Lubczyk to wieloletnia roślina podobna do selera. Wydziela charakterystyczny aromat, który nadaje potrawom wyjątkowy zapach i smak. Nie wszyscy jednak wiedzą, że zioło to może być spożywane w przypadku różnych dolegliwości. Jego składniki aktywne sprawiają, że może przynosić takie same korzyści jak naturalny afrodyzjak. Co jeszcze musisz wiedzieć o lubczyku? Sprawdź!
Spis treści:
Lubczyk ogrodowy – krótka historia
Właściwości lubczyka, które warto znać
Lubczyk afrodyzjak – jak działa?
Czy wszyscy mogą spożywać lubczyk?
Domowa „maggi”, czyli lubczyk w formie przyprawy
Lubczyk ogrodowy – krótka historia
Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) pochodzi z Iranu i Europy Południowej. Powszechnie uważa się, że zioło zostało sprowadzone do Europy Środkowej i Północnej przez mnichów benedyktyńskich. W starożytnej Ligurii stosowano go jako panaceum o szerokim zakresie działania.
Był szeroko stosowany i chwalony przez botanika i lekarza Pedaniusa Dioskurydesa. Następnie zaczęto masowo uprawiać go w średniowieczu w ogrodach klasztornych. W 1735 roku irlandzki zielarz Koch poinformował, że roślina ta jest remedium na wzdęcia, trawienie, bolesne miesiączki, pieprzyki, piegi i zaczerwienienia z twarzy.
Do dziś w Szwajcarii i Alzacji specjalnie wydrąża się łodygę lubczyka i używa jej jako słomki do picia gorącego mleka w celu wspierania zwalczania infekcji gardła. W Austrii, podczas procesji z okazji Bożego Ciała, ludzie biorą gałązki lubczyka do domów, a następnie przechowują je przez cały rok jako ochronę przed złą pogodą i demonami. Egipcjanie używają go obecnie jako dodatek do grillowanych dań rybnych, mięs i gulaszu.
W średniowieczu w dzień św. Jana zwyczajowo dawano bydłu lubczyk z mlekiem, a na krańcach pól stawiano trzy krzyże wykonane z tej rośliny, by odstraszyć czarownice. Obecnie wydaje się, że takie magiczne zastosowanie lubczyka wyszło z użycia. Dziś jest on bardzo popularny, ale zwłaszcza w kuchni.
Lubczyk – uprawa
Lubczyk ogrodowy to roślina zielona podobna do dużego dzikiego selera. Osiąga nawet 2 metry wysokości. Ma jasnozielone liście, duże u nasady gałęzi, bardzo podzielone i ząbkowane, które po zmiażdżeniu wydzielają zapach bardzo podobny do selera. Spłaszczone baldachy małych żółto-zielonych kwiatów wypuszcza latem, a następnie pojawiają się drobne brązowe nasiona. Korzeń jest brązowo-szary.
Lubczyk to bylina odporna na zimno. Wystarczy posadzić go w stałym miejscu, gdzie może rosnąć przez wiele lat. Do przydomowego ogrodu wystarczą jedna lub dwie rośliny. Można ją sadzić z nasion, ale najlepiej podzielić dojrzałą roślinę lub kupić sadzonkę ze szkółki. Siewki z nasion można przesadzać, gdy są wystarczająco duże, aby je wyjąć z ziemi i wsadzić w inne miejsce. Ich kiełkowanie może potrwać od dwóch do czterech tygodni. Odstępy między roślinami powinny wynosić od 60 cm do 75 cm.
Lubczyk w doniczce może rosnąć na parapecie, ale trzeba pamiętać o tym, że:
- najlepiej wzrasta w temperaturach od 15°C do 30°C, ale może być również uprawiany w chłodniejszym klimacie;
- lubi trochę cienia i wilgoci;
- może być uprawiany w pełnym słońcu lub w półcieniu;
- ziemia powinna być przepuszczalna, głęboka, żyzna i bogata w materię organiczną;
- najlepiej rośnie na glebach o pH od 6 do 7, ale jest dość tolerancyjny na inny rodzaj gleby.
Kiedy lubczyk wzrasta w ogrodzie, nadziemna część rośliny obumiera zimą i odradza się wiosną. Ta roślina może wytrzymać lekkie przymrozki. Może być ozdobą w rogu sadu lub ogrodu.
