Smutek to stan umysłu, jedna z podstawowych, negatywnych emocji człowieka, który w ten sposób reaguje zarówno na psychologiczne, jak i emocjonalne sytuacje w życiu. Jak wszystkie inne emocje, smutek pełni swoją funkcję biologiczną i ewolucyjną. Bywa sygnałem, że coś dzieje się nie tak. Zwykle znasz powody swojego przygnębienia, ale czasami pojawia się ono nagle i nie wiadomo, co wtedy zrobić. Co pomaga na smutek? Gdzie kończy się obniżony nastrój, a zaczyna depresja? Sprawdź!
Spis treści:
Stan przygnębienia – jak objawia się smutek?
Przygnębienie – jakie są przyczyny?
Gdzie kończy się smutek, a zaczyna depresja?
Jak psychoterapia może pomóc w przezwyciężaniu smutku?
Smutek – czym jest?
Smutek jest powszechnie postrzegany jako uczucie negatywne, podobnie jak melancholia lub przygnębienie. Jednak jest to jedna z podstawowych emocji, fundamentalna dla ludzkiego życia, której człowiek stara się unikać i której unika. Tymczasem smutek, podobnie jak radość, to ważna emocja, którą należy nauczyć się rozpoznawać i rozsądnie do niej podchodzić.
Smutek najczęściej jest rozpoznawany jako poczucie straty, obniżonego nastroju, braku, melancholii, pustki i przygnębienia. Poza tym prowadzi do samotności, ponieważ smutni ludzie czują, że muszą ukrywać swoje emocje. Twierdzą, że są one negatywne, więc odpychają drugiego człowieka i budują poczucie winy. Tymczasem fakt bycia smutnym, może być sygnałem, że potrzebujesz bliskich osób i ich pomocy w przezwyciężeniu trudnych momentów.
Odczuwanie smutku daje możliwość zaakceptowania tej emocji, a zwłaszcza niezaprzeczania jej istnienia. Twój umysł jest gotowy do użycia mechanizmów obronnych nie po to, byś czuł przygnębienie, ale po to, byś je przetworzył i zrozumiał jego przyczynę. Kiedy nie pozwalasz sobie na przeżycie smutnej chwili życia, nie uczysz się z nią radzić i nie uruchamiasz wszystkich strategii radzenia sobie ze smutkiem.
Stan przygnębienia – jak objawia się smutek?
Smutkowi oprócz przygnębienia, zamartwiania się i braku chęci do działania, zwykle towarzyszą zmiany fizyczne. Możesz:
- płakać
- stracić apetyt,
- czuć wyczerpanie i zmęczenie,
- mieć problemy z zasypianiem lub snem,
- mieć problemy z koncentracją,
- cierpieć na dolegliwości żołądkowo-jelitowe lub krążeniowe.
Te fizyczne objawy zwykle mijają samoistnie, gdy smutek ustępuje miejsca radości.
Przygnębienie – jakie są przyczyny?
Złe samopoczucie nie bierze się znikąd. Chociaż może Ci się wydawać, że jesteś smutny bez powodu, tak naprawdę obniżony nastrój pojawia się, gdy postrzegasz coś, co Ci się przytrafia, jako stratę. Oznacza to, że oceniasz wydarzenie jako negatywne lub przygnębiające, a potem odczuwasz smutek. Na przykład możesz przeżywać stan przygnębienia, kiedy:
- nie osiągniesz upragnionego celu,
- stracisz ukochaną osobę przez śmierć lub porzucenie,
- tęsknisz za kimś, kto jest daleko,
- czujesz się przez kogoś obrażony,
- musisz się z czymś pożegnać, np. gdy zachorujesz przewlekle, stracisz pracę,
- ktoś Cię oszuka,
- widzisz cierpienie innych.
Smutek może być również spowodowany lekami, zmianami hormonalnymi i chorobami fizycznymi. Obniżony nastrój to też normalna reakcja na sytuacje kryzysowe.
Gdzie kończy się smutek, a zaczyna depresja?
Lęk, płaczliwość i przygnębienie trwają tygodniami? Czujesz, że nie możesz się „wydostać” z negatywnych myśli? Niewątpliwie smutek i depresja są ze sobą powiązane, ale smutek to emocja, która przemija z czasem, podczas gdy depresja jest zaburzeniem nastroju.
