Ambiwalentny stosunek w związku – co to znaczy?

Ambiwalentny to termin opisujący jednoczesne odczuwanie przeciwstawnych uczuć lub postaw wobec tej samej osoby, rzeczy lub sytuacji. Osoba ambiwalentna może doświadczać zarówno pozytywnych, jak i negatywnych emocji w tym samym czasie, co prowadzi do wewnętrznego konfliktu i niejednoznacznych reakcji. Ambiwalencja jest powszechna w skomplikowanych relacjach interpersonalnych oraz w sytuacjach wymagających trudnych decyzji.

W każdym związku od czasu do czasu zdarzają się wzloty i upadki, ale niektóre relacje są jednocześnie dobre i złe. Można to nazwać stosunkiem ambiwalentnym – nie zawsze okropnym, ale też nie zawsze wspaniałym. Czym charakteryzuje się taki związek? Skąd się biorą sprzeczne uczucia? Dowiedz się więcej.

Spis treści:

Ambiwalencja – co to jest?

Ambiwalentny styl przywiązania u dorosłych – co to takiego?

Ambiwalentny stosunek w związku – jak go rozpoznać?

Czy charakteryzujesz się ambiwalentnym stylem życia?

Jak powstają ambiwalentne uczucia?

Konsekwencja zachowań ambiwalentnych

Jak nie postępować ambiwalentnie?

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Ambiwalencja – co to jest?

Słowa ambiwalentny i ambiwalencja zostały po raz pierwszy użyte na początku XX wieku przez szwajcarskiego psychiatrę Eugena Bleulera. Zaproponował on je do opisania złożonych relacji. Chodzi o sytuacje, w których dwie przeciwstawne i niedające się pogodzić tendencje emocjonalne są prezentowane w tym samym czasie w odniesieniu do tego samego obiektu.

Terminy te zostały przyjęte przez psychoanalizę i wychwalane przez samego Zygmunta Freuda. Jednak w dziedzinie psychoanalizy rozumie się, że w ambiwalencji dwie emocje zwykle nie są prezentowane w ten sam sposób. Jedna z nich jest bardziej widoczna, podczas gdy druga jest stłumiona.

Użycie słowa ambiwalentny

To, co oznacza słowo ambiwalentny dotyczy pewnej dwuznaczności. Na przykład można mieć na myśli sytuację, element lub ideę, w odniesieniu do której prezentowane są dwie interpretacje, dwie wartości lub dwie tendencje. Zwykle są one przeciwstawne sobie. Na przykład, można mieć ambiwalentne uczucia wobec osoby, jeśli istnieje przekonanie, że jednocześnie kogoś kochasz i nienawidzisz. Jednak na dłuższą metę żadne z tych dwóch uczuć nie przeważa nad drugim.

Ambiwalencja to w rzeczywistości sprzeczne uczucie, w którym współistnieją dwie idee o równej ważności i intensywności dotyczące tej samej rzeczy. To uczucie chęci i braku chęci, lubienia i nielubienia czegoś jednocześnie. Nie jest to cecha osobowości ani objaw jakiejś szczególnej choroby psychicznej. Jest to konflikt psychologiczny, którego prędzej czy później doświadczy każdy człowiek. Jest to emocjonalne rozdroże, które jeśli nie zostanie rozwiązane, będzie więzić, paraliżować lub sprzyjać niestabilności behawioralnej. Na przykład któż nie miał choć raz w życiu wątpliwości, czy jeść lody, ponieważ ma na nie wielką ochotę, czy chce ich unikać, aby pozostać na diecie? Rezultatem jest zwykle niestabilność: czasami coś robię, czasami nie.

Ambiwalentny styl przywiązania u dorosłych – co to takiego?

Przywiązanie to więź afektywna, która zawiązuje się od pierwszych chwil życia między matką a noworodkiem lub osobą sprawującą nad nim opiekę. Jego zadaniem jest troska oraz zapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju psychicznego i kształtowania osobowości. Teorią przywiązania zajął się psychiatra dziecięcy i psychoanalityk John Bowlby.

