Jeśli odkryjesz w sobie, że jesteś bardzo otwarty i pewny siebie wśród przyjaciół i znajomych, ale nagle okazujesz się nieśmiały wśród obcych lub nowo poznanych osób w środowisku zawodowym, to do jakiego typu osobowości należysz? Ekstrawertyk czy introwertyk? W zasadzie ani jedno, ani drugie. Bliżej Ci do ambiwertyka, który łączy w sobie poszczególne cechy tych dwóch specyficznych osobowości.
Spis treści:
Osobowość, jaka jest… nie każdy widzi…
Ekstrawertyk i introwertyk, czyli krańce kontinuum
Gdzie odnajdują się ambiwertycy?
Osobowość, jaka jest… nie każdy widzi…
Osobowość jest dość złożona. Definiuje się ją jako cechy i wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które ewoluują z czynników biologicznych i środowiskowych. I to nawet nie obejmuje temperamentu, który jest oddzielony od osobowości. Osobowość to sposób, w jaki natura (Twój temperament) współdziała z wychowaniem (Twoim środowiskiem), aby uczynić Cię tym, kim jesteś.
Chociaż ogromne zmiany zdarzają się rzadko, to jednak osobowość zmienia się z biegiem czasu i przez całe życie, gdy się starzejesz. Twoje cechy osobowości określają sposób interakcji i reakcji na otaczający Cię świat. Wiedząc o nich więcej, możesz dowiedzieć się, gdzie czujesz się najbardziej komfortowo, zarówno społecznie, jak i zawodowo. Dlatego warto poznać to, jakim typem osobowości jesteś. Czy bliżej Ci do ekstrawertyka, introwertyka, a może do kogoś „pomiędzy”, czyli ambiwersji?
Ekstrawertyk i introwertyk, czyli krańce kontinuum
Introwersja a ekstrawersja to cechy osobowości, które znajdują się na kontinuum. Pomysł introwersji i ekstrawersji po raz pierwszy wyszedł od szwajcarskiego psychiatry Carla G. Junga na początku XX wieku. Wierzył, że niektórzy ludzie są niejako pobudzani do działania przez świat zewnętrzny (ekstrawertycy), a inni przez swój świat wewnętrzny (introwertycy). Sformułował odpowiadające im cechy osobowości i znalazł zwolenników, którzy kontynuowali tę tezę.
Psycholog H.J. Eysenck rozszerzył ten model o liczne różnice między tymi dwoma skrajnościami. Odkrył, że ekstrawertycy są:
- otwarci,
- impulsywni,
- towarzyscy,
- odważni,
- ekspresywni.
To w magiczny sposób przyciąga ludzi wokół nich. Potrafią też bardzo szybko nawiązać kontakty, podczas gdy introwertycy są nieśmiali, podejrzliwi i wycofani, przez co są postrzegani jako mało sympatyczni lub charyzmatyczni. Zgodnie z tradycyjną teorią obie postaci powinny mieć skłonność do pewnych zaburzeń osobowości: introwertycy do fobii społecznej, ekstrawertycy do skrajnego narcyzmu.
Dziś ekstrawertyk jest uważany za kogoś, kto czerpie energię z bycia wśród ludzi. Lubi przebywać poza domem, brać udział w wydarzeniach towarzyskich i kontaktować się z innymi. Ekstrawertyka można nazwać „osobą dla ludzi”.
Natomiast introwertyk jest to ktoś, kto czerpie energię ze spokojnej refleksji. Chętnie spędza czas samemu lub z jedną, max. dwiema osobami, z którymi czuje się blisko. Często potrzebuje spędzania czasu w samotności, zwłaszcza po to, aby nabrać sił po przebywaniu w towarzystwie. Introwertycy są czasami oskarżani o bycie nieśmiałymi lub antyspołecznymi, ale w rzeczywistości nie są to cechy introwertyczne. Ktoś, kto identyfikuje się jako introwertyk, może lubić ludzi, ale woli wchodzić w interakcje rzadziej i „w mniejszych dawkach”. Generalnie introwertycy nie są fanami tzw. gadki o niczym, preferują głębsze i bardziej treściwe rozmowy.
