Załamanie nerwowe – jak sobie poradzić?

Są różne sytuacje, w których Twoje nerwy mogą znaleźć się na krawędzi wytrzymałości. Kiedy stres fizyczny i emocjonalny staje się nie do zniesienia, może przerodzić się w załamanie nerwowe. Czym ono jest i co może je wywołać? Jak sobie poradzić z takim stanem? Dowiedz się więcej.

Spis treści:

Ile trwa załamanie nerwowe i co to jest?

Jakie są przyczyny załamania nerwowego?

Załamanie nerwowe objawy

Czy mam załamanie nerwowe?

Kobiety czy mężczyźni: kogo dotyka załamanie psychiczne?

Jak wyjść z załamania nerwowego?

Załamanie – kiedy skorzystać z pomocy psychologa?

Co to jest i ile trwa załamanie nerwowe?

Załamanie nerwowe nie jest uważane za zaburzenie psychiczne, a nawet jest określeniem niemedycznym. Jest to termin z mowy potocznej, który w psychologicznym żargonie technicznym wykorzystuje się do nazwania nagłego zaburzenia równowagi psychicznej czy też ostrej reakcji na stres. Rozumie się przez to chwilową, ale skrajną reakcję na równie ekstremalne i nieprzewidziane wydarzenie. Ta reakcja zwykle pojawia się kilka minut po bodźcu. Inne jej nazwy to na przykład szok psychologiczny lub emocjonalny.

Wśród psychologów nie ma zgody co do definicji załamania nerwowego. Jest ogólnie postrzegane jako okres, w którym pojawiają się intensywne objawy stresu i niemożność radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi. Odbiera możliwość kontrolowania swoich zachowań i racjonalnego myślenia.

Załamanie psychiczne może trwać kilka godzin lub nawet dni, uniemożliwiając danej osobie wykonywanie czynności z codziennej rutyny. Ktoś może nie być w stanie pracować, zaniedbuje podstawowe zasady higieny, a inna osoba może być pogrążona w głębokim smutku itp. przez wiele dni.

Jakie są przyczyny załamania nerwowego?

Załamanie psychiczne może pojawić się, gdy stres dla danej osoby jest zbyt duży. Sama reakcja na czynniki stresowe, nerwowość czy rozdrażnienie są naturalną częścią procesu radzenia sobie ludzkiego organizmu z szokującym doświadczeniem w danej chwili. 

Zasadniczo rozróżnia się ostrą i długotrwałą reakcję na stres. W zależności od czasu trwania objawów, załamanie nerwowe jest różnie definiowane.

• Jeśli objawy pojawią się wkrótce po zdarzeniu traumatycznym, do 48 godzin później, określa się to jako ostrą reakcję stresową.
• Jeśli objawy utrzymują się od 48 godzin po doświadczeniu do czterech tygodni, mówi się o zaburzeniu stresowym pourazowym.
• Jeśli objawy trwają dłużej niż cztery tygodnie i utrzymują się do trzech miesięcy po szokującym zdarzeniu, występuje zespół stresu pourazowego.

Przyczyny, które mogą wywołać reakcję stresową, są bardzo różnorodne. Każde zdarzenie, które może spowodować uraz, może również wywołać załamanie nerwowe. Poważny wypadek lub uszkodzenie fizyczne ciała, wojna lub wydarzenia o charakterze wojennym, takie jak atak terrorystyczny, ucieczka, przesiedlenie, przemoc lub klęska żywiołowa – wszystkie te rzeczy mogą wpłynąć na psychikę człowieka. Wiek nie ma tu znaczenia. Niezależnie od tego, czy są to dzieci, czy dorośli, każdy może zostać dotknięty zaburzeniem równowagi psychicznej.

Najczęstszą przyczyną załamania nerwowego jest sytuacja, gdy stres spowodowany wpływami zewnętrznymi jest dla kogoś zbyt duży i wyczerpuje zasoby odpornościowe. Główne czynniki, które mogą prowadzić do takiego stanu to:

• toksyczne środowisko w pracy;
• nadmierne obciążenie pracą;
• przeżycie traumatycznych wydarzeń, takich jak wypadek lub śmierć kogoś bliskiego w rodzinie;
• poważne problemy finansowe i wysokie długi;
• trudna zmiana życiowa, na przykład rozwód;
• brak snu lub odpoczynku i przyjemnych zajęć;
• osobiste doświadczenia i historia zaburzeń lękowych;
• trauma lub zaburzenia psychiczne, takie jak depresja i lęk.