Więcej informacji o tym zagadnieniu znajdziesz w artykule poświęconym temu tematowi na naszym blogu: Style przywiązania – czym są? Jak na nas wpływają?

Zakorzeniona w dzieciństwie ambiwalentna postawa daje o sobie znać w dorosłym życiu. Dziecko niepewne miłości i żyjące w ciągłym strachu przed porzuceniem wyrasta na niepewnego siebie człowieka. Chce czegoś, ale wciąż się boi. Nie ma w nim poczucia bezpieczeństwa. Żyje na skraju ambiwalentnego i lękowego stylu przywiązania. Miłość i akceptacja jednego dnia nie gwarantują tych uczuć następnego, nawet w identycznych okolicznościach. Jedyną stałą, którą dziecko może obwiniać za tę niekonsekwencję, jest ono samo. Ogólnie rzecz biorąc, ta dezorientacja z okresu dzieciństwa będzie generować w wieku dorosłym, a dokładniej w związkach partnerskich. Wysoki poziom niepokoju miesza się wówczas z silną potrzebą uczucia i wsparcia ze strony partnerów.

Ambiwalentny stosunek w związku – jak go rozpoznać?

Dzieci, które są niespokojnie przywiązane, często dorastają z zaabsorbowanymi wzorcami przywiązania. Jako dorośli są samokrytyczni i niepewni siebie. Szukają aprobaty i bezpieczeństwa u innych, jednak to nigdy nie zmniejsza ich wątpliwości. W związkach martwi ich głębokie poczucie, że zostaną odrzuceni, więc w pełni nie ufają. Prowadzi to do przywiązania i poczucia nadmiernej zależności od partnera. Życie tych ludzi nie jest zrównoważone. Ich niepewność powoduje, że zwracają się przeciwko sobie i są emocjonalnie zdesperowani w swoich związkach.

Życie w związku w ambiwalentnym stylu przywiązania charakteryzuje się:

• niechętnym zbliżaniem się do innych;
• martwieniem się, że partner nie będzie wystarczająco mocno kochał;
• ciągłym podenerwowaniem, że związek się skończy;
• poczuciem beznadziejności;
• brakiem zaufania i nieokiełznaną zazdrością;
• obawianiem się porzucenia i szukaniem oznak, że partner traci zainteresowanie;
• trudnościami z wyjaśnieniem, co się czuje i często oczekiwaniem na to, aż partner odgadnie, co jest nie tak;
• domaganiem się wysokiego stopnia intymności w związku;
• zwracaniem dużej uwagi na zachowania i stany emocjonalne swoich partnerów i traktowaniem ich reakcje osobiście;
• nadmierną zależnością, wymaganiami i zaborczością, które zwykle przynoszą odwrotny skutek i przyspieszają samo porzucenie;
• ciągłymi kłótniami nawet o błahostki;
• brakiem zainteresowania wspólnym spędzaniem czasu;
• labilnością emocjonalną, której towarzyszą przeciwstawne uczucia: od miłości do niepokoju, złości i nienawiści;
• licznymi rozstaniami i powrotami do siebie.

Wiele osób z ambiwalentnym przywiązaniem niechętnie wyraża swoje gniewne uczucia wobec partnera z obawy przed możliwą stratą lub odrzuceniem. Kiedy próbują stłumić złość, ich zachowanie waha się między wybuchami gniewu a prośbami o przebaczenie i wsparcie. W niektórych przypadkach człowiek przeżywa uczucia w osamotnieniu. Towarzyszące mu lęki mogą prowadzić go do poważniejszych zaburzeń emocjonalnych, takich jak depresja.

Czy charakteryzujesz się ambiwalentnym stylem życia?

Osoba, której towarzyszą ambiwalentne uczucia, nieustannie szuka dowodów miłości i przywiązania w związku. Jest nieufna wobec innych i stara się zweryfikować relację, często za pomocą skrajnych zachowań, które mogą przynieść odwrotny skutek i zrazić drugą osobę. Zastanawiasz się, czy możesz mieć ambiwalentny styl przywiązania?

