Cukrzyca to poważna choroba metaboliczna, która dotyczy zaburzeń w produkcji lub działaniu hormonu insuliny, co prowadzi do podwyższonego poziomu glukozy we krwi*. Bardzo ważne jest zrozumienie głównych przyczyn choroby cukrzycowej, aby skutecznie zapobiegać jej rozwojowi. Poznaj najczęstsze przyczyny rozwoju cukrzycy typu 1 i 2, a także cukrzycy ciążowej oraz wtórnej.
Przyczyny cukrzycy typu 1
Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy błędnie atakuje komórki beta trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. Jedną z przyczyn wydaje się być predyspozycja genetyczna związana z układem immunologicznym. Ale nie jest ona jedyna. Prowadzonych jest wiele badań, które wskazują na to, że czynniki środowiskowe są również odpowiedzialne za wystąpienie cukrzycy typu 1. Nie ma jednak jednoznacznej odpowiedzi, co konkretnie ją powoduje.
Naukowcy biorą pod uwagę następujące czynniki:
- wiek mamy i sposób porodu dziecka (które miałoby zachorować na cukrzycę),
- sposób karmienia w 1. roku życia,
- przebyte infekcje wirusowe,
- wysycenie witaminą D,
- spożycie glutenu i błonnika pokarmowego,
- wysycenie kwasami omega 3,
- szczepienia.
Jak widać hipotez jest wiele i potrzeba dalszych badań, aby określić przyczynę występowania cukrzycy typu 1.
Przyczyny cukrzycy typu 2
W przeciwieństwie do choroby cukrzycowej typu 1 cukrzyca typu 2 jest ściśle powiązana z trybem życia i czynnikami środowiskowymi.
Nadwaga i otyłość
Nadmierna masa ciała, szczególnie otyłość brzuszna, to kluczowy czynnik ryzyka cukrzycy typu 2. Tkanka tłuszczowa, zwłaszcza trzewna, wydziela bowiem substancje, które mogą przyczyniać się do rozwoju insulinooporności.
Siedzący tryb życia
Brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia prowadzą do gromadzenia się tkanki tłuszczowej, co z kolei nasila insulinooporność i zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.
Dieta wysokokaloryczna
Podobnie jak brak aktywności fizycznej, spożywanie dużej ilości wysokoprzetworzonych produktów, bogatych w cukry proste i tłuszcze nasycone, może przyczyniać się do rozwoju otyłości i insulinooporności, a w konsekwencji cukrzycy typu 2.
Wiek i czynniki genetyczne
Ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 rośnie wraz z wiekiem. Jeśli w rodzinie występowały przypadki tej choroby, prawdopodobieństwo jej rozwoju jest jeszcze wyższe.
Choroby współistniejące
Schorzenia, takie jak nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe czy zespół policystycznych jajników, mogą zwiększać podatność na cukrzycę typu 2.
Zobacz także: Stres a poziom cukru
Przyczyny cukrzycy ciążowej
Cukrzyca ciążowa to forma cukrzycy, która pojawia się po raz pierwszy w trakcie ciąży. Jej przyczyną są zmiany hormonalne zachodzące w organizmie przyszłej mamy, prowadzące do insulinooporności.
Otyłość przedciążowa
Nadmierna masa ciała kobiety przed zajściem w ciążę zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej.
Wiek
Podobnie jak w przypadku choroby cukrzycowej typu 2, ryzyko cukrzycy ciążowej rośnie wraz z wiekiem. Szczególnie wysokie jest u kobiet powyżej 30. roku życia.
Cukrzyca w rodzinie
Jeśli w rodzinie występowały przypadki cukrzycy, prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy ciążowej jest większe.
Przebyta cukrzyca ciążowa
Kobiety, które w przeszłości zmagały się z cukrzycą ciążową, mają zwiększone ryzyko ponownego wystąpienia tej choroby w kolejnej ciąży.
Przyczyny cukrzycy wtórnej
Istnieje również grupa chorób określanych jako cukrzyca wtórna, które są wynikiem innych schorzeń lub stosowania niektórych leków.
Choroby trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki, nowotwory tego narządu czy stan po usunięciu trzustki mogą prowadzić do rozwoju cukrzycy wtórnej.
Endokrynopatie
Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego, takie jak choroba Cushinga, akromegalia czy guz chromochłonny, mogą być przyczyną cukrzycy wtórnej.
Zaburzenia metaboliczne i stosowane leki
Hemochromatoza, czyli genetycznie uwarunkowane zaburzenie metabolizmu żelaza, może prowadzić do rozwoju cukrzycy wtórnej. Przyczyną choroby mogą być również stosowane leki, takie jak interferon α czy glikokortykosteroidy.
*poziom glukozy = stężenie glukozy
Artykuł powstał we współpracy z Novo Nordisk, właścicielem strony https://www.dann.edu.pl/materia_y-dla-pacjenta.html
PL24CD00101
Źródła
- L. Czupryniak, D. Moczulski, Wielka Interna. Diabetologia, Medical Tribune, 2023
- L. L. Raul, Atlas cukrzycy, DK MEDIA, 2020