Często też tzw. nerwowy człowiek częściej niż inni wpada w pułapkę załamania. Po pewnym czasie nagromadzone negatywne emocje oraz cały stres, który nie ma ujścia, kumulują się i w konsekwencji doprowadzają do stanu zaburzenia równowagi psychicznej.

Załamanie nerwowe – objawy

Sposób, w jaki objawia się reakcja na stres, jest tak samo różnorodny, jak jej możliwe przyczyny i różni się w zależności od osoby. Objawy załamania psychicznego mogą być fizyczne, psychologiczne i behawioralne. Najczęściej można zaobserwować:

• objawy depresyjne, takie jak utrata nadziei i myśli samobójcze lub samookaleczenia;
• niepokój;
• wysokie ciśnienie krwi;
• napięcie mięśniowe;
• pocenie się dłoni;
• zawroty głowy;
• nudności i bóle brzucha;
• drżenie mięśni;
• bezsenność lub inne zaburzenia snu;
• halucynacje;
• nerwowość lub niewyjaśnione wybuchy agresji;
• płaczliwość i smutek;
• luki w pamięci;
• zawężenie świadomości, ponieważ myśli nieustannie krążą wokół wyzwalającej załamanie sytuacji;
• ataki paniki, które obejmują ból w klatce piersiowej, oderwanie od rzeczywistości, skrajny strach i trudności w oddychaniu;
• paranoję, na przykład wiarę, że ​​ktoś Cię obserwuje lub prześladuje; 
• retrospekcje do traumatycznego wydarzenia, które mogą sugerować niezdiagnozowany zespół stresu pourazowego (PTSD).

Reakcje fizyczne w nerwowej destabilizacji wywołuje między innymi hormon stresu kortyzol. Działa jak system ostrzegawczy w ciele i zachęca do jak najszybszego wyjścia z niebezpiecznej sytuacji, np. do ucieczki. Uporczywy stres w połączeniu z długotrwałym wyczerpaniem i przepracowaniem może trwale zwiększyć poziom kortyzolu. Ostatecznie ten wzrost może doprowadzić do załamania nerwowego.

Osoby, które mają załamanie nerwowe, mogą również wycofać się z relacji z rodziną, przyjaciółmi i współpracownikami. Oznaki takiego zachowania można dostrzec przy następujących postawach:

• unikanie spotkań i imprez towarzyskich;
• odmawianie wspólnego spożywania posiłków;
• niedbałość o wygląd;
• spóźnianie się na spotkania;
• opuszczanie dni w pracy;
• odizolowanie się i zamknięcie w domu.

Czy mam załamanie nerwowe?

Zastanawiasz się, czy masz załamanie nerwowe? Spróbuj przeanalizować ostatnie dni / tygodnie swoje zachowania, tego jak się czujesz i odpowiedz TAK lub NIE na poniższe twierdzenia.

1. Nie mogę się skoncentrować.
2. Zapominam o oczywistych faktach.
3. Każdego dnia jestem jak tykająca bomba zegarowa, która ma za chwilę wybuchnąć.
4. Drażnią mnie hałasy, światło i zapachy.
5. Nie mam ochoty na spotkania towarzyskie.
6. Koncentrowanie się na pracy sprawia mi trudność.
7. Wolę zostać w domu niż wyjść na spacer.
8. Cierpię na bezsenność.
9. Nie chce mi się dbać o swój wizerunek.
10. Ciągle towarzyszą mi myśli, że stanie się coś złego.
11. Mam dolegliwości ze strony układu pokarmowego (nudności, biegunki, ból brzucha).

Jeśli na minimum 6 z 11 twierdzeń odpowiedziałeś twierdząco, możesz mieć do czynienia z załamaniem nerwowym. Jednak ostateczną diagnozę może postawić psycholog po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu i zastosowaniu certyfikowanych metod diagnostycznych.

Kobiety czy mężczyźni: kogo dotyka załamanie psychiczne?

Kryzysy emocjonalne i załamanie nerwowe zdecydowanie częściej dotyczą kobiet. One zawsze wykazywały zdolność do wielozadaniowości, pełnienia wielu ról i wykonywania różnych zadań. Próba przejęcia kontroli nad wszystkim jest punktem wyjścia do nieuchronnego załamania nerwowego. Każda kobieta potrzebuje wsparcia: partnera, od innych członków rodziny, od samego systemu, zarówno w szkole, jak i w pracy. Kiedy tej pomocy brakuje, nie jest trudno o przeciążenie psychiczne, fizyczne i emocjonalne.

