Wpływ słodzików na mikrobiom jelitowy – co mówią najnowsze badania?

Substancje słodzące, będące alternatywą dla cukru, stają się coraz bardziej popularne. Jest to związane z tym, że obecnie poszukuje się rozwiązań, które mogłyby wesprzeć ludzkość w walce z nadmierną masę ciała – nadwagą i otyłością. Słodziki nie tylko dostarczają słodki smak do diety, ale także nie zawierają kalorii lub mają ich prawie o połowę mniej. Jednakże pomimo ich rosnącej popularności, wpływ słodzików na mikrobiom jelitowy nadal budzi kontrowersje. Jak słodziki wpływają na bakterie zasiedlają nasze jelita? Co wiemy z najnowszych badań?

Czym jest mikrobiom jelitowy?

Mikrobiom jelitowy to złożony system ogromnej liczby mikroorganizmów, które są obecne w świetle przewodu pokarmowego. Analizując skład mikrobiomu największą wagę przywiązuje się do obecnych tu bakterii, choć wiemy, że nasz układ pokarmowy mogą zamieszkiwać także niektóre gatunki grzybów czy wirusów. Wśród bakterii jelitowych wyróżnić możemy fizjologiczne szczepy bakteryjne – wspierające prawidłowe funkcjonowanie organizmu, jak i te patogenne, które nasilają dysbiozę czy przewlekły stan zapalny. Jak wskazują badania, najliczniejsze i najbardziej zróżnicowane kolonie bakteryjne są obecne w naszych jelitach, stąd to właśnie mikrobiom jelitowy wydaje się mieć największe znaczenie.

Mikrobiom jelitowy to bardzo złożony system różnych kolonii bakteryjnych. Nadal do końca nie wiemy co wpływa na występowanie konkretnych rodzajów bakterii, a także ich liczebność. Wiemy jednak, że prawidłowy mikrobiom odgrywa kluczową rolę w trawieniu pożywienia, syntezie witamin, rozkładzie błonnika pokarmowego czy funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jak wskazują naukowcy, rola mikrobiomu jest ogromna – wraz z zaburzeniem jego składu i ilości wykazuje się wzrost alergii, chorób układu krążenia, cukrzycy czy otyłości.

Słodziki zastępujące cukier

Tytułowe słodziki to substancje, których zadaniem jest zastępowanie cukru i innych składników nadających słodkość np. syropów glukozowych w żywności i napojach. Stosuje się je dlatego, że nie podlegają klasycznym procesom trawienia. W konsekwencji pozwalają na ograniczenie spożycia kalorii, nie pobudzają wydzielania insuliny czy nie zaburzają poziomu glukozy. Dzięki temu potencjalnie substancje słodzące mogą być korzystne u osób z zaburzeniami tolerancji glukozy (np. w cukrzycy) czy u osób z nadmierną masą ciała.

Słodziki można podzielić na dwie główne kategorie: naturalne i sztuczne. Naturalne słodziki, takie jak stewia, erytrytol i ksylitol, są pozyskiwane z roślin lub owoców. Sztuczne słodziki, takie jak aspartam, sukraloza i sacharyna, są związkami chemicznymi pozyskiwanymi na drodze syntezy chemicznej. Warto wiedzieć, że każdy ze wspomnianych słodzików różni się budową chemiczną i sposobem metabolizmu w organizmie, a potencjalnie może także inaczej wpływać na mikrobiom jelitowy.

Jak słodziki wpływają na mikrobiom jelitowy?

Analizując wpływ substancji słodzących na kolonie bakteryjne zasiedlające nasze jelita, warto wiedzieć, że większość obecnie dostępnych badań bazuje na modelach zwierzęcych, bądź nadal wymagają one uzupełnienia. Jednakże potencjalnie uważa się, że przede wszystkim sztuczne słodziki mogą wpływać na mikrobiom jelitowy poprzez zmiany w składzie bakterii. Z drugiej strony dostępne są także badania, w których nie wykazano związku pomiędzy spożyciem słodzików naturalnych i sztucznych, a składem mikrobiomu jelitowego.

Dodatkowo, badacze wskazują, że wybrane słodziki naturalne takie jak stewia czy ksylitol, mogą wpływać korzystnie, gdyż hamują wzrost niekorzystnych bakterii.

Biorąc pod uwagę zebrane dane, można śmiało stwierdzić, że obszar mikrobiomu i substancji słodzących wymaga pogłębienia. Jak zgodnie podkreślają wszyscy naukowcy, nadal zależności te nie są do końca jasne, gdyż nie jesteśmy w stanie stwierdzić, jak dany słodzik będzie wpływał konkretnie na mikrobiom danej osoby. Prawdopodobne jest także to, że na skład mikrobiomu podczas spożywania słodzików wpływ będzie mieć także obecny stan zdrowia, prowadzony styl życia czy przestrzegana dieta ogółem. W tym aspekcie istotne jest także ustalenie priorytetów i wzięcie pod uwagę korzyści, jakie wynikają ze spożycia słodzików.

Podsumowując, substancje słodzące, będące alternatywą dla cukru, zyskują na popularności w walce z nadwagą i otyłością, ponieważ dostarczają słodki smak bez kalorii. Z kolei mikrobiom jelitowy, składający się między innymi z bakterii, odgrywa kluczową rolę w trawieniu i zdrowiu ogółem. Niektórzy badacze wskazują, że słodziki mogą zmieniać skład mikrobiomu, jednakże efekty te są różnorodne i wymagają dalszych badań. Ostateczny wpływ słodzików na mikrobiom zależy od wielu czynników, takich jak styl życia i stan zdrowia osoby.

Bibliografia:

1. Anton SD. i wsp. The Effects of Popular Diets on Gut Microbiome: A Review. Front Nutr. 2022;9:988144.
2. Bian X i wsp. The Artificial Sweetener Acesulfame Potassium Affects the Gut Microbiome and Body Weight Gain in CD-1 Mice. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(11):4094.
3. Turner A i wsp. Intense Sweeteners, Taste Receptors and the Gut Microbiome: A Metabolic Health Perspective. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(11):4094.
4. Ruiz-Ojeda FJ i wsp. Effects of Sweeteners on the Gut Microbiota: A Review of Experimental Studies and Clinical Trials. Adv Nutr. 2019;10(suppl_1):S31-S48.
5. Suez J i wsp. Non-caloric artificial sweeteners and the microbiome: Findings and challenges. Gut Microbes. 2015;6(2):149-155.