Życie z osobą uzależnioną

Bycie w związku z osobą uzależnioną to doświadczenie głęboko wyczerpujące emocjonalnie. Miłość, troska i nadzieja zderzają się z bezsilnością, złością i lękiem o przyszłość. Partnerzy i partnerki osób zmagających się z uzależnieniem często funkcjonują na granicy własnych możliwości – psychicznych i fizycznych. Choć to nie oni zmagają się bezpośrednio z nałogiem, nałóg wpływa na każdą sferę ich życia.

Uzależnienia przybierają różne formy, od najbardziej powszechnych, takich jak alkoholizm czy narkomania, po coraz częściej diagnozowane uzależnienia behawioralne: od seksu, hazardu, zakupów, Internetu, jedzenia czy pracy. Niezależnie od rodzaju uzależnienia, mechanizm działa podobnie i niepostrzeżenie podporządkowuje sobie całe życie osoby uzależnionej i jej najbliższych.

Uzależnienie z perspektywy psychologii

Uzależnienie, to zaburzenie psychiczne, które wpływa na działanie układu nagrody w mózgu. Z czasem konkretna substancja lub zachowanie stają się jedynym skutecznym sposobem na regulację emocji – radzenie sobie ze stresem, frustracją, lękiem czy samotnością. Osoba uzależniona doświadcza przymusu (fizycznego lub psychicznego) który jest silniejszy niż myśl o konsekwencjach czy potrzebach bliskich.

Nawet jeśli osoba uzależniona nie wygląda na chorego, to nie znaczy, że kontroluje sytuację. Wręcz przeciwnie – bardzo często zaprzeczanie problemowi jest częścią samego mechanizmu uzależnienia.

Sygnały ostrzegawcze

Jeśli mieszkasz z osobą, która nadużywa jakiejś substancji lub zachowania, łatwo możesz popaść w zaprzeczanie i usprawiedliwianie. To naturalna reakcja obronna. Warto w takiej sytuacji zweryfikować, czy nie pojawiają się konkretne sygnały świadczące o problemie:

• kłamstwa lub manipulacje,
• agresja lub wybuchy złości w kontekście tematu uzależnienia,
• wycofanie z relacji, izolacja społeczna,
• spadek zainteresowania codziennymi obowiązkami,
• powtarzające się obietnice zmiany, które nie są realizowane,
• konsekwencje finansowe (np. długi wynikające z hazardu, zakupów),
• zaniedbanie zdrowia, wyglądu lub podstawowych potrzeb.

Niepokojące są też zmiany, które możesz zauważyć w swoim własnym zachowaniu: ciągłe kontrolowanie partnera, ukrywanie prawdy przed rodziną, branie odpowiedzialności za jego działania, usprawiedliwianie czy emocjonalna huśtawka między nadzieją a rozpaczą.

Współuzależnienie

Żyjący z osobą uzależnioną często doświadczają zjawiska współuzależnienia. To stan, w którym życie osoby bliskiej zostaje całkowicie podporządkowane osobie uzależnionej.

Osoby współuzależnione często: ignorują własne potrzeby, tłumaczą lub ukrywają nałóg partnera, wchodzą w rolę „ratownika” – kontrolując, opiekując się, chroniąc. Wiąże się to też z życiem w stałym napięciu i poczuciem odpowiedzialności za drugą osobę.

Choć ich intencją jest pomoc, często nieświadomie wzmacniają mechanizmy uzależnienia – umożliwiając ich dalsze trwanie. Właśnie dlatego tak ważne jest, by sięgnąć po profesjonalne wsparcie – również dla siebie.

Jak zacząć pomagać

Pierwsza i najważniejsza rzecz: nie możesz zmusić nikogo do leczenia. To bolesna prawda, ale dopóki osoba uzależniona sama nie zobaczy problemu, próby zmiany mogą wywoływać agresję, wycofanie albo kolejne obietnice bez pokrycia.

Co zatem możesz zrobić?

– Postaw jasne granice – mów o tym, co akceptujesz, a czego nie i bądź konsekwentny.
– Nie wchodź w grę „jeszcze tylko raz” – to część cyklu uzależnienia.
– Zaproponuj pomoc: kontakt do terapeuty, wspólna wizyta, grupy wsparcia.

Pamiętaj, że pomoc to nie branie odpowiedzialności za cudze uzależnienie. Pomoc to stworzenie warunków, w których druga osoba może sięgnąć po zmianę i liczyć na Twoje zdrowe wsparcie.

Zatroszcz się o siebie

Choć to osoba uzależniona „ma problem”, psychoterapia często potrzebna jest także partnerowi. Dzięki niej można odzyskać kontakt z własnymi potrzebami, postawić zdrowe granice, nauczyć się radzić sobie z lękiem i poczuciem winy. Terapeuci pomagają również zrozumieć mechanizmy uzależnienia i zadbać o własny dobrostan. W niektórych przypadkach terapia par (jeśli osoba uzależniona podejmuje leczenie) może być kolejnym krokiem – jednak dopiero wtedy, gdy podstawowe leczenie nałogu zostało rozpoczęte.

Czasami najlepsze co można dla siebie zrobić, to odejść. To trudna, ale czasem konieczna decyzja. Jeśli doświadczasz przemocy, jeśli nałóg niszczy nie tylko relację, ale i Twoje zdrowie psychiczne, jeśli latami nic się nie zmienia – masz prawo powiedzieć „dość”.

Pomoc w leczeniu uzależnień istnieje i warto po nie sięgnąć i zawalczyć o bliską nam osobę pamiętając przy tym, by nie zatracić samych siebie.

https://happylife.pl/psychoterapia-psycholog-warszawa/