Żadna istota ludzka nie jest w stanie sama zająć się wszystkim i wszystkimi bez popadania w stan przepełnienia. Wychodząc z tej perspektywy, trzeba spojrzeć na obowiązki rodzinne w sposób integralny, gdzie rodzice są współodpowiedzialni za wychowanie dzieci, a partnerzy za prowadzenie domu. Ta sama sytuacja dotyczy kobiet, które spodziewają się dziecka i przejmują na siebie cały ciężar przygotowań do jego narodzin. 

Załamanie nerwowe w ciąży jest częstym zjawiskiem. Kobiety mogą cierpieć nie tylko z powodu zamartwiania się o przebieg swojego stanu i zdrowie dziecka, ale także z powodu lęku przed porodem i okresem poporodowym. Skrajny smutek i niekontrolowane wybuchy nerwowości niekorzystnie odbijają się na zdrowiu matki i jej nienarodzonego dziecka. Z kolei przedłużający się stan załamania psychicznego może doprowadzić do depresji, opóźnienia wzrostu płodu, przedwczesnego porodu lub wad rozwoju układu nerwowego u potomstwa.

Jak wyjść z załamania nerwowego?

Czasami na słabe i krótkotrwałe załamanie psychiczne pomaga zwykły odpoczynek. Jeśli czujesz się przytłoczony codziennymi obowiązkami, masz zbyt dużo zajęć w pracy, i jesteś na skraju załamania psychicznego, weź urlop. Nie musi być długi. Dwa lub trzy dni wystarczą, by zregenerować swój organizm. W te dni poświęć czas tylko sobie. Odpuść domowe obowiązki, skup się na tym, co sprawia Ci przyjemność. Weź gorącą kąpiel z rozluźniającymi olejkami np. lawendowym, wypij ziołową herbatę, idź na spacer do lasu, zrób coś dla siebie lub po prostu to, co sprawia Ci przyjemność.

W sytuacjach, kiedy czujesz, że Twoja nerwowość daje o sobie znać, rozważ następujące strategie radzenia sobie z objawami:

• oddychaj głęboko i policz do 10, gdy czujesz się niespokojny lub zestresowany;
• wyeliminuj z diety kofeinę i alkohol oraz wszelkie substancje pobudzające;
• skorzystaj z masażu relaksującego w gabinecie fizjoterapeuty lub zabiegów SPA;
• praktykuj jogę;
• regularnie ćwicz co najmniej 3 razy w tygodniu (wystarczy nawet 30 minut spaceru po okolicy, w której mieszkasz);
• opracuj harmonogram stałych godzin i rutyny snu, które pomogą Ci dobrze się wyspać. Może to oznaczać wzięcie gorącego prysznica, wyłączenie elektroniki, wypicie kubka ciepłego mleka lub przeczytanie książki przed snem.

Załamanie – kiedy skorzystać z pomocy psychologa?

Nierzadko zdarza się, że ktoś czuje, w takim czy innym czasie, że nie jest w stanie poradzić sobie ze stresem życia. Wie, że jego załamanie jest tak duże, iż nie daje rady normalnie funkcjonować. Jego nerwowość wpływa negatywnie na całą rodzinę, bliskich i znajomych. Jeśli nie radzisz sobie ze stresem i masz trudności z wykonywaniem codziennych zadań, pilnie potrzebujesz zasięgnąć porady psychologa. 

Załamanie nerwowe może być jednorazową sytuacją lub oznaką poważniejszego zaburzenia psychicznego. Ważne jest, abyś udał się do psychologa, gdy tylko zauważysz oznaki załamania. Terapia poznawczo-behawioralna pomoże Ci nie tylko poradzić sobie ze stresującą sytuacją, ale także rozwiązać głębsze problemy.

Jeśli jesteś członkiem rodziny lub przyjacielem osoby, która przechodzi załamanie psychiczne, i również powinieneś jak najszybciej skontaktować się z psychologiem. Wszelkie obawy o zachowania lub stan psychiczny bliskiej Ci osoby są bodźcem do tego, by pomóc jej zatroszczyć się o zdrowie psychiczne.