Jaką rolę w ludzkim życiu odgrywa fatalizm i przeznaczenie? Czy można wziąć los w swoje ręce, czy może siła wyższa determinuje to, co się wydarzy? Weź na przykład pod uwagę sytuację, w której dwie osoby poznają się na wakacjach, po czym tracą się z oczu. Po dziesięciu latach ich ścieżki nagle się krzyżują. Na drugim końcu świata, na tętniącym życiem rynku. Zakochują się ponownie, biorą ślub i mają dwójkę dzieci. Zwykły przypadek czy przeznaczenie? A może ich wybór?
Spis treści:
Czym jest wiara w przeznaczenie?
Jakie są konsekwencje wiary w przeznaczenie?
Kim jest fatalista? Człowiek, który wierzy w nieuchronność losu przeznaczenia
Czym jest neurotyczny fatalizm?
Pesymizm – odwrotność fatalizmu?
Fatalizm i wiara w przeznaczenie – która droga lepsza?
Czym jest wiara w przeznaczenie?
Niektórzy ludzie mocno wierzą, a inni w ogóle nie wierzą w ideę, że wszystko w życiu jest ustalone od początku. W zasadzie nie można zrobić nic, aby nadać temu inny kierunek. Amerykański psychoterapeuta James Hillman, przedstawiciel „psychologii przeznaczenia”, wychodzi z założenia, że w każdym człowieku od urodzenia kształtuje się niepowtarzalny charakter. I trzeba go szanować jako swoje przeznaczenie, aby móc prowadzić satysfakcjonujące życie.
Wiara w to, co przeznaczone, obejmuje przekonanie, że ludzka przyszłość jest z góry zaplanowana i nieunikniona. Każde zdarzenie, które się dzieje, ma już swój ustalony przebieg. Wierzący w przeznaczenie uważają, że życie jest kontrolowane przez wyższą siłę, taką jak Bóg, kosmiczna energia, los czy inna nieuchronna moc wszechświata. Taka wiara może być różnie interpretowana w różnych kulturach i religiach. W niektórych wierzeniach przeznaczenie jest postrzegane jako koncepcja stworzona przez Boga, który uwzględnia wszystkie wydarzenia i decyzje podejmowane przez ludzi. Jakoby życie miało już wcześniej określony plan, którego nie można zmienić.
W innych kulturach przeznaczenie może być postrzegane bardziej jako pomysł, że każde zdarzenie, które się dzieje, ma swoją przyczynę i skutek. A to, co się dzieje, jest wynikiem różnych czynników, takich jak decyzje, działania i otoczenie. W takim podejściu człowiek może wierzyć, że ma pewną kontrolę nad swoim życiem i że jest w stanie wpłynąć na swoją przyszłość poprzez podejmowanie decyzji.
Jakie są konsekwencje wiary w przeznaczenie?
Wiara w przeznaczenie może mieć różne konsekwencje dla ludzkiego zachowania i postaw. Niektórzy mogą uważać, że ich decyzje i zachowania nie mają znaczenia, co może prowadzić do bezczynności i braku motywacji. Inni, natomiast, mogą wierzyć, że ich losem kieruje siła wyższa. To daje im poczucie wewnętrznego bezpieczeństwa i spokoju w obliczu niepewnej przyszłości. Wiara w przeznaczenie może również prowadzić do braku poczucia odpowiedzialności za swoje decyzje i działania. Ludzie mogą wierzyć, że ich wybory nie mają wpływu na przyszłość, co może prowadzić do braku zaangażowania w swoją codzienność.
Z drugiej strony takie przekonanie daje niektórym osobom poczucie spokoju i bezpieczeństwa. Ktoś, kto ufa, że wszystko w jego życiu jest już zaplanowane i że los prowadzi go tam, gdzie powinien się znaleźć, odczuwa wewnętrzną harmonię. W najgorszym przypadku wiara w przeznaczenie może doprowadzić do fatalizmu, czyli przekonania, że wszystko jest już zaplanowane i nie ma możliwości zmiany.
Czym jest fatalizm? Definicja
Fatalizm to filozoficzna doktryna lub postawa, która głosi, że wszelkie zdarzenia i wyniki są nieuniknione. Już wcześniej zostały określone, a ludzka wolność i działania nie mają wpływu na ich przebieg. W ten sposób fataliści uważają, że życie człowieka jest już przesądzone przez los lub nieuchronne siły, a ludzie nie mają wpływu na to, co się wydarzy. Słowo fatalizm pochodzi od łacińskiego „fatum”, co dosłownie oznacza „to, co wypowiedziane”.
Fatalizm można interpretować na różne sposoby, ale jego podstawowa koncepcja jest taka, że wszystko, co się dzieje, jest z góry zaplanowane. Jednym z bardziej znanych filozofów, którzy wyznawali ten pogląd, był stoik Epiktet. Według niego działania ludzi przeciw losowi nie mają sensu. I tak stanie się to, co ma się wydarzyć. Należy zaakceptować swoje miejsce we wszechświecie i skupić się na swoim wewnętrznym spokoju, akceptując to, co nadejdzie. Jednocześnie, stoicy uważali, że mądry człowiek powinien działać zgodnie z moralnymi wartościami, które są niezależne od jego przeznaczenia.
Mimo że fatalizm może być traktowany jako forma filozofii lub postawy życiowej, to jego koncepcja wciąż jest kontrowersyjna w wielu dziedzinach życia. W większości jednak ludzie decydują się na działanie, mimo przekonania o nieuchronności wyniku, ponieważ wierzą w to, że mogą coś zmienić w swoim życiu.