Z czasem zauważono, że część osób nie pasuje do żadnej z powyższych kategorii osobowości. Wielu ludzi wykazuje zarówno cechy introwertyczne, jak i ekstrawertyczne. Kim więc oni są?
Zobacz również: Introwertyk kto to?
Ambiwertyk – kto to jest?
Pomiędzy introwersją a ekstrawersją pojawia się ambiwersja. Kto to ambiwertyk? Otóż to ktoś, kto wykazuje cechy zarówno introwersji, jak i ekstrawersji, i może ukierunkowywać się w obie strony w zależności od nastroju, kontekstu i celów. Niby zachowuje równowagę między introwersją a ekstrawersją, ale posiada umiejętność skłaniania się bardziej w jednym lub drugim kierunku. Na przykład tam, gdzie introwertycy wolą słuchać, podczas gdy ekstrawertycy wolą rozmawiać, ambiwertyk prawdopodobnie nie będzie miał z tym żadnego problemu. Jest elastyczny. Skłonność ambiwertyka do introwersji i ekstrawersji może zmieniać się w zależności od indywidualnych potrzeb w danej chwili lub sytuacji.
Ambiwersja to stosunkowo nowy termin, ale coraz więcej osób się z nim identyfikuje. Trudno powiedzieć, ile osób to ambiwertycy. Psycholog Carl G. Jung nie użył dokładnego terminu „ambiwertyk”, ale wierzył, że ludzie, którzy nie są ani wysoce introwertyczni, ani bardzo ekstrawertyczni, stanowią większość. Niektórzy eksperci ze świata psychologii wysuwają podobne twierdzenie, sugerując, że dwie trzecie wszystkich ludzi na świecie to ambiwertycy.
Ambiwertyk – cechy
Jak możesz ustalić, czy jesteś ambiwertykiem? Popatrz na kilka poniższych cech i zastanów się, czy pasują do Ciebie.
- Czujesz, że po prostu nie pasujesz ani do kategorii ekstrawertyków, ani introwertyków.
- Czasami masz wrażenie, że w różnych sytuacjach raz bliżej Ci do ekstrawertyka, a innym razem do introwertyka.
- Nie masz problemu z komunikacją i uważnym słuchaniem innych osób.
- Czujesz się komfortowo w sytuacjach towarzyskich, ale cenisz sobie też czas spędzony w samotności.
- Lubisz zachowywać równowagę między pracą indywidualną a grupową.
- Zarówno zbyt dużo czasu spędzonego sam na sam, jak i zbyt dużo czasu z innymi może być dla Ciebie wyczerpujące.
- Czasami jesteś niezdecydowany, jakiego rodzaju energii pragniesz.
- Cenisz sobie dobrą rozmowę, ale również cenisz sobie komfortową ciszę.
- Nie masz problemu z podtrzymywaniem rozmowy „o niczym”, ale uwielbiasz też długie, głębokie pogadanki.
- Masz wielu znajomych, ale garstkę bliskich przyjaciół.
- W niektórych sytuacjach zachowujesz powściągliwość (zwłaszcza, jeśli nie znasz kogoś zbyt dobrze).
- Zazwyczaj pomyślisz, zanim coś wypowiesz na głos.
Mocne strony ambiwersji
Bycie introwertykiem lub ekstrawertykiem może być problematyczne i czasami przysparza wiele trudności w codziennym życiu. Bywa też, że ekstrawertycy lub introwertycy szukają pomocy psychologa, ponieważ nie są w stanie poradzić sobie z tym, co robią, czują itd. To nic złego, bowiem sesje terapeutyczne mogą przynieść wiele dobrego. Z drugiej strony pozostawanie kimś „pomiędzy”, czyli ambiwertykiem ma swoje mocne strony.
Jedną z podstawowych zalet ambiwertyków jest zdolność adaptacji, która objawia się na wiele sposobów w interakcji ze światem. Otóż ambiwertycy:
- Dobrze mówią i jeszcze lepiej słuchają. Ambiwertyk zwykle czuje się swobodnie podczas rozmowy, nie ma problemów z wypowiadaniem się, ale chętnie pozwala też mówić innym ludziom. To sprawia, że czują się oni dobrze w jego towarzystwie i prowadzą długie, konstruktywne rozmowy.