Pierwsze objawy depresji to:
- zły nastrój,
- utrata zainteresowania codziennymi czynnościami,
- brak radości,
- smutek bez wyraźnej przyczyny,
- niepokój, który się nie kończy,
- zmartwienia, które nieustannie dręczą dniami i nocami.
Jak ustalić, że Twój stan to nie smutek, lecz depresja lub odwrotnie? Spójrz na poniższe różnice.
- Smutek powinien być odczuwany przez co najmniej sześć miesięcy, żeby można było mówić o depresji.
- Smutek jest emocją, a depresja chorobą, chronicznym stanem, który nie ustępuje z dnia na dzień.
- Stan depresyjny jest pełen negatywnych myśli, nie daje nadziei, zniechęca do działania. Smutek pojawia się i odchodzi, jest do zniesienia, nawet jeśli trwa długo.
- Przygnębiona osoba nie zamyka się w sobie. Mimo wszystko stara się zapobiec złemu samopoczuciu. Depresja odbiera chęci do wszystkiego.
- Obniżony nastrój nie wpływa znacząco na codzienne funkcjonowanie, pracę, życie rodzinne itp. Osoba z depresją nie jest w stanie wykonywać pracy, dbać o rodzinę, utrzymywać relacje społeczne.
- Depresja odbiera chęć do życia, myślenia o przyszłości, robienia planów, wszystko jest męczące i bez celu. Smutek bez względu na powody daje nadzieję na lepsze jutro.
Czy smutek dopada też dzieci?
Nikt nie jest wykluczony z odczuwania smutku, również dzieci. Istotne jest, żeby najmłodsi nauczyli się odkrywać i uzewnętrzniać odczuwaną emocję, by móc ją zaakceptować i zrozumieć bez zmartwień i strachu. Dziecko ma pełne prawo do złego samopoczucia i nie należy w nim tłumić tych emocji. Przyczyny dziecięcych smutków mogą być różne. Od poważnych wydarzeń, takich jak rozwód rodziców lub żałoba spowodowana śmiercią kogoś z rodziny po małe smutki, które w oczach dzieci są bardzo poważne np. śmierć ukochanego zwierzaka lub kłótnia z przyjacielem. Dlatego należy rozmawiać z najmłodszymi o tym, co czują, żeby mogły lepiej zrozumieć swoje przygnębienie i przezwyciężyć wszelkie smutki.
Jak nie być smutnym?
Pierwszym i najważniejszym krokiem w radzeniu sobie z przygnębieniem i smutkiem jest akceptacja. Nawet jeśli nie chcesz niczego więcej, jak tylko pozbyć się złego samopoczucia, które jest w Tobie, musisz najpierw zaakceptować, że ono tam jest. Akceptacja służy zaangażowaniu się w to, co dzieje się w Tobie.
W drugim kroku musisz znaleźć przyczyny swojego stanu. Po zaakceptowaniu smutku ważne jest ustalenie, skąd w ogóle wziął się smutek. Często takie „bezsensowne” przygnębienie jest podświadomym znakiem, że coś jest nie tak. Pomyśl i spróbuj dowiedzieć się, jaka jest przyczyna lub psychologiczne znaczenie Twojego stanu. Co chciałbyś sobie powiedzieć? I dlaczego to, co dzieje się w Tobie, może wypłynąć tylko na powierzchnię w postaci smutku? Czego Ci brakuje? Czy w Twojej niedawnej lub odległej przeszłości wydarzyło się jakieś konkretne wydarzenie, które było wyzwalaczem smutku? Jakie traumatyczne przeżycia, emocje, sposoby myślenia leżą u podstaw Twojego stanu?
Akceptacja i ustalenie przyczyn obniżonego nastroju prowadzą bezpośrednio do uważności, która pomaga przetwarzać emocje. Nawet jeśli trudno Ci się pozbierać, wyjdź z domu i wybierz się na spacer na łonie natury. Staraj się być świadomy swojego otoczenia i skupiaj zmysły na tym, co Cię otacza. Poczuj wiatr we włosach i słońce na skórze. Wsłuchaj się w dźwięki i poczuj zapachy. Alternatywnie idź na kolację do ulubionej restauracji. Tutaj również możesz wyostrzyć swoje zmysły, ciesząc się powoli i świadomie tym, co dzieje się wokół Ciebie.
