Brzuch to ten z obszarów ciała, w którym tkanka tłuszczowa kumuluje się najszybciej. Najczęstszą jej przyczyną są oczywiście nieprawidłowa dieta, związana ze zbyt dużym spożyciem kalorii i niedostatek ruchu. Wydawałoby się zatem, że modyfikacja jadłospisu i zintensyfikowanie aktywności fizycznej powinno rozwiązać problem. Często jednak tak się nie dzieje. Dlaczego?
Typy brzucha i przyczyny otyłości
Według statystyk WHO na świecie obecnie żyje ponad 1,6 miliarda osób zmagających się z nadwagą i otyłością. Nadmiar tkanki tłuszczowej to nie tylko defekt estetyczny, otyłość może bowiem prowadzić do wielu chorób, wśród których najczęściej wymienia się choroby układu krążenia, takie jak nadciśnienie tętnicze i miażdżyca, prowadzące do zawałów serca i udarów mózgu. Częstym powikłaniem otyłości jest również cukrzyca typu drugiego, zespół metaboliczny, a także choroby przeciążeniowe aparatu ruchu, wynikające z nadmiernego obciążenia szkieletu w wyniku zbyt dużej wagi.
Wyróżnia się dwa typy otyłości:
- otyłość brzuszna (centralna) – zwana także otyłością typu jabłko. Tkanka tłuszczowa gromadzi się w okolicy brzucha, zarówno podskórnie, jak i okalając narządy wewnętrzne,
- otyłość pośladkowo-udowa – typu gruszka. Tłuszcz gromadzi się w dolnych partiach brzucha, na udach i pośladkach.
Otyłość brzuszna jest zdecydowanie bardziej niebezpieczna, ponieważ prowadzi nie tylko do rozwoju cukrzycy typu drugiego, ale także do otłuszczenia organów wewnętrznych, co może zaburzać ich pracę i funkcje.
Przyczyną otyłości brzusznej najczęściej są błędy dietetyczne i niedostateczna aktywność fizyczna, jednak może mieć ona także inne powody, wśród których wymienia się:
- stres – brzuch stresowy, zwany również brzuchem kortyzolowym spowodowany jest długotrwale utrzymującym się podwyższonym stężeniem kortyzolu w organizmie. To rozchwianie hormonalne, utrzymujące organizm w bezustannym trybie walki lub ucieczki prowadzi do sytuacji, w której ciało gromadzi zapasy, w postaci tkanki tłuszczowej. Ze względu na fakt, że w tułowiu znajduje się największe skupisko receptorów kortyzolu, to właśnie tam powstaje tkanka tłuszczowa formująca brzuch stresowy;
- alkohol – brzuch alkoholowy spowodowany jest stłuszczeniem wątroby, wynikającym z nadmiernego spożywania napojów alkoholowych. Intensywne odkładanie się tkanki tłuszczowej w komórkach wątroby (hepatocytach) powoduje widoczne zwiększenie obwodu dolnej partii brzucha, zwanego również potocznie „mięśniem piwnym”. Otłuszczenie wątroby może powodować zaburzenia jej funkcji, w efekcie prowadząc do wodobrzusza i obrzęków, dodatkowo zwiększających masę ciała i obwód;
- choroby tarczycy – brzuch tarczycowy spowodowany jest niedoczynnością tego narządu. Niedobór hormonów tarczycy wpływa spowalniająco na metabolizm i w efekcie na wzrost podskórnej tkanki tłuszczowej. U osób cierpiących na brzuch tarczycowy przy braku diagnozy i prawidłowego leczenia może dojść do rozwoju zespołu metabolicznego.
Otyłość jest obecnie uznawana za chorobę cywilizacyjną. Co gorsza, zapadają na nią osoby coraz młodsze, a w krajach rozwiniętych nawet dzieci. Dlatego tak ważna jest prewencja nadwagi i otyłości, chociażby poprzez wprowadzanie prawidłowych nawyków żywieniowych, promocję aktywności fizycznej czy redukcję stresu.
W skrajnych przypadkach leczenie otyłości może opierać się o metody chirurgiczne (zabiegi bariatryczne zmniejszania żołądka), jednak zdecydowanie jest to przypadłość, której w większości można zapobiegać, prowadząc prawidłowy styl życia.
Bibliografia:
- PRZYBYLSKA, Daria, KUROWSKA, Maria, et PRZYBYLSKI, Piotr. Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej. Hygeia public health, 2012, vol. 47, no 1, p. 28-35.
- Tkanka tłuszczowa. Patofizjologia, rozmieszczenie, różnice płciowe oraz znaczenie w procesach zapalnych i nowotworowych; Lucyna Siemińska; Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology 2007; 58 (4)
- Depresja – przyczna czy skutek otyłości; Magdalena Olszanecka-Glinianowicz; Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2008, tom 4, nr 2
- Alkohol a zdrowie; Ola Bąbała, Joanna Działo, Wiesława Deptuła; Kosmos Problemy Nauk Biologicznych 2010, tom 60, nr 1-2
- Niedoczynność tarczycy a otyłość, Katarzyna Krekora-Wollny; Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 1, 63–65
