Czy usłyszałeś kiedyś, że traumę można rozwiązać na trzech lub pięciu sesjach terapeutycznych? Oczywiście, że nie. Trudno jest zrozumieć głębokie problemy emocjonalne w tak krótkim czasie. Możliwe jest jednak skorzystanie ze strategii, która pomaga znaleźć rozwiązania konkretnych problemów. Takiej, która złagodzi cierpienie i pozwoli kontynuować życie bez powodowania większych szkód lub pogorszenia stanu psychicznego. Mowa tu o Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (TSR).
Spis treści:
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach – co to?
TSR – na czym polega? (trzy zasady TSR)
Terapia TSR – podstawowe założenia
TSR, czyli liczy się rozwiązanie, a nie problem
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach – podstawowe techniki
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach online
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach – co to?
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) to metoda krótkoterminowej terapii, która ma swoje źródła w terapii rodzinnej. Została opracowana w latach osiemdziesiątych XX wieku w Brief Family Therapy Centre w Milwaukee przez Steve’a de Shazera, Insoo Kim Berg i ich współpracowników. Na założenia teoretyczne i podejścia techniczne tej metody duży wpływ miała terapeutyczna praca Miltona H. Ericksona oraz podejście kliniczne opracowane w Mental Research Institute w Palo Alto.
TSR różni się od bardziej tradycyjnych podejść terapeutycznych tym, że nie bada historii problemu ani nie podejmuje próby postawienia diagnozy. Terapeuta nie przyjmuje pozycji eksperta, nie stara się też edukować rodziny czy osoby, którą ma przed sobą. Nie próbuje korygować rzekomych „wad” ani proponować zmian norm zachowania. Skupia się na nieproblematycznych zachowaniach klienta, jego kompetencjach i silnych stronach osobowości. Dzięki umiejętnemu podsuwaniu sugestii, osoba, która zgłasza się do psychologa, sama zaczyna wskazywać sposoby rozwiązania sytuacji.
W tym podejściu nie pracuje się tylko z indywidualnymi pacjentami (terapia indywidualna), ale też nie nalega się na sesję z całą rodziną (terapia rodzinna). Po prostu można pracować osobno lub ze wszystkimi, którzy mogą pomóc w wypracowaniu rozwiązań danej sytuacji.
TSR – na czym polega? (trzy zasady TSR)
Terapia TSR skupia się przede wszystkim na możliwościach jednostki i momentach, w których problem, który niesie ze sobą klient, nie występuje. Skupia się więc na pozytywach, a nie na negatywach. Następnie terapia jest kierowana do momentów, które są postrzegane jako wyjątki. Chodzi o te, w których problem nie istnieje, nawet jeśli te chwile są wyobrażone. To za ich pośrednictwem prowadzona będzie terapia. Konkretne cele i zadania są ustalane dla przezwyciężenia problemu. Są one skoncentrowane na rozwiązaniach. Każdy człowiek ma zasoby, których nie potrafi sobie nawet wyobrazić, aby rozwiązać problemy. Terapia ta ma na celu właśnie wypracowanie tych rozwiązań.
Na co zwraca uwagę TSR? Terapia ta kładzie główny nacisk na zasoby klienta, jego silne i pozytywne cechy osobowości. Opiera się to na kilku założeniach, z których najważniejsze są trzy zasady TSR.
- Jeśli coś działa, rób tego więcej. Terapia musi wspierać to, co już okazało się skuteczne w odniesieniu do obszarów problemowych.
- Jeśli coś nie działa, nie rób tego więcej. Terapia powinna promować zmianę z tego, co okazało się bezcelowe, na zajmowanie się produktywnymi obszarami.
- Jeśli coś się nie zepsuło, nie naprawiaj tego. Terapia powinna powstrzymać się od ingerencji w obszary nieproblematyczne.