Aktywność fizyczna również może mieć pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. Dlatego staraj się włączyć ją do swojego codziennego życia. Nie bój się również nowych wyzwań. Na początku może Ci się to wydawać trudne, ale staraj się być spontaniczny, próbuj nowych rzeczy, rzuć się w otwarte ramiona świata. Spróbuj wyjść poza siebie. Traktuj siebie tak, jakbyś traktował inną osobę, która nie czuje się dobrze i która jest bliska Twojemu sercu. Powiedz sobie na przykład: wiem, że to wymaga wysiłku, ale zobaczysz, że dobrze Ci to zrobi. Albo: teraz jest Ci trudno, ale po prostu to zrób i zobaczysz, że będziesz szczęśliwy.
Sposoby na smutek
W przezwyciężaniu smutku przede wszystkim może Ci pomóc wsparcie i pocieszenie bliskiej osoby, aktywność fizyczna czy zmiana otoczenia. Wszystko to odrywa Cię od smutku, rozprasza i daje inspirację. Krótki spacer na świeżym powietrzu z najlepszym przyjacielem często wystarczy, żeby złagodzić bolesne uczucie smutku i znaleźć inną perspektywę patrzenia na daną sytuację.
Poniżej znajdziesz 10 najlepszych sposobów na stan przygnębienia i obniżony nastrój.
- Świadomie odczuwaj i pozwalaj na smutek, żeby zrozumieć, skąd się bierze.
- Wyeliminuj przyczyny smutku.
- Odpędź smutek poprzez ruch. Joga, pilates lub zwykły spacer – wystarczy 20 minut dziennie, by cieszyć się lepszym samopoczuciem.
- Pokonaj smutek w naturze i wykorzystaj moc lasu.
- Podejmij świadomą decyzję, że nie chcesz żyć dalej w smutku. Porzuć nadzieje i zacznij aktywnie działać. Powiedz sobie: teraz postanawiam zrobić wszystko, co w mojej mocy, aby znów stać się szczęśliwszym człowiekiem!
- Przelej swoje emocje na papier, na przykład możesz prowadzić dziennik. Pisanie to bardzo dobry sposób na odzyskanie kontroli nad swoimi myślami.
- Naucz się odpuszczać. Nie musisz być idealny dla wszystkich i robić wszystko najlepiej. Daj sobie przestrzeń na popełnianie błędów.
- Zwiększ swoją pewność siebie, ponieważ osoby z silną samooceną mają zdolność podejmowania zdecydowanych działań.
- Posłuchaj ulubionej muzyki, przeczytaj ciekawą książkę, obejrzyj komedię, zjedz coś dobrego, weź relaksującą kąpiel. Krótko – zrób coś tylko dla siebie!
- Naucz się wybaczać. Jeśli przyczyną Twojego smutku jest zranienie, skrzywdzenie lub porzucenie, odpuść. Po prostu pozwól, żeby złe uczucia wobec kogoś innego już się nie rozwijały i nie utrudniały Ci życia.
Jak psychoterapia może pomóc w przezwyciężaniu smutku?
Jak wspomniano wcześniej, sam smutek z pewnością nie jest chorobą. A jego obecność wcale nie musi Cię martwić. Oczywiście, jeśli staje się chroniczny i pozostaje jedyną obecną emocją w Twoim życiu, tolerowanie jej i przyjmowanie za normalną, staje się męczące. Jeśli nie widzisz solidnego powodu do smutku lub jeśli masz wrażenie, że nigdy nie wyjdziesz z przedłużającego się przygnębienia, to za tym stanem może się kryć jakaś trauma lub poważna choroba, czasami nawet depresja.
W takim przypadku kontakt z psychoterapeutą ma sens i jest pomocny. Przejście od smutku do depresji jest płynne i często nie jest łatwe do rozpoznania przez osoby dotknięte zaburzeniem nastroju. Psycholog pomoże w ustaleniu przyczyn takiego stanu oraz w poszukiwaniu adaptacyjnych rozwiązań przezwyciężania smutku. Jeśli masz obawy przed wizytą w gabinecie, zawsze możesz skorzystać z pomocy psychologicznej online.
