Przez długi czas logopeda kojarzony był z kimś, kto ma oduczyć dziecko seplenienia. Tymczasem ten specjalista to bardzo ważna osoba, która może wspomóc prawidłowy rozwój Twojej pociechy. Jego praca wykracza daleko poza „uczenie dzieci poprawnego mówienia”, ponieważ pomaga również dorosłym. Sprawdź, kim jest logopeda i dowiedz się, w czym może pomóc terapia logopedyczna.
Spis treści:
Co to jest terapia logopedyczna?
W czym pomaga logopeda dziecięcy?
Czy moje dziecko potrzebuje logopedy?
Gdzie szukać dobrego logopedy?
Kim jest logopeda?
Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii definiuje logopedę jako osobę, która zajmuje się prowadzeniem badań i działalnością praktyczną w zakresie diagnozy stanu rozwoju mowy oraz terapią zaburzeń komunikacji człowieka. Logopeda może pracować z osobami na różnych etapach rozwoju i w różnych sferach aktywności. Działalność zawodowa tego specjalisty może dotyczyć nie tylko korygowania wad wymowy, ale także skupiać się na pracy nad zaburzeniami komunikacji i rehabilitacją mowy po urazach, chorobach i wypadkach.
Dlatego też błędne jest myślenie, że logopeda pracuje tylko nad wadami wymowy i wyłącznie z dziećmi, a wizyty dorosłych u takiego specjalisty są czymś wstydliwym. Rynek pracy dla logopedów jest dość zróżnicowany, ponieważ profesjonaliści mogą pracować w różnorodnych miejscach z różnymi pacjentami. Na przykład tacy specjaliści pomagają:
- w rehabilitacji i poprawie komunikacji na wszystkich etapach życia: od niemowląt po osoby starsze;
- w przypadkach zespołu Downa, rozszczepu podniebienia, głuchoty, porażenia mózgowego, autyzmu, jąkania i oceny równowagi;
- przy profilaktyce i ocenie profesjonalnego głosu osób występujących na scenie;
- w interwencjach neurologicznych zaburzeń języka;
- oceniać i pracować nad zaburzeniami uczenia się i dysleksją, zaburzeniami językowymi, rozwoju słuchu itp.;
- dzieciom dwujęzycznym.
Jak zostać logopedą?
Nie każdy, kto ma wspaniałą wymowę lub zna się na otolaryngologii, może pracować w zawodzie logopedy. Zostaje nim osoba, która:
- jest absolwentem studiów wyższych na kierunku lub w specjalności logopedia z tytułem licencjata lub magistra;
- ukończyła studia podyplomowe z logopedii;
- ma potwierdzony brak wad wymowy, prawidłowy słuch oraz perfekcyjną dykcję.
Logopedia cieszy się dużym zainteresowaniem psychologów i pedagogów, którzy wybierają ten kierunek w kształceniu podyplomowym jako uzupełnienie wiedzy zdobytej na studiach magisterskich. Dlatego często wśród tych specjalistów są psychologowie oraz pedagodzy szkolni. Wielu logopedów pragnie rozwijać się w swoim zawodzie i kończy dodatkowe szkolenia specjalizacyjne np.:
- balbutologopedii – praca z osobami jąkającymi się;
- neurologopedii – diagnozowanie i terapia osób z uszkodzeniami neurologicznymi;
- oligofrenologopedii – wychowywanie językowe osób z upośledzeniem umysłowym;
- surdologopedii – leczenie i rehabilitacja mowy u osób z zaburzeniami słuchu;
- tyflologopedii – praca z osobami z uszkodzonym zmysłem wzroku.
Najczęstsze miejsca pracy logopedów to przedszkola i szkoły, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, poradnie logopedyczne oraz szpitale i ośrodki rehabilitacyjne.
Czym zajmuje się logopeda? – czy tylko zaburzeniami rozwoju mowy?
Dobry logopeda to specjalista, który bada, diagnozuje, zapobiega i leczy zaburzenia komunikacji ustnej i pisemnej. Zajmuje się opieką nad pacjentami jąkającymi się, mającymi problemy z głosem, zaburzeniami mowy lub z trudnościami w nauce języka.
Można wyróżnić kilka obszarów działalności, w których najczęściej poszukiwana jest pomoc logopedy.
- Motoryka jamy ustnej. Działania na mięśnie twarzy, ust i języka w celu korygowania problemów związanych ze ssaniem, żuciem, połykaniem, oddychaniem i mówieniem. W problemach motoryki jamy ustnej logopeda interweniuje w sposób, w jaki pacjent pozycjonuje język lub połyka, jak (i czy) pcha zęby językiem, co przyczynia się do złego ustawienia uzębienia. Może też pomagać w problemach z oddychaniem, promując oddychanie przez nos, a nie przez usta. Ten profesjonalista może również pomóc osobom, które doznały urazu głowy, udaru mózgu lub porażenia mózgowego, lub mają zespoły powodujące zmiany w mięśniach twarzy i funkcjach życiowych.