Najlepsze zbiory lubczyku odbywają się dopiero od drugiego roku sadzenia, kiedy rośliny są lepiej rozwinięte. Zwykle używa się świeżych liści, ale można je również pozostawić do wyschnięcia w dobrze wentylowanym miejscu, a następnie przechowywać jako przyprawę. Warto jednak pamiętać, że suche liście żółkną i nie zachowują smaku dłużej niż rok. Wskazane jest zbieranie młodych liści przed kwitnieniem, ponieważ starsze stają się twarde i zbyt gorzkie.
Nasiona można zbierać, gdy stają się brązowe. Odetnij baldachy kwiatowe i pozwól im doschnąć na ściereczce lub w pojemniku o odpowiedniej wielkości, by ułatwić zbieranie odpadających nasion.
Właściwości lubczyka, które warto znać
Lubczyk zawiera m.in. olejki eteryczne, kumaryny, żywice, garbniki, skrobie, minerały i witaminę C. To właśnie te składniki sprawiają, że roślina może być spożywana przy:
- schorzeniach układu oddechowego;
- braku miesiączki;
- kamieniach nerkowych;
- zapaleniu pęcherza moczowego;
- miażdżycy;
- dnie moczanowej i bólach reumatycznych;
- dolegliwościach żołądkowo-wątrobowych;
- problemach z sercem lub śledzioną;
- katarze;
- niestrawności;
- ranach i ropieniach
- bólach związanych z niewydolnością nerek;
- obrzękach stóp;
- nefropatii,
- cuchnącym pocie spowodowanym niewydolnością nerek.
Lubczyk ogrodowy wspiera wydalanie moczu i produkcję żółci. Pomaga w miejscowym znieczuleniu skóry. W krajach skandynawskich roślina jest obecnie używana jako składnik produktów kosmetycznych do pielęgnacji skóry. Woda lubczykowa pomaga oczyścić, odświeżyć i dodać wigoru skórze na twarzy. Zmieszana z rutą jest używana w żelach do twarzy, których zadaniem jest wspieranie usuwania zmian trądzikowych oraz blizn po trądziku. Po kosmetyki z dodatkiem lubczyku można sięgnąć, aby wspomóc usuwanie przebarwień i piegów z twarzy oraz cieni pod oczami.
Do najważniejszych właściwości tej rośliny zalicza się:
- wspomaganie kontroli ciśnienia krwi;
- pomoc w uśmierzaniu objawów schorzeń dróg moczowych;
- wspieranie oczyszczania krwi, a tym samym pomaga w zwalczaniu trądziku, wysypek skórnych, dny moczanowej i reumatyzmu;
- pomaganie w łagodzeniu objawów alergii, bólów gardła i dolegliwości układu oddechowego;
- stymulowanie efektu wiatropędnego, co wspiera łagodzenie kolek i bólów brzucha spowodowanych wzdęciami.
Lubczyk afrodyzjak – jak działa?
Różne rośliny, w tym lubczyk, były od wieków stosowane jako afrodyzjaki. Już sama nazwa lubczyku daje wyraźną wskazówkę. Ze względu na mocny, mięsisty korzeń palowy, „kij miłości”, roślina stosowana jest jako środek pobudzający, gdy partner ma kłopoty z utrzymaniem erekcji.
Potężna falliczna symbolika czasami nadal daje kobietom nadzieję, że przetworzenie korzenia w miksturę miłości może pomóc mężczyźnie utrzymać zainteresowanie seksualne. Nasiona tej rośliny są również uważane za afrodyzjaki, które mogą rozpalić ogień miłości zarówno u panów, jak i u pań. Wspierają poprawę libido i potencji.
Działanie afrodyzjakalne rośliny powoduje „rozgrzanie” organizmu, czyli pobudzenie ośrodków przywspółczulnych układu nerwowego w rdzeniu przedłużonym. W konsekwencji następuje wzrost podniecenia seksualnego i podatność na bodźce erotyczne. Lubczyk jako afrodyzjak zawiera olejki eteryczne, żywice i kumaryny, które pobudzają funkcje seksualne. Dzięki zwiększaniu syntezy tlenku azotu wpływają bezpośrednio na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych. Te rozszerzają się, zwiększony zostaje dopływ krwi i ostatecznie poprawie ulega ukrwienie narządów płciowych. Wówczas łatwiej o pobudzenie seksualne i wrażliwość na dotyk.
