Bardzo często można znaleźć komentarze o obraźliwych treściach i destrukcyjnej krytyce na portalach społecznościowych, skierowane zarówno do osób, jak i instytucji lub organizacji. Te wpisy, zwykle pełne obelg, upokorzeń lub oskarżeń, są najwyraźniej częścią nieuzasadnionego zachowania. Innymi słowy, jest to hejt utożsamiany z mową nienawiści. Dlaczego ludzie wypisują obraźliwe rzeczy w sieci? Jak sobie radzić z hejterami? Sprawdź!
Spis treści:
Hejt w sieci – dlaczego tak się rozprzestrzenił?
Hejtowanie, mowa nienawiści – dlaczego inni to robią?
Skutki hejtu – jakie mogą być?
Hejt u dzieci i młodzieży – jak rozpoznać?
Hejt w Internecie
Przykładów hejtu nie trzeba daleko szukać. Wystarczy wejść na jeden z profili znanej osoby ze świata mediów, by zobaczyć, ile zła i goryczy ludzie wylewają w komentarzach na celebrytów. Nieodpowiedni strój, zły kolor paznokci, krzywe nogi, nieumyte naczynia, bałagan w sypialni, dziecko ze smoczkiem, a przecież nie powinno go ssać itd. Mnóstwo komentarzy od osób, które nie mają pojęcia nic o prawdziwym życiu danego człowieka, a chętnie komentują to, co widzą na jednym czy drugim zdjęciu. Cała masa krytykantów i pseudo doradców, którzy mają lepiej i wiedzą więcej.
Niestety, hejt dotyka nie tylko celebrytów. Ofiarą może stać się każdy z nas. Opublikowanie zdjęcia na Instagramie wystarczyło, by 25-letnia Patrycja straciła pewność siebie. Myślała, że jej fotografia w pięknych okolicznościach przyrody, na greckiej plaży zbierze więcej polubień niż fali nienawiści. Kilka minut po tym, jak publicznie udostępniła zdjęcie w mediach społecznościowych, otrzymała komentarz z fałszywego profilu od mężczyzny, który komentował jej ciało. „Jesteś gruba. Długa droga przed Tobą, zanim schudniesz. Wyglądasz jak wieloryb na tej plaży”.
Przykłady hejtu w internecie
Dziewczyna odparła krytykę i musiała zmierzyć się z tym, czego się nie spodziewała: falą innych nienawistnych komentarzy od ludzi, których nie znała. „Gruba świnia”, „Jak w ogóle możesz rozebrać się na plaży z takimi nogami”, „Dziewczyno, załóż burkę, bo wstyd pokazywać takie ciało”… Wpisów było mnóstwo, wiele z bardzo obraźliwymi słowami. Patrycja była załamana. Zastanawiała się, co takiego zrobiła, że obcy ludzie potrafią publicznie ją krytykować.
Chciała usunąć profile w mediach społecznościowych. Jednak wtedy jej przyjaciółka, widząc, co się dzieje, poprosiła, by usunęła wszystkie obraźliwe komentarze, zablokowała konta hejterów i opublikowała wpis, dlaczego wygląda tak, a nie inaczej. Po tym, jak Patrycja ogłosiła, że przez lata zmagała się z depresją i przybrała na wadze po przyjmowanych lekach, a teraz po raz pierwszy wyjechała na zagraniczne wakacje, by poczuć się szczęśliwą i wolną, pod zdjęciem posypały się tysiące polubień i wspierających komentarzy. Dziewczyna nie poddała się hejterom i z pomocą przyjaciółki stawiła im czoła. Jednak nie wszyscy mają tyle szczęścia i dla niektórych takie komentarze są nawet powodem do podejmowania prób samobójczych.
Co to jest hejt?
Dla wielu osób, zwłaszcza ze starszego pokolenia, nie do końca może być jasne, czym jest hejt. Definicja głosi, że jest to jedna z form cyberprzemocy, która polega na propagowaniu negatywnych komentarzy i obelg wystawianych w sieci. Obecnie w Internecie coraz częściej dochodzi do nękania i przemocy. Hejt jest odzwierciedleniem mowy nienawiści w sieci, która ma na celu wrogi i złośliwy wydźwięk skierowany do konkretnej osoby lub grupy ludzi.
Takie działanie motywowane jest dyskryminującym, zastraszającym, dezaprobującym, antagonistycznym lub szkodliwym podejściem do jednej, lub więcej cech ofiary, takich jak:
- płeć,
- kolor skóry,
- wyznanie,
- pochodzenie etniczne,
- narodowość,
- orientacja seksualna,
- wygląd, styl ubierania itp.,
- wykonywany zawód,
- poglądy polityczne,
- niepełnosprawność.
