Mobbing w szkole – czym jest i jak można pomóc dziecku?
Problemy ucznia mogą przybrać nieraz zupełnie inny obrót niż spodziewaliby się tego rodzice. Kiedy kłopotem nie są złe oceny czy lenistwo, może się okazać, że dziecko padło ofiarą mobbingu w szkole. To tłumaczyłoby jego zmienne nastroje, zamknięcie w sobie, popadanie w kompleksy, niechęć do uczęszczania do placówki oraz wiele innych, często znacznie poważniejszych zmian w zachowaniu.
Warto zachować czujność – przeoczenie czy bagatelizowanie problemów z jakimi boryka się dorastający młody człowiek może mieć katastrofalne skutki dla jego psychiki. Jeżeli zależy Ci na tym, aby Twoja pociecha miała udany start w dorosłość, pomóż jej w rozwiązaniu doczesnych zmartwień. Nie umniejszaj ich wartości! Mobbing w szkole trzeba szybko powstrzymać, a jeżeli nie wiesz, jak pomóc córce czy synowi, wsparciem może się okazać sesja u psychoterapeuty lub psychologa dziecięcego.
Co kryje się pod pojęciem mobbingu w szkole?
Wielu z nas miało okazję słyszeć o mobbingu w szkole, ale nie każdy wie, co tak naprawdę oznacza to pojęcie. W praktyce jest to przemoc fizyczna i słowna, jaką wobec jednej, słabszej osoby stosuje inna osoba lub grupka osób. Najczęściej ofiarą szykanowania w szkole padają dzieci, które wyróżniają się na tle innych – inteligencją, zainteresowaniami, wyglądem, sposobem zachowania się czy ubierania. Czasem są to nastolatki wywodzące się z biednych rodzin, ale nierzadko też tacy o wyższym statusie społecznym.
Jednak z oprawcami łączy je to, że zajmują równorzędną pozycję w szkolnej hierarchii. Są uczniami, którzy mają takie same obowiązki i prawa. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z nękaniem psychicznym dziecka w szkole, dochodzi do ich złamania i przekroczenia uprawnień, a także wystąpienia przeciwko panującemu porządkowi. To z kolei zagraża nie tylko jednej osobie, która jest bezpośrednią ofiarą, ale też innym z jej otoczenia.
Nierzadko mamy również do czynienia z sytuacjami, kiedy konflikt rodzi się na linii dziecko-pedagog. Mobbing nauczyciela wobec ucznia jest równie poważnym problemem, często trudnym do udowodnienia i rozwiązania. Nie oznacza to jednak, że nie trzeba szukać pomocy.
Kiedy wyśmiewanie w szkole staje się groźne?
Dzieci na różnych etapach swojego dorastania oraz edukacji doświadczają konfliktów z rówieśnikami. Nieporozumienia, jakie rodzą się między nimi mogą być zupełnie normalne i minąć bez większego rozgłosu. Jeżeli jednak wyśmiewanie w szkole przechodzi w nękanie, szydzenie, a niekiedy nawet bicie czy okradanie, wówczas możemy mówić o mobbingu. Jest to proces długotrwały, który często odbywa się pod okiem nauczycieli czy rodziców. Opiekunowie przez długi czas mogą jednak nie mieć pojęcia o całej sytuacji, gdyż oprawcy są dyskretni, a ofiary zastraszone i niezdolne do szukania pomocy.
Co może świadczyć o tym, że dziecko jest ofiarą prześladowania w szkole?
Z czasem rodzice częściowo tracą kontrolę nad swoim dzieckiem i nie wiedzą o nim tak dużo, jakby chcieli. To normalne na etapie dorastania, że nastolatek chce się usamodzielnić, obracać we własnym towarzystwie, spędzać czas ze znajomymi. Jednak taka postawa absolutnie nie zwalnia matek i ojców z zachowania najwyższej czujności. O tym, że Twoja pociecha pada ofiarą wyśmiewania w szkole dowiesz się, obserwując jej zachowanie w domu. Na problemy z innymi uczniami lub nauczycielami może wskazywać:
- uczucie nerwowości towarzyszące dziecku chronicznie, podczas zwykłych codziennych czynności, bóle brzucha odczuwane przed wyjściem do szkoły i po powrocie, stres nasilający się głównie po weekendzie,
- zaburzenia snu,
- utrata apetytu,
- apatia,
- stany depresyjne, utrata pewności siebie, zachwianie wiary we własne umiejętności i niskie przekonanie o poczuciu własnej wartości,
- problemy z zapamiętywaniem i koncentracją,
- osłabienie odporności,
- utrata zainteresowania lubianym dotychczas hobby,
- stronienie od ludzi, prowadzenie samotniczego trybu życia.
Zdarza się – i to nierzadko, że ofiara sama staje się agresorem. Próbując się bronić zaczyna odgrywać rolę błazna klasowego, donosiciela. Buduje swój wizerunek jako niezależnego i odważnego lub przeciwnie ucieka przed problemem (wagary, używki, złe towarzystwo, które próbuje przeciągnąć na swoją stronę).
Szykanowanie w szkole może mieć poważne skutki dla psychiki młodego człowieka, który nie jest odporny na przepuszczane na niego słowne ataki. Równie dużym zmartwieniem jak gnębienie psychiczne w szkole jest stosowanie przemocy fizycznej, w celu zastraszenia, okradzenia czy wreszcie dla zabawy.
Gnębienie psychiczne w szkole – pomoc dziecku, które jest ofiarą
Ofiarami mobbingu w szkole zazwyczaj są dzieci o obniżonej odporności psychicznej – słabsze, spokojniejsze, zamknięte w sobie, mające trudności z nauką, chore. Są łatwym celem dla silniejszych, którzy zazwyczaj nie potrzebują dużo czasu ani wysiłku, aby ich złamać. Jaki mają cel w prześladowaniu? W szkole może to być po prostu sposobem na zdobycie poklasku i popularności wśród rówieśników, zbudowanie sobie pozycji lidera, dowartościowanie się kosztem innym. Czasem zdarza się, że szykanowanie w szkole jest sposobem na zmuszenie innego ucznia do oddawania kieszonkowego, odrabiania zadań za oprawcę lub egzekwowanie innych korzyści materialnych i niematerialnych.
Dziecku, które jest ofiarą mobbingu należy udzielić szybkiej i fachowej pomocy. Od pedagogów i psychologów szkolnych oczekuje się czujności oraz podjęcia radykalnych działań. Ale co w sytuacji, gdy problemem jest mobbing nauczyciela wobec ucznia? Jako rodzic zawsze masz prawo poszukać pomocy u innych specjalistów. W naszym gabinecie psychologicznym, w dyskretnej i pełnej empatii atmosferze opowiesz o problemach gnębiących rodzinę i zyskasz skuteczną pomoc, wskazówki oraz rozwiązania, jak raz na zawsze położyć kres gnębieniu psychicznemu w szkole.