Oto stwierdzenia, do których możesz ustosunkować się na TAK lub NIE.

• Bardzo lubię dzielić się uczuciami z moim partnerem, ale on nie wydaje się tak otwarty jak ja.
• Moje uczucia potrafią szybko wymknąć się spod kontroli.
• Martwię się samotnością, ale przeraża mnie też pozostanie w jednym związku do końca życia.
• Mam obawy, że partner/partnerka może mnie porzucić.
• Mój partner/partnerka narzeka na to, że wykazuję zbyt mocne przywiązanie lub reaguję bardzo emocjonalnie.
• Bardzo pragnę być blisko z ludźmi, a jednocześnie mam ochotę zachować prywatność.
• Zawsze wykazuję większe chęci do intymności i bliskości w związku.
• Bardzo martwię się odrzucenia przez innych.
• Mam tendencję do przedkładania bliskich i intymnych relacji nad osobiste osiągnięcia i sukcesy.
• Angażuję się w powierzchowne rozmowy.
• Kiedy mam stresujący czas, desperacko szukam wsparcia u innych, ale też cieszę się samotnością.
• Często interpretuję każdą zmianę nastroju i zachowania partnera jako zagrożenie dla przetrwania związku.
• Mam skłonność do protestów, robienia i wyrażania rzeczy dosadnie. Później żałuję, że tak to się skończyło.

Jeśli utożsamiasz się z więcej niż połową powyższych stwierdzeń, mogą Tobą rządzić uczucia ambiwalentne.

Jak powstają ambiwalentne uczucia?

Wyraźnie ambiwalentne uczucia mają związek z dzieciństwem i zaburzeniami bezpiecznego stylu przywiązania. Dla lepszego zobrazowania tego mechanizmu poznaj przykładową historię.

Matka rocznego dziecka sama przeżywa kryzys i nie może adekwatnie odpowiedzieć na potrzeby swojej pociechy. Bierze się w garść, ale nie udaje jej się zbudować trwałej, skoncentrowanej na emocjach postawy. Ma w sobie sprzeczne uczucia. Czasami jest całkowicie zwrócona w stronę dziecka, a innym razem jest nieobecna. Znajduje się w rozsypce, a jej emocje szybko przechodzą z jednej skrajności w drugą. Nie potrafi ustabilizować swoich zachowań i oddaje uczucia ambiwalentne potomstwu.

W tej sytuacji dziecko staje się przytłoczone. Trzeba zaznaczyć, że wzorce przywiązania są zakorzeniane przede wszystkim na przykładzie swoich rodziców. Jeśli maluch doświadcza, że ​​wyczerpana mama oddala się od niego, a potem znów jest oddana, łatwiej mu jest naśladować tego typu regulacje. Uczy się włączać tę formę działania do własnego repertuaru zachowań. Brakuje mu jednak własnych mechanizmów regulacyjnych. I tu zaczyna się ambiwalencja. Mimo najwyższej uwagi i obserwacji opiekuna nie dochodzi do nawiązania bezpiecznej relacji. Nawet w późniejszym okresie życia takie dziecko nie odczuwa upragnionego spokoju w związku.

Konsekwencja zachowań ambiwalentnych

Ambiwalentne zachowanie jest przeciwieństwem bezpiecznego stylu przywiązania. Może prowadzić do nieporozumień i odtrącenia przez innych. Druga strona zwykle nie wie, jak sobie radzić z tym, jak osoba ambiwalentna się zachowuje lub co mówi. Nie potrafi interpretować i klasyfikować sprzecznych działań lub odmiennych stwierdzeń. Tak napięta sytuacja rodzi konflikt. Wewnętrzna walka prowadzi do zewnętrznych utarczek. Jeśli jedna lub więcej osób w strukturze społecznej często zachowuje się sprzecznie, taki ambiwalentny związek może stać się bardzo stresujący psychicznie. I to nie tylko dla samych ambiwalentnych, ale także i przede wszystkim dla ich bliźnich. Im ktoś jest bliżej osoby rozdartej wewnętrznie, tym bardziej stresująca jest taka więź. Skąd ten drugi ma wiedzieć, jak sobie radzić z takimi sprzecznymi działaniami lub stwierdzeniami? Jest to dla niego przede wszystkim wyczerpujące i niepokojące.

