Nie da się przejść przez życie bez frustracji. Pomimo tego, że jest dość powszechna, może być dla niektórych bolesna, a nawet doprowadzać do depresji. Powody, które mogą powodować uczucie frustracji, są różne. Podobnie jak najróżniejsze są rodzaje reakcji na nią. Czym jest frustracja? Dlaczego człowiek może być sfrustrowany i jak to uczucie działa na jego życie? I wreszcie, jak radzić sobie z frustracją? Poznaj odpowiedzi na te pytania!
Spis treści:
Rodzaje i przykłady frustracji
Frustracja jako sposób samorozwoju
Jak sobie radzić z frustracją?
Frustracja – co to?
Frustracja to zespół przykrych emocji, które zwykle pojawiają się w sytuacjach, w których dana osoba nie może osiągnąć pożądanego rezultatu. Uczucie to rozwija się, gdy nie dostajesz czegoś bardzo pożądanego. Wówczas doświadczasz dyskomfortu, zniechęcenia, rozczarowania i poczucia bezsilności. Człowiek sfrustrowany to po prostu ktoś, kto cierpi wewnętrznie, ponieważ nie dostaje tego, czego chce.
Frustracja niekoniecznie jest zła, ponieważ może być użytecznym wskaźnikiem problemów w życiu danej osoby. I może to być ważny czynnik identyfikujący i zmieniający źródło Twojego cierpienia. Jej rola jest bardzo ważna dla dojrzewania emocjonalnego, niezbędnego dla ludzkiego rozwoju umysłowego. To dzięki frustracji możesz się uczyć, dojrzewać i próbować nowych sposobów interakcji ze światem. Kiedy jednak skutkuje powracającym gniewem, drażliwością, stresem, urazą, depresją, aż do rezygnacji z życia, może być destrukcyjna.
Objawy frustracji – jakie są?
Kiedy znasz już definicję frustracji, czas przyjrzeć się bliżej jej objawom. Większość ludzi, gdy czuje się sfrustrowana, reaguje agresywnie i ucieka z sytuacji, która doprowadziła do takiego uczucia. Ignorują tym samym swoje uczucia i rezygnują z tego, czego chcieli. Unikają podobnych sytuacji w przyszłości, bojąc się, że znów poczują się sfrustrowani.
Frustracja daje pewne wyraźne oznaki i objawy, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Na poziomie fizycznym objawy frustracji to odczucia, takie jak:
- brak energii;
- zmęczenie;
- utrata apetytu;
- bezsenność.
Na poziomie psychologicznym często się pojawiają:
- poczucie beznadziejności;
- rozczarowanie;
- smutek;
- złość.
Człowiek sfrustrowany czuje, że nie jest idealny, nie spełnił swojej ambicji, swojego pragnienia. Ma poczucie, że nie był w stanie osiągnąć swojego życiowego celu, więc czuje się przygnębiony i zmęczony wcześniejszymi staraniami.
Częste reakcje na frustracje
Uczucie frustracji nie pojawia się samo. Prawie zawsze towarzyszą mu inne reakcje, które jeszcze bardziej destabilizują życie emocjonalne. Niektóre z „typowych” reakcji na frustrację obejmują gniew, poddanie się, utratę poczucia własnej wartości i pewności siebie, stres, depresję i wiele poważnych problemów, które mogą przynieść ogromne szkody w życiu sfrustrowanej jednostki.
Oto lista najczęstszych reakcji na frustrację.
- Zniechęcenie i rezygnacja: utrata chęci do reakcji. Poddanie się może być sposobem na przeciwstawienie się temu negatywnemu odczuciu, ale często sfrustrowani ludzie mogą nawet porzucić codzienne obowiązki, takie jak nauka, praca i ludzie, na których im zależy. To sprawia, że są bardziej podatni na poważne zaburzenia, które zagrażają ich życiu.
- Ucieczka: jeśli jakaś sytuacja sprawia, że osoba jest nieszczęśliwa i sfrustrowana, ponieważ nie wie, jak sobie z nią radzić, zaczyna unikać tej okoliczności. Zdarza się to ludziom nieśmiałym, którzy nie potrafią nawiązać kontaktu z innymi osobami, więc coraz bardziej się izolują.
