wykonaniu testu na dysortografię może odmienić życie, to historia jednej z naszych małych pacjentek (dane personalne zostały zmienione).

„Mam na imię Anna, jestem mamą jedenastoletniej Hani, która chodzi do czwartej klasy szkoły podstawowej. Długo zastanawiałam się, dlaczego moja córka dostawała za wypracowania i dyktanda pisane w szkole jedynki lub dwójki, a jej koledzy czwórki lub piątki. Kiedy ją o to pytałam, zawsze twierdziła, że starała się jak mogła i sprawdzała teksty na zajęciach. Zawsze wszystko dokładnie czytała zdanie po zdaniu i była przekonana, że wszystko zrobiła dobrze. Z drugiej strony za każdym razem wracała do domu z kartką pokreśloną czerwonym długopisem. Miarka się przebrała, gdy Hania wróciła do domu z płaczem. Kiedy po raz kolejny dostała ocenę niedostateczną, wściekła nauczycielka nakrzyczała na nią przy całej klasie. Moja córka wróciła do domu zrozpaczona, a ze wstydu przed rówieśnikami nie chciała chodzić do szkoły.

Na szczęście na naszej drodze pojawiła się nowa nauczycielka, która wezwała mnie do siebie i porozmawiała na temat problemów mojego dziecka. Dowiedziałam się, że Hania nie robi tego celowo, że mogą to być zaburzenia utrudniające pisanie zgodne z zasadami. Zabrałam więc córkę na testy do poradni psychologicznej Spokój w Głowie. Dzięki pomocy specjalistów wspólnie z Hanią wiemy, że to dysortografia, nad którą cały czas pracujemy w domu i z psychologiem”.

Ta historia doskonale pokazuje, jak dzieci z trudnościami w poprawnym pisaniu są stygmatyzowane w szkole i jak to niezdrowo może odbić się na ich psychice. Dlatego zgłoszenie się do gabinetu psychologicznego, kiedy dziecko popełnia błędy i wykonanie tam testu na dysortografię to pierwszy i najważniejszy krok na drodze zmian na lepsze.

Dysortografia – co to jest?

Jednym z głównych problemów, z jakimi borykają się współcześni uczniowie, nauczyciele i rodzice, jest zjawisko dysortografii. To patologia znana jako zaburzenie wypowiedzi pisemnej, zgodnie z DSM-V, czyli jest specyficznym zaburzeniem uczenia się, pochodzenia neurobiologicznego, które wpływa na zdolność pisania. W szczególności dotyczy poprawności pisowni, organizacji, struktury i składu wypowiedzi, tekstów pisanych, słabej i krótkiej konstrukcji zdań oraz, że dzieci popełniają błędy ortograficzne.

Dysortografia jest zaburzeniem obecnym od urodzenia. Należy podkreślić, że dziecko z dysortografią jest człowiekiem inteligentnym z normalnym ilorazem inteligencji (IQ). Nie jest jednak w stanie zautomatyzować procesów pisania lub przekształcania fonemu w grafem ani stosować zasad ortograficznych składających się na złożone pismo. Dlatego wszelkie prace pisemne wykonuje powolnie i z licznymi błędami w porównaniu ze standardami oczekiwanych umiejętności dla dzieci w jego wieku. Mimo zaangażowania i starań nie osiąga takich samych wyników jak jego koledzy z klasy.

Jakie są przyczyny dysortografii?

Czasami zdarza się, że kiedy dziecko ma dysortografię „nie słyszy” właściwego dźwięku lub nie jest świadome dźwięków składających się na słowo. Słyszy i rozumie słowo jako całość, bo tak objawia się dysortografia. Innym razem jest to sytuacja, w której szybkie automatyczne stosowanie reguł językowych nie działa. Może się to wydawać paradoksem, ponieważ dziecko potrafi doskonale wyjaśnić zasadę ortograficzną, zna ją i rozumie, ale tylko, gdy zostanie o to poproszone. Jeśli musi potem szybko napisać zdanie, które łączy w sobie wiele różnych reguł gramatycznych i ortograficznych, może popełnić błąd, zapominając o wyjaśnionej wcześniej zasadzie pisowni.

Główną przyczyną dysortografii, zaburzeń pisania są zatem niedobory percepcji, pamięci wzrokowej i słuchowej oraz orientacji czasoprzestrzennej, które wpływają na prawidłową orientację liter i rozróżnianie podobnych grafemów podczas pisania. Odpowiedzialne za ten stan mogą być mikrouszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego jeszcze w życiu płodowym związane z komplikacjami okołoporodowymi, chorobami w trakcie ciąży lub zaniedbaniami ze strony matki (np. picie alkoholu w czasie ciąży).

Objawy dysortografii, które są ostrzeżeniem

 

Można powiedzieć, że dysortografia jest trudnością wizualno-percepcyjną, a także językowo-percepcyjną. Dlaczego? Ponieważ istnieje rozłączenie percepcyjne w fonografii (kodowaniu i zapisie dźwięku), które kończy się przekształceniem usłyszanego słowa w błędny zapis. Tylko, jak rozpoznać, że dziecko ma problemy? Znaki ostrzegawcze, które powinny budzić niepokój rodziców i nauczycieli to:

• trudności dziecka w dopasowaniu litery do odpowiedniego dźwięku;
• problemy z zastosowaniem rozumianych reguł gramatycznych i ortograficznych;
• stosowanie nieprawidłowej interpunkcji;
• błędy ortograficzne, językowe i gramatyczne.