- Zdrowie głosu. W tym zakresie działa w profilaktyce zaburzeń głosu, a także w ich leczeniu. Odpowiada za poprawę dykcji profesjonalistów, takich jak piosenkarze, nauczyciele, aktorzy, spikerzy, prawnicy i operatorzy telefoniczni. W wielu problemach związanych z głosem wczesna diagnoza ma kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia. Dlatego osoby, które dużo mówią w swojej pracy, powinny być świadome wszelkich zmian, takich jak uporczywy kaszel czy chrypka (trwające dłużej niż 15 dni) i szybko szukać pomocy logopedy.
- Dysfagia (trudności w połykaniu). Głównym objawem tego zaburzenia jest uczucie „utknięcia” pokarmu w gardle lub przełyku. Przyczyny to niedrożność mechaniczna i zaburzenia ruchomości mięśni jamy ustnej, gardła lub przełyku. Przydatne jest odróżnienie dysfagii spowodowanej chorobami wpływającymi na część ustną gardła od dysfagii spowodowanej zaburzeniami przełyku. Dysfagia spowodowana chorobą jest uporczywa i trwa dłużej niż dwa tygodnie.
- Język i mowa. Logopeda może działać bezpośrednio w przypadku zmian lub zaburzeń komunikacyjnych m.in. trudności w wymowie, zmian tonu głosu, jąkania itp. W tej dziedzinie może również pomóc dzieciom lub dorosłym, którzy z jakiegokolwiek powodu wykazują opóźnienie w rozwoju języka, ze zmianami w jego przyswajaniu lub utracie z powodu choroby czy uszkodzenia mózgu.
Co to jest terapia logopedyczna?
Terapia logopedyczna to usługa interwencyjna, z której najczęściej korzystają najmłodsi pacjenci. Koncentruje się na poprawie mowy i umiejętności dziecka w zakresie rozumienia i wyrażania języka, w tym jego części niewerbalnej. Praca logopedy dla dzieci obejmuje dwa elementy:
- koordynację ust w celu wydawania dźwięków, które mają umożliwić tworzenie słów i zdań (dotyczy regulacji artykulacji, płynności i głośności głosu);
- rozumienie i wyrażanie języka (w formie pisemnej, obrazkowej, cielesnej i migowej oraz używania języka za pomocą alternatywnych systemów komunikacji, takich jak komunikatory internetowe, telefony).
Ponadto rola logopedy w terapii logopedycznej dzieci może obejmować leczenie zaburzeń połykania z rozszerzeniem na wszystkie aspekty żywienia.
W czym pomaga logopeda dziecięcy?
Wiele osób uważa, że logopedzi zajmują się tylko z dziećmi, które „mówią źle lub niewyraźnie”. Chociaż jest to powszechne i rzeczywiście taki specjalista często pracuje nad wymową najmłodszych, to jednak nie wszystko. Logopeda dla dzieci może mieć wpływ na wiele sytuacji. Oprócz języka mówionego, taki specjalista pracuje z trudnościami z językiem pisanym, a także pomaga dzieciom z problemami z głosem i oddychaniem oraz trudnościami z połykaniem, żuciem lub ssaniem.
Na terapię logopedyczną dla dzieci uczęszczają osoby, które mają problemy z:
- artykulacją: niewyraźne mówienie i popełnianie błędów w dźwiękach;
- płynnością mowy np. jąkanie;
- głosem: tonem, głośnością i jakością głosu;
- karmieniem doustnym: z jedzeniem, połykaniem i ślinotok;
- językiem receptywnym: ze zrozumieniem (odbiorem) języka;
- ekspresyjnym językiem: z mówieniem (wyrażaniem) języka.
- pragmatyką językową: problem z używaniem języka w społecznie odpowiedni sposób.
Oprócz efektów, które wpływają bezpośrednio na mowę dzieci, terapia logopedyczna daje szereg rezultatów, które ułatwiają maluchom codzienność i będą pomagać im przez dalsze lata, nawet w dorosłym życiu. Kiedy dziecko dorasta z ograniczonymi umiejętnościami komunikacyjnymi lub brakiem mowy funkcjonalnej, specjalista pracuje nad jego umiejętnościami społecznymi. Wykorzystuje do tego różne strategie, takie jak odgrywanie ról, określone scenki terapeutyczne, historie społeczne i inne narzędzia. Praca z logopedą dziecięcym może nauczyć lepszego komunikowania się z innymi, a to wiąże się z licznymi korzyściami obserwowanymi przez całe życie.
Czy moje dziecko potrzebuje logopedy? Rozpoznanie przyczyny zaburzeń mowy
Niektóre dzieci mogą mieć doskonałą wymowę, a nawet wcześnie zacząć czytać, ale czasami potrzebują wizyty u logopedy, by poprawić swój „pragmatyczny” język. Niekiedy muszą nauczyć się prawidłowego używania słów w sytuacjach społecznych i dostosowywania mowy ciała do codziennych sytuacji, takich jak składanie próśb, przepraszanie, zawieranie przyjaźni. Inne powody, dla których dzieci mogą potrzebować konsultacji u logopedy, obejmują schorzenia, takie jak uraz mózgu lub infekcja, która wpłynęła na ich zdolność do komunikowania się z innymi. Pomoc logopedyczna zazwyczaj rozpoczyna się w młodym wieku i jest kontynuowana, gdy dzieci rozpoczynają naukę w szkole i zaczynają używać języka pisanego.
