Dziecko nie czyta ze zrozumieniem – jak mu pomóc?

Nauka czytania to wieloetapowy proces, który zaczyna się już w przedszkolu, a następnie przez lata jest udoskonalany. Jednak samo składanie liter, a potem łączenie wyrazów to jeszcze nie wszystko. Prawdziwą trudność stanowi zrozumienie czytanego tekstu. Twoje dziecko ma z tym problem? Nie potrafi się skoncentrować, zapomina przyswojone treści, nie wypełnia poleceń zawartych w zadaniach? Na szczęście można nad tym popracować!

Nauka czytania ze zrozumieniem to jedna z kompetencji szkolnych, którą nabywają już uczniowie podstawówki. Ta umiejętność jest jednak uniwersalna i ponadczasowa – przydaje się w szkole średniej, a zwłaszcza podczas matury, potem na studiach i w pracy. Warto doskonalić ją już od samego początku, szczególnie gdy zobaczysz, że Twoja pociecha ma problemy ze zrozumieniem tego co właśnie przeczytała. Zazwyczaj nie jest to poważny powód do niepokoju, zwłaszcza, gdy nie jest efektem innych zaburzeń i nie towarzyszy chorobom. Ćwiczenia czytania ze zrozumieniem można wykonywać w domu, a regularność i zaangażowanie zazwyczaj szybko przynoszą efekty.

Powody, dla których dziecko nie czyta ze zrozumieniem

Nauka czytania ze zrozumieniem jest potrzebna nie tylko dzieciom. Często również młodzież, a nawet osoby dorosłe nie potrafią skoncentrować się na przyswajanych informacjach, nie przetwarzają ich, przyjmują bezkrytycznie. Z czego to wynika? Powodem trudności jest m.in łatwy, nieraz niekontrolowany dostęp do sieci, mniejsza liczba czytanych książek, która skutkuje ubogim słownictwem, przebodźcowanie utrudniające koncentrację, trudność tekstu nieadekwatna do możliwości poznawczych czytelnika lub po prostu nudna fabuła. Zdarza się, że problem ze zrozumieniem tekstu pojawia się wtedy, gdy dziecko czyta go w ciszy. O ile nie stanowi to trudności dla wzrokowca, o tyle jest trudne dla słuchowca, który woli czytać na głos.

Dzieci, które są bardziej temperamentne, aktywne, tzw. „żywe srebra” częściej mają problemy ze spokojnym siedzeniem i wsłuchiwaniem się lub wczytywaniem w tekst. Choć charakteru nie da się zmienić, można wykonywać ćwiczenia czytania ze zrozumieniem. To oczywiście bardziej forma zabawy niż wyczerpującej, mocno angażującej nauki, ale efekty przynosi bardzo dobre. Jeżeli rodzic nie ma doświadczenia, nie wie jak pomóc dziecku w nauce czytania, to może zasięgnąć porady u specjalisty.

Jak nauczyć dziecko czytania ze zrozumieniem?

Nauka czytania ze zrozumieniem to nie morderczy trening ani wyścig. Podejdź do wyzwania na spokojnie i potraktuj je jako zabawę. Ćwiczenia czytania ze zrozumieniem takie właśnie są! A obejmują m.in.:

• codzienne czytanie dziecku – umiejętności słuchania i przetwarzania otrzymywanych informacji są podstawą w nauce czytania ze zrozumieniem. Od pierwszych chwil życia czytaj dziecku nawet codziennie!
• po wspólnym czytaniu zadawaj dziecku pytania dotyczące tekstu – o czym był, kto w nim występował, co się wydarzyło,
• zrób dziecku test, zadając pytania zamknięte, na które odpowiedzią będzie „prawda” lub „fałsz”,
• gdy dziecko samo przeczyta rozdział z książki, poproś go, aby opowiedziało o opisanych wydarzeniach własnymi słowami,
• rysujcie postaci z książek, wymyślajcie własne opowieści i alternatywne zakończenia,
• twórzcie mapy myśli w postaci grafik.

W szkole, na sprawdzianach i egzaminach dzieci muszą czytać w ciszy, w domu, zwłaszcza w pierwszych klasach podstawówki mogą czytać na głos. Podczas lektury zadbaj o to, aby Twoja pociecha miała odpowiednie warunki do przyswajania informacji – cisza, uporządkowania przestrzeń, odpowiednie światło, zaspokojony apetyt i dobre samopoczucie to podstawa w czasie ćwiczeń czytania ze zrozumieniem.

Kiedy i gdzie szukać profesjonalnej pomocy?

Może nadejść taki moment, że nawet najbardziej zaangażowany i empatyczny rodzic nie będzie w stanie sam pomóc swojemu dziecku. Nie obwiniaj się! Nauka czytania ze zrozumieniem wcale nie jest prosta i nawet niektórym dorosłym nie udaje się jej opanować na pożądanym poziomie. Czasem zwrócenie się o pomoc do profesjonalisty może się okazać jedynym, a przynajmniej najlepszym rozwiązaniem, zwłaszcza gdy podejrzewasz u dziecka zaburzenia lub choroby. W medycynie ten problem ma nawet swoją fachową nazwę – hiperleksja to ogólne określenie problemów w rozumieniu czytanego tekstu. Mogą na nią cierpieć dzieci z dysleksją, obarczone obciążeniami genetycznymi, z rozpoznanym ADHD, autyzm, depresja, zaburzenia wzroku i/lub słuchu.

Jak widzisz problemu nie należy bagatelizować. Gdy nauka czytania ze zrozumieniem nie przynosi efektów, pora pomyśleć o profesjonalnej diagnostyce. Niektóre szkoły mogą wystawić opinię lub skierowanie do poradni psychologiczno – pedagogicznej, ale nawet bez tego możesz się umówić na konsultację w poradni psychologicznej Spokój w głowie. Zaletą prywatnej wizyty jest to, że czas oczekiwania jest maksymalnie krótki, a poziom usług bardzo wysoki. To bardzo ważne, aby nauka czytania ze zrozumieniem zaczęła się jak najszybciej. W przeciwnym razie problem może się nasilać, a następnie rzutować negatywnie na całą edukację szkolną i późniejszą karierę zawodową.