- Gniew: wyładowywanie frustracji na innych ludziach jest znaną reakcją na frustrację. Często też bezpośredni gniew i agresja są koncentrowane na przedmiocie, który staje się przyczyną tego stanu. Na przykład, gdy urządzenie elektroniczne nie działa, czasami uderzasz w nie ze złości, a także w nadziei, że zadziała. W ten sposób okazujesz swoją frustrację.
- Kompensacja: osoba stara się zrekompensować frustrację rzeczami, które ją uszczęśliwiają. Na przykład może to być kupno nowego ubrania, zjedzenie ulubionego dania lub wyjście do kina.
- Stres: uczucie frustracji może prowadzić do przewlekłego stresu emocjonalnego. Wówczas organizm zaczyna dawać sygnały niepokoju na różne sposoby. Zwykle w postaci: drażliwości, złości, zmęczenia, niepokoju, bólów głowy, depresji, bólu brzucha, nadciśnienia, migreny, wrzodów, zawału serca lub zespołu jelita drażliwego.
- Stosowanie używek: nadużywanie narkotyków lub alkoholu to autodestrukcyjna próba radzenia sobie z frustracją. Zaburzenia odżywiania, zachowania kompulsywne i hazard to także inne konsekwencje bycia sfrustrowanym człowiekiem.
- Utrata pewności siebie: to straszny efekt uboczny, który może wywołać frustracja. Bez wiary w siebie możesz nie być w stanie dokładnie ocenić swojej zdolności do osiągnięcia celu. Dlatego przestajesz ufać sobie i swoim możliwościom, wkraczając w cykl samozniszczenia.
- Depresja: przedłużająca się frustracja może prowadzić do pogorszenia samopoczucia, a w konsekwencji do utraty zainteresowania życiem.
Posiadanie tych reakcji jest naturalne, ale tylko wtedy, gdy umiesz się z nimi zmierzyć i nauczyć się radzenia sobie z uczuciem frustracji.
Rodzaje i przykłady frustracji
Frustracja może być różnego rodzaju, wynikająca z różnych przyczyn i czynników. Tak naprawdę to uczucie jest częścią życia każdego człowieka, towarzyszy mu od dzieciństwa do dorosłości. Jest fundamentalnym elementem rozwoju, ponieważ uczy, jak zareagować na sytuację w najlepszy możliwy sposób, aby nadać sens swojemu zachowaniu. W okresie dojrzewania frustracje promują autonomię i odporność, ponieważ jeśli masz okazję spróbować czegoś i ponieść porażkę, możesz uczyć się na własnych błędach.
Powodów, dla których osoba czuje się sfrustrowana, może być wiele. Stąd też różne rodzaje frustracji:
- spowodowane niezaspokojoną potrzebą fizjologiczną, społeczną, czy też związaną z motywacją, szacunkiem lub samorealizacją;
- z powodu nieosiągnięcia celu;
- z powodu nieotrzymania oczekiwanej premii lub nagrody w pracy;
- odczuwane pod koniec romantycznego związku, któremu poświęcono dużo czasu;
- z powodu konieczności rezygnacji z niektórych korzyści;
- związane z poczuciem niezdolności do zrobienia danej rzeczy.
Przykładów sytuacji, które mogą być frustrujące, jest wiele.
- Można uczyć się intensywnie, a potem nie zdać ważnego egzaminu.
- Można wziąć ślub z nadzieją na wspaniałe życie we dwoje, a potem rozczarować się codziennością.
- Można stracić przyjaźń z powodu czyjejś zazdrości.
- Można spędzać nadgodziny w pracy z nadzieją na podwyżkę, a potem jej nie otrzymać.
- Można postawić sobie za cel zdobycie Giewontu, a potem w połowie drogi zawrócić.