Lubczyk – jak spożywać?
W codziennej diecie warto uwzględnić lubczyk. Przyprawa w formie świeżych, młodych listków może być dodawana do sałatek, zup, sosów, omletów i twarogów. Często stosuje się ją w połączeniu z czosnkiem lub estragonem. Zmiażdżone nasiona są używane do dodawania do dań ryżowych, makaronów oraz do wyrobu chleba, ciastek i likierów. Smak lubczyku jest korzenno-słodki z lekko gorzkimi nutami. We Francji roślina określana jest mianem fałszywego selera, ponieważ przypomina go nie tylko wyglądem, ale zawiera też podobne olejki eteryczne. Wystarczy pomyśleć o dobrze znanej przyprawie Maggi, by poznać aromat lubczyku.
Części rośliny używane do naparu to liście, kwiaty i korzenie. Świeże liście i łodygi na pewno mają słabsze właściwości niż świeży lub suszony korzeń przygotowany w naparze. Jednorazowa porcja to 2-3 g suchej substancji ziołowej. Należy ją wsypać do kubka, zalać 200 ml gorącej wody, przykryć i zaparzać przez około 10 minut. Spożywać maksymalnie dwa razy dziennie po jednej porcji. Lubczyk w formie naparów może być pity codziennie, ale nie dłużej niż przez okres od 2 do 4 tygodni.
Świeże listki rośliny można przykładać na rany i zmiany trądzikowe. Kąpiel z dodatkiem naparu lubczykowego można praktykować przy dolegliwościach ze strony narządów jamy brzusznej oraz skurczach miesiączkowych.
Czy wszyscy mogą spożywać lubczyk?
Lubczyku nie powinny spożywać kobiety w ciąży, dzieci poniżej 12. roku życia, osoby z chorobami zapalnymi nerek, obrzękami z powodu niewydolności serca lub nerek oraz osoby z nadwrażliwością na substancję czynną roślin z rodziny „Apiaceae (Umbelliferae)” lub w stosunku do anetolu. W przypadku stosowania leczenia farmakologicznego przepisanego przez lekarza również zalecana jest ostrożność. Warto skonsultować się z medykiem i/lub farmaceutą ze względu na możliwe interakcje, które lubczyk może mieć z lekami na nadciśnienie i innymi o działaniu moczopędnym.
Świeży liść może powodować kontaktowe zapalenie skóry i nadwrażliwość na światło, dlatego zaleca się ostrożność podczas ekspozycji na słońce w czasie jego stosowania. Osoby, które piją napar dłużej niż trzy dni, powinny pamiętać, że furanokumaryny zawarte w lubczyku mogą mieć działanie fotouczulające lub fototoksyczne (obniżanie progu fotostymulacji skóry). W konsekwencji intensywne opalanie się lub silne promieniowanie UV (wystawienie skóry bezpośrednio na słońce w południe) prowadzą do oparzeń słonecznych szybciej niż zwykle, zwłaszcza u osób o jasnej karnacji. Dlatego w tym czasie należy unikać słońca lub skóra musi być chroniona kremami przeciwsłonecznymi o najwyższym współczynniku ochrony przeciwsłonecznej.
Domowa „maggi”, czyli lubczyk w formie przyprawy
Chcesz zwiększyć ilość spożywanego lubczyku w diecie? Możesz przygotować własną przyprawę, którą dodasz do zup, sosów, sałatek.
Składniki:
- 60 g świeżych liści lubczyku;
- 30 g świeżej pietruszki;
- 250 ml wody;
- łyżeczka cukru;
- 2 łyżki soli;
- łyżka sosu sojowego;
- łyżeczka mączki chleba świętojańskiego.
Zioła drobno posiekaj, włóż do garnka, wlej wodę i gotuj przez 30 minut. Następnie przecedź płyn przez drobne sitko lub filtr do kawy. Ostrożnie skarmelizuj cukier w rondelku. Wywar z ziół dolej do cukru, połącz wraz z pozostałymi składnikami i gotuj chwilę na małym ogniu. Gotową przyprawę wlej do butelki lub słoika i przechowuj w chłodnym, ciemnym miejscu.
Cudowny aromat lubczyku wzbogaci smak potrawy, a przy okazji może nawet uaktywni swoje afrodyzjakowe moce.
