Bigoreksja opiera się na zaburzonym obrazie postrzegania własnej sylwetki i dążenie do ekstremalnie wysokiego poziomu masy mięśniowej. Presja troski o wygląd zewnętrzny, budowanie poczucia własnej wartości na odbiciu w lustrze to tylko niektóre z przyczyn pogłębiania się problemu. Czym jest bigoreksja i dlaczego więcej nie znaczy lepiej?
Bigoreksja – czym jest?
W czasach kultu sylwetki, nadmiernej dbałości o wygląd i sferę zewnętrzną dochodzi do powstawania różnych zaburzeń, które mogą być bardzo niebezpieczne w skutkach. Najbardziej znaną chorobą, która wynika z braku akceptacji własnego ciała, jest anoreksja, która nieleczona może prowadzić do śmierci. Bigoreksja, zwana jest przez specjalistów odwróconą anoreksją, w przypadku której również występuje nieprawidłowy odbiór i ocena własnej sylwetki i konieczność bezwzględnej kontroli nad swoim ciałem.
Czym w takim razie jest bigoreksja? Jest to zaburzenie psychiczne dotyczące osób ćwiczących siłowo, głównie kulturystów, które objawia się przekonaniem, że wypracowany poziom tkanki mięśniowej jest niewystarczający. Jest to odmiana dysmorfofobii, która wiąże się z niespecyficznym zaburzeniem odżywiania. Stosowana jest dieta wysokobiałkowa, niskotłuszczowa o zwiększonej niż wynika z zapotrzebowania kaloryczności.
Zjawiskiem tym zainteresował się w amerykański psychiatra dr Harrison Pope, który wskazał na obsesyjne, fobiczne pragnienie nieustannego zwiększania poziomu tkanki mięśniowej, przy zachowaniu minimalnego poziomu tkanki tłuszczowej. Dodatkowo osoby dotknięte tym zaburzeniem uważają, że ich wygląd odbiega od pożądanego, wyimaginowanego wzorca, do którego nieustannie dążą. Fiksacja na punkcie własnego ciała wiąże się nie tylko z katorżniczymi treningami, które ekstremalnie obciążają organizm. Wymuszone jest także skrajnie restrykcyjnie trzymanie się założeń diety oraz wyeliminowanie z jadłospisu niektórych grup produktowych, które według osoby zaburzonej mogą utrudniać realizację celu sylwetkowego.
Dużym zagrożeniem jest także sięganie po niedozwolone środki wspomagające przyrost masy mięśniowej m.in. sterydy anaboliczne i inne substancje, które mogą powodować nieodwracalne zmiany.
Jak rozpoznać bigoreksję?
Podobnie jak w przypadku każdej choroby, aby zatrzymać jej rozwój i wystąpienie późniejszych skutków, bardzo ważne jest dostrzeżenie pierwszych symptomów. Należy podkreślić, że nie ma nic złego w dbaniu o siebie i swoje ciało. Zdrowe nawyki żywieniowe i styl życia stanowią najważniejszy element profilaktyki rozwoju chorób cywilizacyjnych. Warto jednak wykazać zainteresowanie, jeśli w naszym otoczeniu jest osoba, która nadmiernie troszczy się o to, jak wygląda i wykazuje niepokojące zachowania, które mogą świadczyć o którymś z zaburzeń odżywiania. Bardzo charakterystyczne dla bigoreksji jest paniczny strach przed skutkami niezrealizowanie założonego wcześniej jadłospisu lub niewykonanie planowanego treningu.
Bigoreksja – kryteria diagnostyczne:
- Przykładanie nadmiernej uwagi do wyglądu, zwłaszcza w kwestii budowania masy mięśniowej.
- Częste wizyty na siłowni i katorżnicze ćwiczenia.
- Restrykcyjne przestrzeganie czystej diety wysokobiałkowej.
- Podporządkowanie życia zawodowego i rodzinnego pod plan treningowy.
- Unikanie spotkań towarzyskich, rodzinnych, przynoszenie własnego jedzenia.
- Odczuwanie stresu w sytuacjach, gdy ciało może być poddawane ocenie np. plaża, basen, sauna.
- Sięganie po niedozwolone środki anaboliczne, wykonywanie iniekcji płynów powodujących obrzęk mięśni i zwiększenie masy ciała.
Jak leczyć bigoreksję?
Bigoreksja, podobnie jak inne zaburzenia psychiczne wymaga interwencji interdyscyplinarnej. Konieczne może być połączenie sił kilku specjalistów – psychodietetyka, psychoterapeuty, a nawet lekarza psychiatry. Pacjent będzie wymagał przeprowadzenia pełnej diagnostyki lekarskiej i interpretacji badań krwi, żeby wykluczyć negatywny wpływ swoich zachowań na zdrowie. Pomocne może być skorzystanie z diety pudełkowej, aby świadomie uniemożliwić pacjentowi samodzielne przygotowywanie posiłków. Rolą dietetyka wówczas będzie edukacja żywieniowa i przekazywanie zasad komponowania zdrowych posiłków pod aktualne zapotrzebowanie.