W konsekwencji chodzi o to, że:
- trzeba powtarzać zachowania, które już wcześniej okazały się pomocne w rozwiązaniu problemów;
- trzeba unikać podejmowania działań, które przyniosły odwrotny od zamierzonego skutek;
- nie wolno gmatwać sobie życia i szukać skomplikowanych rozwiązań, lepiej zacząć od prostych.
Terapia TSR – podstawowe założenia
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach ma na celu pomaganie klientom w osiąganiu preferowanych wyników poprzez poszukiwanie i wspólne konstruowanie rozwiązań problemów. Dlatego w jej trakcie zakłada się, że klient:
- ma określone pomysły, które współgrają z jego wizją przyszłości;
- już jest w trakcie rozwiązania problemu, podejmuje konstruktywne i pomocne działania;
- ma szereg zasobów i możliwości, których sam nie dostrzega;
- koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości;
- niekoniecznie dąży do zidentyfikowania źródeł problemów (w niektórych przypadkach takie działania mogą jedynie opóźnić zmianę);
- nie bada i nie analizuje problemu, lecz konstruuje rozwiązania.
Terapia TSR posługuje się dyskursem rozwiązania, który szuka i podkreśla:
- rozwiązania (strategie, które już okazały się produktywne w radzeniu sobie z problemem);
- wyjątki (czasy, w których problem nie występuje lub występuje z mniejszą intensywnością);
- zasoby (osobiste i społeczne aspekty, na których osoba/rodzina może polegać, aby rozwiązać problem);
- pozytywne aspekty (czego osoba/rodzina nie chciałaby zmieniać).
Nacisk ten opiera się na modelu, który zakłada, że to naturalne, że klient narzeka na problem, ale opowiadane historie zawierają również rozwiązania, które są już obecne w jego życiu. Model tej terapii dalej argumentuje, że problemy są rozwijane przez uwagę poświęcaną im i rozwiązywane przez uwagę poświęcaną ich zlikwidowaniu.
Na przykład, w obliczu skarg pacjenta na epizody lękowe, terapeuta może zapytać o:
- rozwiązania: „Jakie strategie działają na uspokojenie?”
- wyjątki: „Co sprawia, że czujesz się zrelaksowany?”
- zasoby: „Co w Tobie / kto wokół Ciebie pomaga Ci zachować spokój?”
- pozytywne aspekty: „Czego nie chciałbyś zmieniać w swoim życiu?”
TSR, czyli liczy się rozwiązanie, a nie problem
Terapia, która jest zorientowana na rozwiązanie, w kwestii rozumienia natury problemów zakłada, że są one częścią ludzkiego życia. One się zdarzają i są normalne! Przezwyciężanie wszelkich przeciwności losu pozwala ludziom dojrzewać i poznawać siebie. Tak naprawdę problemy nie stanowią problemu. Dlatego terapeuci TSR postrzegają klientów jako ekspertów w sprawach ich życia. Rozwiązanie musi pasować do Ciebie, a nie do problemu. Przecież nikt lepiej od Ciebie nie wie, co Ci odpowiada.
Podczas terapii możesz zostać poproszony o zwrócenie uwagi na:
- swoje nadzieje dotyczące dalszej i bliższej przyszłości;
- sposób, w jaki szukasz rozwiązania;
- umiejętności, mocne strony i pozytywne cechy, które są obecne w różnych aspektach Twojego życia;
- pierwsze kroki, które chcesz podjąć.
TSR – dla kogo?
Terapię Skoncentrowaną na Rozwiązaniach stosuje się w wielu dziedzinach, takich jak terapia rodzinna, praca grupowa, psychoedukacja, opieka zdrowotna, biznes, praca społeczna, krótkoterminowa psychoterapia osób uzależnionych od narkotyków lub alkoholu.
Terapia TSR może być skuteczna dla osób, których wyzwaniem jest:
- depresja;
- myśli samobójcze;
- problemy ze snem i bezsenność;
- zaburzenia odżywiania;
- problemy rodzinne;
- problemy wychowawcze;
- kryzysy małżeńskie;
- niskie poczucie własnej wartości;
- problemy seksualne.