Zjawisko to zyskało ostatnio większą popularność i widoczność w Internecie ze względu na dużą szybkość, z jaką może się rozprzestrzeniać. Za pośrednictwem sieci społecznościowych Internet stworzył przestrzeń dla jednoczenia społeczności i niesamowitej wymiany informacji. Jednak jednocześnie dał początek nietolerancji i mowie nienawiści, reprezentowanej w postaci trolli (ludzi, którzy celowo wprowadzają zamieszanie w środowisku online) i hejterów (promotorów nienawiści). Chociaż nie każdy jest prawdziwym hejterem, to znaczy kimś, kto specjalnie zakłada fałszywe konta i wchodzi na Facebooka, Twittera, Instagrama i tym podobne tylko po to, by przeklinać i krytykować innych, coraz częściej „zwykli” ludzie, ujawnią takie zachowania.
Hejt w sieci – dlaczego tak się rozprzestrzenił?
Internet, a zwłaszcza sieci społecznościowe, umożliwiły większą interakcję między ludźmi z różnych części świata. W końcu każdy ma do dyspozycji wiele platform komunikacyjnych, takich jak Facebook, Instagram, Twitter i komunikatory internetowe, takie jak WhatsApp, które nawet pozwalają nawiązać nowe znajomości. Aplikacje te są jednak stale wykorzystywane do propagowania przemocy i mowy nienawiści, która na ogół odbywa się anonimowo. Co sprawia, że hejterzy zachowują się tak agresywnie w wirtualnym świecie? Czy zachowują się tak samo w życiu offline?
W prawdziwym życiu, z dala od ekranów komputerów i smartfonów, ludzie starają się jawnie nie wyrażać uprzedzeń i agresywnych opinii, głównie z obawy przed konsekwencjami. Natomiast w wirtualnym świecie te nienawistne zachowania są niemal uwalniane bez kontroli. Zwłaszcza portale społecznościowe ułatwiały wylewanie negatywnych komentarzy, bo można praktykować to w dowolnym momencie, a agresor ma fałszywe poczucie bezkarności.
Hejt w sieci a anonimowość
To właśnie w Internecie panuje iluzja i idea fałszywej ochrony ze względu na możliwość anonimowości. Istnieje poczucie, że można powiedzieć wszystko i zrobić wszystko, ponieważ pozostaje się w „ukryciu”. Hejterom wydaje się, że są chronieni przez sieć, tak jakby nigdy nie mogli zostać złapani lub pociągnięci do odpowiedzialności za swoje czyny. Ułatwia to eskalację tych zachowań.
W ten sposób sieci społecznościowe są postrzegane jako okazja do obejścia zasad, robienia rzeczy, które są niedopuszczalne w społeczeństwie offline. Na przykład z trudem można znaleźć osobę, która twarzą w twarz skrytykuje wygląd innej osoby, ponieważ zaatakowany może się bronić. Jednak w sieci przychodzi to niektórym z łatwością i nie mają skrupułów, by kwestionować czyjeś zdjęcie, wpis lub komentarz.
Hejtowanie, mowa nienawiści – dlaczego inni to robią?
Pytanie: skąd w ogóle biorą się hejty? Dlaczego poza tym, że ktoś pozornie czuje się bezkarny, wyraża w sieci takie opinie o innych? Nie da się określić ogólnie konkretnych powodów, które odpowiadałyby każdemu hejterowi, ale istnieją dwie główne możliwości: niska samoocena i niepewność. Często osoba, która stosuje mowę nienawiści, jest niezadowolona sama z siebie. Korzysta z Internetu i sieci społecznościowych jako narzędzia do wyładowania swoich frustracji. W ten sposób wylewa swoje osobiste niezadowolenie i rozgoryczenie. Odczuwa dyskomfort w stosunku do drugiej osoby, czuje się gorsza od niej, więc musi zrobić wszystko, by podbudować swoją samoocenę tym, by ktoś inny poczuł się gorzej.
Hejterzy w pewnym sensie wykorzystują „podatność” ofiar na obraźliwe komentarze. Lubią widowiska, cieszą się, gdy inni ich popierają, dlatego większość ataków dotyczy osób publicznych, takich jak na przykład aktorzy, piosenkarki, prezenterzy telewizyjni. Wykorzystują więc poczucie bezpieczeństwa, jakie pozornie daje im Internet, atakują tych, którzy w tym środowisku są najbardziej narażeni na popełnienie błędu, pomyłki lub od których wymaga się perfekcyjności.
Osoby hejtujące pozostają w konflikcie ze sobą i przerzucają swoją nienawiść na innych. Nie potrafią sobie poradzić z rozwiązaniem swoich problemów, więc w poszukiwaniu lepszego samopoczucia kończą atakowaniem innych ludzi bez żadnych skrupułów. Atak sprawia, że czują się silniejsi, bardziej pewni siebie. A to wszystko osiągają, szerząc nienawiść, manipulując i destabilizując poczucie wartości innych.
Skutki hejtu – jakie mogą być?
Krzywda ofiar mowy nienawiści jest liczna. Obejmuje nawet samych agresorów, których w konsekwencji można zaliczyć też do grupy osób pokrzywdzonych, np. pod względem nienawiści do samego siebie, mechanizmu wykluczenia i destrukcji generowany przez umniejszenie tego, kim się jest.