Inne objawy dysortografii to:

• nieczytelne pismo odręczne;
• powolne i pracochłonne pisanie;
• mieszanka pisma drukowanego i odręcznego;
• niezgrabne odstępy między literami i słowami;
• ciągłe zdania i brak przerw na akapity;
• problemy z organizacją informacji podczas pisania.

Trudności z zastosowaniem zasad gramatycznych i ortograficznych najłatwiej zaobserwować u uczniów w szkole. Są one tak poważne, że trudno im nadążyć, więc piszą wolniej niż reszta klasy. Na przykład przeliterowanie słowa, które większość uczniów wykonuje w kilka sekund, może zająć pięć lub dziesięć minut dłużej w przypadku dzieci dotkniętych dysortografią. To wszystko jest powodem do stresu i utrudnia terminowe wykonywanie zadań, a ponadto przyczynia się do ogólnego spadku wydajności i końcowych wyników. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć, jakie okoliczności powodują błędy podczas pisania i w przypadku dysortografii wdrożyć odpowiednią interwencję terapeutyczną.

Życie dzieci z dysortografią

Dysortografia występuje rzadziej niż dysleksja. Dzieci z tą patologią czytają normalnie, ale mają deficyt umiejętności komponowania tekstów pisanych. Mają też słabą organizację, popełniają liczne błędy gramatyczne i ortograficzne. Wykazują brak chęci do pisania, a kiedy to robią, ich teksty są dość zredukowane, niezorganizowane i pozbawione interpunkcji. Kiedy dodatkowo mają problemy z mową, zwykle dokonują tych samych zmian w piśmie.

Ewidentnymi cechami charakterystycznymi dysortografii są: błędy językowo-percepcyjne, które charakteryzują się:

• pominięciami liter, sylab i słów;
• dodawaniem fonemów, sylab i słów;
• inwersjami znaków, sylab i słów;
• zamianami wizualnymi podobnych znaków, mylenie liter;
• dokonywaniem bezsensownej wymiany liter;
• błędami merytorycznymi, czyli łączeniem dwóch wyrazów lub nieprawidłowe ich rozdzielanie;
• błędami ortograficznymi i brakiem interpunkcji.

Diagnoza i leczenie dysortografii

Tego zaburzenia nie należy mylić z typowymi błędami gramatycznymi, które często popełniają dzieci w okresie dorastania. Nie jest też wynikiem niewiedzy lub stronienia od nauki. Dlatego do prawidłowej diagnozy należy wziąć pod uwagę wszystkie charakterystyczne cechy dysortografii.

Testy do oceny tego zaburzenia obejmują:

• badania słuchu i wzroku;
• testy psychologiczne na dysortografię sprawdzające specyficzne trudności dziecka w nauce pisania i nauce zasad języka.

W gabinecie psychologicznym wykonywane są testy dyktand, liter, słów, zwrotów, opisywanie obrazów, uzupełnianie zdań i tworzenie treści, a także inne specyficzne testy dla tej sytuacji i innych zaburzeń. W ewaluacji należy zebrać informacje o poziomie ortograficznym dziecka, jakie popełnia błędy i jak często są one robione. Ważnych informacji dostarcza również zeszyt dziecka oraz ćwiczeniówki z jego pracą, którą wykonuje zarówno w domu, jak i w szkole. Istotne jest dokładne przyjrzenie się postępom dziecka w klasie i ustalenie, czy błędy mogą być spowodowane zwykłą wpadką, czy są objawami wskazującymi na specyficzne zaburzenie uczenia się.

Nie można lekceważyć zaburzenia, jakim jest dysortografia. Ćwiczenia wykonywane w domu z rozpoznawania kształtów graficznych, identyfikacji błędów, rozróżnienia prawo/lewo, góra/dół, przód/tył, analizy zdań, czy zamiany jednego fonemu na inny w sylabie i słowie nie wystarczą. Potrzebna jest również interwencja psychologa, który dokładniej zbada sprawę i ustali szczegóły drogi wzmacniania elementów poznawczych składających się na umiejętność pisania.

Test na dysortografię – umów wizytę w dogodnym terminie!

 

Podobnie jak w przypadku dysleksji, możliwe jest rozpoznanie tego zaburzenia i zdiagnozowanie go wcześniej. Jednak ostateczna diagnoza dysortografii stawiana jest dopiero pod koniec trzeciej klasy, a więc po 10. roku życia. Przeprowadza się ją za pomocą standardowych testów oceniających elementy umiejętności pisania. Natomiast w pierwszych dwóch klasach szkoły podstawowej można dokonać oceny przesłanek nabywania umiejętności pisania. Chodzi o wszystkie elementy poznawcze niezbędne do poprawnego wykonywania tej czynności. Dzięki tej ocenie możliwe jest przeprowadzenie wcześniejszego wzmocnienia prawidłowego rozwoju dziecka już od pierwszych klas szkoły podstawowej.

Dlatego, jeśli zauważasz, że Twoje dziecko ma trudności w pisaniu, z nauką poprawnego pisania, nie czekaj! Umów wizytę u psychologa w dogodnym dla Was terminie. Przyjedź z dzieckiem i w miłej atmosferze zabawy pozwól specjaliście ocenić stan i umiejętności swojej pociechy.

Ceny wszystkich usług i testów psychologicznych przeprowadzanych w naszej poradni, sprawdzisz w dostępnym na stronie cenniku.

Wszystkie testy psychologiczne wykonywane w poradni Spokój w Głowie