Dzięki tej metodzie terapii na kilku sesjach skoncentrujesz się na tym, co naprawdę ma znaczenie i poprawisz szybko to, co wymaga naprawy.
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach – podstawowe techniki
W Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązanie dąży się do stworzenia opisu doświadczeń klienta, a nie do postawienia diagnozy i zdefiniowania stanu lub zaburzenia. Preferowanymi technikami i strategiami działania są różne pytania, które koncentrują się na wyjątkach i dążą do poszukiwania mocnych stron pacjenta.
- Pytanie o pozytywne aspekty teraźniejszości. „Do następnej sesji obserwuj siebie w bardzo szczególny sposób, abyś mógł opowiedzieć mi o tym, co dzieje się u Ciebie każdego dnia, co Ci się podoba, co chcesz kontynuować (nie o tym, co jest z Tobą nie tak)”.
- Pytanie o cud. „Załóżmy, że nasza sesja się skończyła, idziesz do domu, robisz to, co zaplanowałeś na resztę dnia, a wieczorem idziesz spać. Zasypiasz i kiedy już śpisz, zdarza się cud i problemy, o których rozmawialiśmy, znikają. Ponieważ cud zdarzył się w nocy, kiedy Ty spałeś, nie zdajesz sobie sprawy z tego, co się stało. Jakie będą dla Ciebie pierwsze oznaki tego cudu, gdy się obudzisz? Co zauważysz później w ciągu dnia?”
- Pytania dotyczące wyjątków. „Postaraj się opisać czasy, w których problem się nie pojawił lub wystąpił w mniejszym stopniu”.
- Pytania dotyczące zasobów, które mają akcentować mocne strony klienta. „Co czujesz, gdy… Jak reagujesz na…”
- Skale postępu, motywacja i nadzieja starają się zidentyfikować względne różnice w istotnych kwestiach. Na przykład: „W skali od 0 do 10, gdzie 10 reprezentuje stan rzeczy w dniu cudu, a 0 reprezentuje czas, w którym było gorzej, gdzie jesteś teraz?” Pomagają również zidentyfikować:
- pożądaną przyszłość: „Jaki stopień skali odpowiadałby dobremu zdrowiu? Na jakim poziomie skali wiedziałbyś, że nie potrzebujesz już tych sesji?”
- wyjątki: „Co się zmieniło w dniu, w którym jesteś na kolejnym stopniu skali?”
- zasoby: „Co powstrzymuje Cię przed zejściem do poprzedniego kroku na skali?”
- Informacje zwrotne, które są podsumowaniem osiągnięć, a także, w razie konieczności, podstawą do uzgodnienia nowych zadań do wykonania między sesjami terapeutycznymi.
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach online
Interwencja TSR ma charakter krótkoterminowy i koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości. Promuje budowanie wizji upragnionej przyszłości. Zwraca uwagę na ważne momenty w teraźniejszości, kiedy człowiek jest bliżej tej przyszłości i na to, co w tych momentach jest inne. W naszej poradni psychologicznej Spokój w Głowie w Wołominie możesz skorzystać z takiej metody terapeutycznej w czasie konsultacji z psychologiem online lub osobiście.
Oferujemy zdalne wsparcie psychologiczne w sytuacjach kryzysowych i nie tylko. Psycholog online prowadzący terapię skoncentrowaną na rozwiązaniach może udzielić Ci pomocy przez Skype, Messenger lub WhatsApp w formie wideokonferencji. Wystarczy, że podczas umawiania wizyty podkreślisz zainteresowanie usługą zdalną. Możesz też od razu zarejestrować się na konsultację online przez formularz zapisu dostępny na naszej stronie internetowej.
Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach jest psychoterapią ograniczoną w czasie. Pomaga ulepszyć teraźniejszość, zyskać pewność siebie i wyznaczyć cele na przyszłość. To zdecydowanie najlepsze podejście dla tych osób, którym zależy na czasie i szybkiej interwencji z profesjonalną pomocą psychologiczną.
