Dynamicznie rozwijająca się cyfryzacja sprawia, że trudno dzisiaj żyć, pracować, bawić się bez dostępu do komputera i Internetu. Z tych możliwości korzystają nie tylko dorośli, ale też dzieci i młodzież wykorzystujący media również do nauki. Stąd niekiedy bardzo trudno jest ustalić granicę, po przekroczeniu której można mówić o uzależnieniu dziecka od Internetu. Kiedy to się dzieje? I, co najważniejsze, co z tym zrobić?
Dzieci zafascynowane możliwością odkrywania świata za pośrednictwem Internetu bardzo chętnie korzystają z technologicznych zdobyczy. Robią to z wielu pobudek – w ramach nauki, dla zabawy, by podtrzymywać kontakty towarzyskie. Fascynacja elektroniką nie jest niczym dziwnym czy niezrozumiałym i wśród młodych osób zdarza się bardzo często. Dziecko, które nie chce odstawać od rówieśników, ale też takie, które nie do końca odnajduje się w społeczeństwie chętnie spędza czas na surfowaniu w sieci. Liczba godzin spędzanych przed ekranem zwiększa się w zawrotnym tempie, aż wreszcie okazuje się, że życie offline przestaje mieć sens i wartość. Jak do tego nie dopuścić? Co zrobić, kiedy dziecko jest uzależnione od Internetu? Z tymi pytaniami zwraca się do nas coraz więcej rodziców, a my staramy się pomóc.
Jak rozpoznać, że dziecko jest uzależnione od Internetu?
Z Internetu korzysta obecnie w Polsce nawet 98% dzieci w wieku od 9 do 16 lat. Statystyki te poszybowały w górę jeszcze bardziej wraz z rozwojem pandemii oraz przejściem na naukę zdalną i hybrydową. Okazało się, że każdego dnia najmłodsi muszą spędzać w pozycji siedzącej, przed ekranami nawet kilka godzin!
Balans między czasem wolnym, rozrywką, aktywnością fizyczną a korzystaniem z Internetu w celach edukacyjnych i rozrywkowych mocno się zachwiał. Nic dziwnego, że rodzice są zdezorientowani i nie wiedzą, jak rozpoznać uzależnienie dziecka od Internetu lub uzależnienie od gier komputerowych. Tymczasem wnikliwa obserwacja zachowania młodego człowieka może Ci dostarczyć wielu spostrzeżeń. Zapamiętaj je na wypadek, gdyby w rozwiązaniu problemu konieczna okazała się psychoterapia.
Co może świadczyć o uzależnieniu dziecka od Internetu?
- Ogromna, niezdrowa fascynacja światem wirtualnym,
- wiele godzin spędzanych w sieci, w tym również w nocy, czy w czasie spotkań rodzinnych, ze znajomymi,
- rezygnacja z hobby, spotkań towarzyskich, opuszczanie zajęć szkolnych i dodatkowych na rzecz czasu spędzanego w sieci,
- brak kontroli nad ilością czasu spędzanego w sieci,
- frustracja, zły nastrój, a nawet agresja spowodowane byciem offline,
- okłamywanie bliskich osób na temat sposobu korzystania z Internetu,
- zastępowanie świata realnego wirtualnym (randki w sieci, zabawa, gry, rozmowy z ludźmi).
Warto zaznaczyć, że powyższe objawy mogą występować wspólnie lub pojedynczo i mieć różny stopień natężenia. Stadium uzależnienia, które jest najpoważniejsze określa się jako dominację – Internet absorbuje użytkownika do tego stopnia, że nic innego się nie liczy. Słabsze, lecz wymagające dużej czujności otoczenia są uzależnienia wynikające z sytuacji, w której młody człowiek korzysta z sieci, by poprawić sobie humor, a w razie odcięcia od niej czuje się poddenerwowany, jest niespokojny. Problemem jest także popadanie w konflikty z otoczeniem, które wymusza udział w normalnym życiu, ograniczając tym samym możliwość korzystania z Internetu. Niektórzy mogą nie używać go przez pewien czas, by potem znów zamknąć się w wirtualnym świecie. Przypomina to tzw. „ciągi” znane z uzależnienia od alkoholu.
Co zrobić, gdy dziecko jest uzależnione od Internetu?
Rodzic, który zaobserwuje u swojej pociechy niepokojące objawy, zaczyna się zastanawiać, co zrobić, gdy moje dziecko jest uzależnione od Internetu? To niezwykle trudne pytanie, na które nie da się odpowiedzieć jednoznacznie. Dlaczego? Ponieważ pierwszą myślą jest – ogranicz mu dostęp do sieci, zabierz komputer, wyłącz Internet w telefonie. To jednak może się okazać trudniejsze niż myślisz, bo na pewno wywoła instynktowny sprzeciw dziecka czy nastolatka.
Jako psycholodzy doradzamy, co zrobić, gdy dziecko jest uzależnione od Internetu:
- Rozmawiaj – dowiedz się, czego szuka w sieci Twoje dziecko (i czy to znajduje), czego nie może dostać w świecie realnym? Czy czuje się tam bezpieczniej, bo jest anonimowy? Czy ma znajomych wirtualnych? Z jakich portali najczęściej korzysta?
- Kontroluj – choć zaufanie do dziecka to podstawa, w udanej relacji musisz czuwać nad tym, do jakich treści ma dostęp Twoja pociecha. Im młodsza, tym większe ryzyko, że trafi na gorszące, agresywne, wulgarne materiały lub nawiąże niebezpieczne kontakty.
- Zaproponuj pomoc – jeżeli nie dacie rady przepracować tego wspólnie, udajcie się do psychologa dziecięcego.
Uzależnienie dziecka od Internetu – jak leczyć?
Pozornie uzależnienie dziecka od Internetu może się wydawać stosunkowo błahe w porównaniu z takimi nałogami jak narkotyki czy alkohol. Jednak czy na pewno? Okazuje się, że dla rozwoju i funkcjonowania młodego człowieka godziny spędzane w sieci mogą być równie destrukcyjne jak inne używki! Dlatego nie zwlekaj, gdy zauważysz problem, jakim jest uzależnienie dziecka od Internetu. Co robić? Skonsultuj się z poradnią psychologiczną w Wołominie Spokój w głowie, a we wszystkim Ci pomożemy.