W przypadku osób, które doznają hejtu ofiara:
- czuje się zastraszana;
- myśli, że zasługuje na wyzwiska, więc nie reaguje, a jej brak ingerencji jest dodatkową zachętą do linczu;
- doświadcza spadku poczucia własnej wartości;
- uważa, że myliła się, co do swojego wyglądu;
- wpada w panikę;
- ma myśli samobójcze;
- popada w depresję;
- odczuwa niechęć do kontaktów z innymi ludźmi (nawet tymi, którzy dotychczas byli jej bliscy);
- cierpi z powodu odczuwanego lęku i niepokoju za każdym razem, gdy ma wejść na swój profil w mediach społecznościowych.
Historia wiele razy pokazała, że hejty mogą być powodem, dla których ktoś podejmuje próbę lub dokonuje samobójstwa.
Hejt u dzieci i młodzieży – jak rozpoznać?
W przypadku dzieci i młodzieży jest jeszcze gorzej, ponieważ one są jeszcze w fazie, w której dojrzewają i kształtują swoją tożsamość. Są nawet odbiorcami, którzy najczęściej odwiedzają media społecznościowe, w tym te, które prężnie się rozwijają, takie jak TikTok. Młodzi ludzie, którzy chcą pokazać się światu, w dużej mierze polegają na Internecie. Niestety, hejterzy nie mają litości. Dla nich nie liczy się wiek czy płeć. Co więcej, wielu hejtujących to rówieśnicy, którzy zazdroszczą swym kolegom i koleżankom sukcesów w sieci.
Jeśli chcesz zauważyć moment, w którym mowa nienawiści zaczyna wpływać na zdrowie psychiczne Twoich dzieci, zapoznaj się z niektórymi jej znakami. Porozmawiaj ze swoją pociechą o tym, co czuje. Te przydatne wskazówki możesz wykorzystać również w stosunku do siebie, by ustalić, czy jesteś ofiarą hejtu.
- Czujesz niepokój, gdy brakuje dostępu do Internetu.
- W trybie offline pojawia się uczucie, że tracisz kontrolę nad tym, co inni wypisują na Twoim profilu.
- Poza Internetem nie masz innych pomysłów na zorganizowanie czasu wolnego.
- Czujesz „ucisk w żołądku” lub odczuwasz wewnętrzne cierpienie w całym ciele podczas przeglądania mediów społecznościowych.
- Boisz się zajrzeć na swój profil społecznościowy z obawy przed kolejnym obraźliwym komentarzem.
- Brakuje Ci czasu na inne obowiązki, bo kontrola hejtu zajmuje Ci cały dzień.
- Masz wszystkiego dość, czujesz smutek i często płaczesz.
- Tracisz wiarę w siebie i motywację do działania.
- Masz depresyjne samopoczucie i myśli samobójcze.
Jak radzić sobie z hejtem?
Najlepszą metodą walki z hejterami jest nie dawanie im powodów do karmienia się mową nienawiści. Jeśli wrzucasz zdjęcia do sieci, pamiętaj o ustawieniu trybu prywatnego, w którym galerię będą mogli zobaczyć tylko Twoi bliscy znajomi oraz ci, którym ufasz. To niemożliwe, bo prowadzisz aktywny profil modowy na Instagramie? W takim razie jest kilka kroków, które mogą być przydatne w unikaniu hejterów.
- Nie daj się wciągnąć w ich grę. Cisza czasami nie oznacza hipokryzji. Odpowiadanie na wulgarne komentarze nie jest najlepszą opcją. Może nie jest to łatwe zadanie, ale dyskusja z hejterem, da mu impuls do szukania nowych sposobów na zirytowanie Ciebie i wywołanie jeszcze większej kłótni.
- Moderuj komentarze. Hejter zapewne od razu pomyśli o cenzurze, ale tu nie o to chodzi. Wszystkie obraźliwe i nienawistne komentarze lub te, które wykraczają poza zakres jakiejś dyskusji, powinny być usuwane. Internet to nie miejsce na wylewanie swoich frustracji.
- Zastanów się nad „atakami”. Czy rzeczywiście ta krytyka jest uzasadniona? Może reklamujesz produkt, który jest zwykłym bublem? Jeśli tak, zwróć na to uwagę. Jeśli nie, a komentarz nic nie wnosi, usuń go i zapomnij.
- Zablokuj hejtera. Poza usunięciem nieprzyjemnych komentarzy wejdź na profil hejtera i zablokuj go. Nie będzie miał możliwości wykonania żadnej interakcji z Twoim kontem.
W walce z hejterami musisz zrozumieć, że są ludzie, którzy nie wiedzą, jak radzić sobie z własnymi frustracjami, trudnościami i traumami. To oni powinni szukać profesjonalnej pomocy psychologicznej. Jeśli jednak hejt dotknął Cię tak bardzo, że nie potrafisz go zignorować, nie wstydź się skorzystania z terapii u psychologa lub psychologa online. Czasami możesz potrzebować słów zachęty i pocieszenia, by zbudować poczucie własnej wartości na nowo.