Niekiedy ambiwalentne uczucia mogą blokować zdolność podejmowania decyzji przez osobę, którą rządzą sprzeczne uczucia. Dzieje się tak wtedy, gdy człowiek daje się ponieść wewnętrznym konfliktom i nie potrafi zdecydować się na jedno działanie. W sferze prywatnej jest to wyczerpujące dla wszystkich zaangażowanych.

Jak nie postępować ambiwalentnie?

Każdy powinien mieć pewną tolerancję dla ambiwalencji i być w stanie pozwolić sobie na sprzeczne myśli i uczucia. Warto jednak zachować w tym wszystkim rozwagę.

• Miej świadomość, że każdy czasem czuje się rozdarty, że decyzje podejmowane są bardziej instynktownie niż na podstawie jasnych faktów.
• Zrób listę plusów i minusów i przypisz każdemu faktowi punktację (1 = dla mnie nieważny, 5 = dla mnie bardzo ważny). Pomaga to lepiej widzieć i zidentyfikować przyczynę konfliktu.
• Podchodź do różnych spraw z poczuciem humoru.
• Zastanów się nad przeżywanymi ambiwalentnymi uczuciami: skąd się biorą i dlaczego je odczuwasz.
• Porozmawiaj z zaufaną osobą lub psychologiem. Neutralny specjalista może przybliżyć Cię do tego, czego naprawdę chcesz.

Jeśli natomiast masz do czynienia z osobą ambiwalentną, warto zachować świadomość tego, co dzieje się w jej umyśle i odpowiednio reagować. Pamiętaj, że w takich przypadkach człowiek z jednej strony chciałby prosić o radę, a z drugiej strony ma potrzebę indywidualnego zidentyfikowania wewnętrznego konfliktu ze sobą. Wyraźną oznaką fazy ambiwalencji jest zaawansowany kryzys w związku. Czasami można go jeszcze odwrócić za pomocą terapii par lub psychoterapii indywidualnej.

W trakcie poradnictwa psychologicznego można również popracować nad tym, które obszary niezadowolenia są faktycznie związane z partnerstwem, a które są oparte na osobistej historii. Kluczem do zrozumienia własnych doświadczeń życiowych jest napisanie spójnej narracji tego, w jaki sposób dzieciństwo nadal wpływa na obecne życie. Ludzie potrzebują przewodnika, który przeprowadzi ich przez proces zbudowania zdrowszych i bezpieczniejszych więzi. Ważne jest również osobiste poczucie odporności emocjonalnej.

Praca z psychologiem nad tymi kwestiami w rzeczywistości „przeprogramowuje” mózg. Pomaga też kultywować większe poczucie bezpieczeństwa w sobie i w swoich związkach.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Co oznacza ambiwalentny stosunek w związku?

Ambiwalentny stosunek w związku oznacza jednoczesne odczuwanie zarówno pozytywnych, jak i negatywnych uczuć wobec partnera.

Jakie są przyczyny ambiwalencji w związku?

Przyczyny mogą obejmować niepewność, niezaspokojone potrzeby emocjonalne, przeszłe traumy oraz konflikty wewnętrzne.

Jak ambiwalentny stosunek wpływa na relację?

Ambiwalencja może prowadzić do niejednoznacznych zachowań, wahania się w podejmowaniu decyzji oraz zwiększonego stresu w związku.

Czy ambiwalencję można przezwyciężyć?

Tak, ambiwalencję można przezwyciężyć poprzez otwartą komunikację, terapię par oraz pracę nad indywidualnymi emocjami i potrzebami.

Jak rozpoznać ambiwalencję w swoim związku?

Rozpoznasz ambiwalencję, jeśli często doświadczasz sprzecznych emocji wobec partnera, wahasz się w podejmowaniu decyzji dotyczących relacji i odczuwasz wewnętrzny konflikt.