Wszystko to są sytuacje, które mogą powodować frustrację. Czy da się uniknąć takiego stanu? Czasami nie, bo nie wszystko zależy od Ciebie. Na przykład nie tylko od Ciebie zależy, jak zachowają się Twoi przyjaciele, partner czy szef. Ale możesz nauczyć się radzić sobie z frustracją, gdy pojawi się w Twoim życiu.
Frustracja jako sposób samorozwoju
Mówienie o frustracji wiąże się nie tylko z uczuciem smutku czy irytacji. Z biegiem czasu ludzie uświadamiają sobie, że nie mogą spełnić wszystkich swoich pragnień, a frustracje są nieodłączną częścią dorosłego życia. Pierwsze ich epizody pojawiają się już w dzieciństwie i niejako hartują odporność na umiejętność stawienia czoła codziennym wyzwaniom.
Eksperyment przeprowadzony w latach 60. w Stanford dał początek serii nowych analiz nad frustracją. W badaniach opracowanych przez Waltera Mischela dziecko otrzymało piankę typu marshmallow i następującą instrukcję: może natychmiast zjeść cukierka lub odczekać 20 minut i zjeść dwa. Decyzja dziecka przewidziała coś o jego przyszłości. Na podstawie trwających dziesięciolecia badań Mischel wykazał, że dziecko, które oparło się uczuciu frustracji czekania i nie zjadło od razu pianki, natychmiast stało się bardziej odporne na codzienne stresy.
Frustracja do pewnego stopnia jest formą samoregulacji i samokontroli. Jest częścią ścieżki tych, którzy chcą się rozwijać. Pozwala zrozumieć, co Cię frustruje, jakie są Twoje oczekiwania, jakie są reakcje na nie i co musisz poprawić, aby rozwijać inteligencję emocjonalną.
Jak sobie radzić z frustracją?
Nie da się uciec od wrażenia, że nie masz wszystkiego, czego pragniesz. A także tego, że w taki czy inny sposób, nigdy tego nie otrzymasz. Istnieją jednak zdrowe sposoby na naukę radzenia sobie z frustracjami.
Oto 6 strategii radzenia sobie z frustracją.
- Zaakceptuj fakty – są rzeczy, których nie jesteś w stanie zmienić, ponieważ nie zależą one wyłącznie od Ciebie. Możesz spojrzeć na nie inaczej, z innej perspektywy, nadając im nowe znaczenie, zmieniając sposób patrzenia na wydarzenie lub sytuację.
- Bądź świadomy swoich oczekiwań – ważna jest samoświadomość tego, czego oczekujesz od innych lub w danej sytuacji. Staraj się nie tworzyć scenariuszy lub planów, które są zbyt wyidealizowane i trudne do osiągnięcia.
- Wyznaczaj realne cele – postaraj się określić spójne i realistyczne cele oraz plany na swoje życie w perspektywie krótko- i długoterminowej. Skoncentruj się na tym, jakie są Twoje priorytety i czego potrzebujesz, aby je osiągnąć.
- Wykonuj czynności, które lubisz – frustracja prowadzi do napięcia i niepokoju. Staraj się zajmować tym, co lubisz i czerp z tego przyjemność.
- Skup się na swoich osiągnięciach – często koncentrujesz się na porażkach, które nie pozwalają Ci dostrzec, co już masz. Weź kartkę i długopis i spójrz wstecz na to, co osiągnąłeś przez całe życie, na przykład na poziomie osobistym i zawodowym.
- Słuchaj siebie — frustracja wywołuje myśli, uczucia i zachowania, które zwykle pogarszają sytuację. Spróbuj zrozumieć, skąd bierze się to uczucie i jak sobie z nim radzisz. Samoświadomość w tym zakresie pomoże ci zrozumieć, co czujesz.
Jeśli jednak frustracje zajmują w Twoim życiu zbyt dużo miejsca, powodując szkody w zdrowiu fizycznym i psychicznym, nadszedł czas, aby skorzystać z pomocy specjalisty. Rozmowa z psychologiem lub z psychologiem online jest świetnym sposobem rozwiązywania problemów, które wydają się nie mieć końca oraz nauką skutecznego radzenia sobie ze skomplikowanymi uczuciami.