- Budują zaufanie. Rozmowa i słuchanie to jeden z najlepszych sposobów budowania zaufania. Jednocześnie czujesz się bardziej komfortowo wśród ludzi, którzy wydają się przyjaźni, zabawni i towarzyscy. Ponieważ ambiwertycy są w stanie zrobić jedno i drugie, ludzie mają łatwość przebywania w ich towarzystwie i mają tendencję do lubienia i obdarzania ich zaufaniem.
- Dogadują się ze wszystkimi. Czasami ekstremalni introwertycy i ekstremalni ekstrawertycy mają trudności z porozumieniem się z innymi ludźmi. Introwertyk może czuć się zmęczony i wyczerpany, podczas gdy ekstrawertyk może czuć się znudzony lub zniechęcony. Ambiwertycy (zazwyczaj) nie mają tego problemu. Mogą czuć się swobodnie, rozmawiając z kimś, kto jest cichy lub z kimś, kto dużo mówi.
- Radzą sobie w skrajnościach. W przeciwieństwie do innych osobowości ambiwertycy dobrze radzą sobie w różnych sytuacjach społecznych oraz w samotności. Podczas gdy ekstremalni introwertycy i ekstrawertycy naprawdę cierpią, gdy znajdą się poza swoją strefą komfortu, ambiwertycy nie tracą energii tak szybko.
- Są empatyczni. Nie jest niespodzianką, że ambiwertycy są w stanie budować silne relacje i empatię z innymi ludźmi. Są dobrymi słuchaczami, ale nie boją się mówić. Ich zdolność do budowania zaufania pomaga ludziom otworzyć się przed nimi i odnaleźć w nich swoich powierników.
Wady bycia ambiwertykiem
Chociaż ambiwertycy uważani są za bardziej elastycznych, ponieważ mogą płynnie lawirować pomiędzy introwersją a ekstrawersją, to jednak są sytuacje, które mogą ich bardzo obciążyć. Zachowanie równowagi pomiędzy skrajnościami jest dobre, ale może też być męczące. Ambiwertyk może również znaleźć się w sytuacji, w której trudno będzie mu zachować spokój w środowisku towarzyskim lub zawodowym. Osoby bliższe introwertycznej lub ekstrawertycznej stronie osobowości mogą łatwiej wytłumaczyć sobie swoje specyficzne zachowania. Uważają, że dobrze się stało, jak się stało, bo właśnie są albo bardzo powściągliwi, albo aż za bardzo otwarci. Natomiast ambiwertyk będzie szukał w sobie błędów i trudno będzie próbował zrozumieć, dlaczego postąpił tak, a nie inaczej.
Gdzie odnajdują się ambiwertycy?
Ambiwertycy dobrze radzą sobie w sytuacjach, które wymagają zachowania równowagi między współpracą a czasem spędzonym na samodzielnej pracy. To dlatego, że mogą używać zarówno cech introwertycznych, jak i ekstrawertycznych. Ambiwertyk może odnieść sukces w takich branżach jak:
- Sprzedawcy – muszą być przekonujący i jednocześnie uwzględniać potrzeby klienta. Ambiwertycy mają naturalną zdolność przełączania się między mówieniem a słuchaniem.
- Nauczyciele – muszą być elastyczni, aby dotrzeć do uczniów o różnym pochodzeniu i różnych typach osobowości. Muszą również czuć się swobodnie, przemawiając przed tłumem i spotykając się sam na sam z uczniami i rodzicami. Ambiwertyk jak najbardziej poradzi sobie w takich sytuacjach.
- Kadra kierownicza i menadżerska. Przejęcie odpowiedzialności za projekt, wydawanie poleceń i udzielanie wskazówek zespołowi wymaga samodyscypliny i zrozumienia innych. Pod wieloma względami ambiwertyk jest idealnym menedżerem lub przełożonym, zwłaszcza w większych zespołach. Lubi słuchać różnych punktów widzenia i często prowadzi kreatywne spotkania, podczas których nikt nie jest pominięty. To buduje lojalność i zaufanie oraz pozwala podejmować mądre, przemyślane decyzje.
Ponadto ambiwertycy są też dobrymi mediatorami, negocjatorami umów, projektantami wnętrz, a także psychologami i terapeutami. Potrafią słuchać i służą radą, co jest bardzo pożądane w tych zawodach.