Wielu rodziców ma problem i nie wie, kiedy zgłosić się do logopedy dla dzieci. Często czekają na moment, w którym ich pociecha pójdzie do szkoły i otrzyma skierowanie na konsultacje logopedyczne. Tymczasem im wcześniejsza będzie interwencja specjalisty, tym lepiej.
Dlatego ważne jest, aby logopeda dokonał oceny w następujących przypadkach:
- wymiana lub pominięcia głosek;
- zniekształcone dźwięki w wymowie;
- brak wypowiadania pierwszych słów, jeśli dziecko ukończyło dwa lata;
- niemożność pozbycia się nawyku ssania smoczka, butelki, kciuka lub języka;
- jąkanie obecne w dowolnym momencie życia, w tym u dzieci między 3. a 4. rokiem życia, u których występują częste epizody jąkania;
- problemy z oddychaniem (oddychanie przez usta);
- trudności z żuciem i połykaniem;
- kłopoty z czytaniem;
- trudności w pisaniu tekstów i opanowaniu pisania;
- dysleksja;
- zmiany w tonie głosu;
- ubytki słuchu: w tym przypadku szczególnie ważna jest obserwacja zachowania. Problemy ze słuchem przejawiają się na różne sposoby. Dziecko może być nieuważne, rozproszone, zdezorganizowane, nie odpowiadać na wezwania, mieć trudności ze zrozumieniem mowy innych osób, być awanturnicze lub bardzo ciche, nie rozumieć ironii, dowcipów, mieć trudności z zapamiętywaniem.
Kiedy terapia logopedyczna jest prowadzona z dziećmi, bardzo często w jej trakcie wykorzystuje się zabawę. To jeden z najprostszych sposobów, by łatwo trafić do najmłodszych. Dziecko uczy się przez zabawę i zachowuje więcej informacji, gdy może czegoś doświadczyć, coś odkryć, a nie tylko poznać suche fakty.
Gdzie szukać dobrego logopedy?
Na wizytę u logopedy najlepiej umówić się w poradni, gdzie przyjmują również psychologowie i pedagodzy. Często to właśnie terapeuta mowy jest jednocześnie specjalistą od zdrowia psychicznego, prawidłowego rozwoju społecznego i umysłowego, co znacznie ułatwia stawianie prawidłowej diagnozy. Dobry logopeda musi mieć nie tylko odpowiednie wykształcenie i wiedzę teoretyczną. Powinien także odznaczać się umiejętnościami komunikacyjnymi, w tym łagodzeniem konfliktów komunikacyjnych w relacjach społecznych oraz empatią. W poradni psychologicznej Spokój w Głowie pracują specjaliści, którzy przeszli szczegółowy proces rekrutacji, więc ich wiedza i umiejętności w praktyce przynoszą pacjentom realne korzyści.
Nie warto zwlekać z zapisem na konsultację u logopedy. Wcześnie rozpoczęta terapia logopedyczna może pomóc dzieciom usprawnić umiejętności językowe. Nie można również zapominać o najmłodszych. Na przykład wczesna diagnoza ubytku słuchu jest niezbędna, by poprawić jakość życia małych pacjentów. Dlatego tak ważne jest badanie przesiewowe słuchu noworodków.
Uczniowie, którzy mają problemy językowe, mogą odnieść korzyści społeczne, emocjonalne i szkolne z terapii logopedycznej. Dzięki temu są mniej sfrustrowani i czują się pewniej w rozmowie z innymi. W przypadku, gdy mają problemy z czytaniem, podczas pracy z logopedą dziecięcym będą trenować rozróżnianie określonych dźwięków w słowach. To znacznie poprawia umiejętności czytania ze zrozumieniem i zachęca do nauki.
W poradni psychologicznej Spokój w Głowie logopeda jest częścią multidyscyplinarnego zespołu specjalistów, którzy w razie potrzeby pracują z pacjentem oraz jego rodziną na różnych płaszczyznach. Najpierw przeprowadzany jest wywiad – rozmowa – w celu zrozumienia problemu i sporządzenia planu działania zgodnie z obserwacjami i skargami pacjentów. Następnie konieczne jest regularne uczęszczanie na wizyty u logopedy, by pracować zgodnie z ustalonym przez specjalistę harmonogramem.
Na wizytę do logopedy zapiszesz się u nas w poradni w:
- Wołominie – Sprawdź: Logopeda Wołomin
Wpis blogowy nie jest artykułem naukowym. Ma jedynie charakter informacyjny i nie zastąpi konsultacji ze specjalistą.