Kim jest fatalista? Człowiek, który wierzy w nieuchronność losu przeznaczenia
Fatalista to osoba, która wyznaje doktrynę fatalizmu. Uważa, że wszystkie wydarzenia są przesądzone i nieuniknione. Nie wierzy w moc swego działania i w to, że może mieć wpływ na swoje życie. Fatalista może być również osobą, która ma skłonność do widzenia negatywnych konsekwencji każdej sytuacji i uważa, że nie ma możliwości uniknięcia tych skutków. Często fataliści uważają, że ludzie są tylko narzędziem w rękach losu i że ich życie jest jedynie drobnym elementem w przepływie rzeczywistości. Takie podejście może prowadzić do poczucia bezsilności i braku motywacji do podejmowania działań.
Człowiekowi, który wierzy w nieuchronność losu przeznaczenia, mogą towarzyszyć następujące cechy.
- Poczucie bezsilności – fatalista może czuć, że nie ma kontroli nad swoim życiem, a to, co go czeka, jest nieuniknione. Może myśleć, że jego działania i wybory nie mają wpływu na życiową sytuację. Odczuwa wszechogarniającą bezsilność na każdym polu swojego działania.
- Pesymizm –może pojawić się skłonność do widzenia negatywnych aspektów każdej sytuacji i spodziewania się najgorszego. Fatalista może uważać, że każde wydarzenie w jego życiu będzie miało złe konsekwencje.
- Brak motywacji – zwłaszcza do podejmowania działań. Osoby, które wierzą w przeznaczenie, są przekonane, że ich wysiłki nie mają wpływu na wynik. Dlatego pozostają bierne i wszelkie działania kierujące na zmianę, uznają za bezużyteczny wysiłek.
- Skupienie na przeznaczeniu – fatalista może skupiać się na idei, że los lub nieuchronne siły kontrolują przebieg jego życia. Często wierzy, że każda sytuacja jest częścią większego planu i że nie ma sposobu na zmianę jej wyniku.
- Akceptacja – pomimo poczucia bezsilności, człowiek wierzący w przeznaczenie może być skłonny do akceptacji sytuacji takiej, jaka jest. Twierdzi, że jego jedynym wyborem jest zaakceptowanie losu i szukanie spokoju w obliczu nieuchronnych zdarzeń.
Czym jest neurotyczny fatalizm?
Są na świecie osoby, które potrafią mówić jedynie: „Taki już jestem i koniec. Nic z tym nie zrobię, bo to część mnie”. W rzeczywistości są to ludzie, którymi rządzi neurotyczny fatalizm. Zgodnie z takim tokiem myślenia trzymają się tego, że nic i nikt nie jest w stanie ich zmienić. Postrzegają zdarzenia jako nieuniknione i pozbawione jakiegokolwiek wpływu z ich strony. To prowadzi do poczucia bezsilności i niezdolności do działania.
Osoby, które wykazują fatalizm neurotyczny, mogą doświadczać lęku i obaw związanych z nieprzewidywalnymi wydarzeniami. Czasami czują się przytłoczone przez rzeczywistość i mają poczucie utraty kontroli nad swoim życiem. Odmawiają nadania sensu własnemu życiu, ponieważ twierdzą, że w każdym calu podlega ono czynnikom zewnętrznym i jest poza ich zasięgiem.
W fatalizmie neurotycznym człowiek ma niekiedy trudności w radzeniu sobie z emocjami i stanami depresyjnymi. Niełatwo przychodzi mu również podejmowanie decyzji, działań i ryzyka, ponieważ obawia się, że jego wysiłki będą bezskuteczne. Warto zaznaczyć, że neurotyczny fatalizm nie jest tożsamy z pełnym fatalizmem. Osoby, które wykazują tendencje tego pierwszego, mogą wierzyć, że mają pewną kontrolę nad swoim życiem, ale często postrzegają rzeczywistość w sposób negatywny i niezdrowy. Taka postawa może prowadzić do poczucia bezsilności i braku motywacji do działania.
Terapia poznawczo-behawioralna może pomóc w leczeniu fatalizmu neurotycznego i poprawie jakości życia osoby, która z tym problemem się boryka.
Jeżeli potrzebujesz pomocy, wsparcia psychologicznego placówki naszych poradni znajdują się w:
- Warszawie – Sprawdź: Psycholog Warszawa
- Wołominie – Sprawdź: Psycholog Wołomin
Pesymizm – odwrotność fatalizmu?
Brak wiary w przyszłość to stan, w którym osoba nie ma nadziei na lepsze jutro lub wierzy, że przyszłość będzie ciężka i nieprzyjemna. To nie tylko stan emocjonalny, ale także psychologiczny, który wpływa na sposoby myślenia, postawy i zachowania jednostki. Stoi w opozycji do fatalizmu, czyli można mówić tu o pesymizmie lub braku perspektyw. Ta niewiara w przyszłość może wpływać na zachowanie jednostki w różny sposób. Niektórzy ludzie rezygnują z podejmowania działań, ponieważ uważają, że nie ma sensu robić czegokolwiek, skoro ich jutro jest już przesądzone. Inni z kolei czasami działają, ale z braku motywacji i zaangażowania, dochodzą do niepowodzeń lub słabych wyników.
Do braku wiary w przyszłość może przyczyniać się wiele czynników, w tym:
- traumy,
- choroby psychiczne,
- trudne doświadczenia życiowe,
- problemy finansowe,
- brak wsparcia społecznego,
- izolacja społeczna,
- niska samoocena.
Pustka w nadziei na przyszłość i niemoc w tworzeniu planów na lepsze życie człowieka, może z kolei prowadzić do stanów depresyjnych, lęku, beznadziejności i samotności. Dlatego ważne jest, żeby w takich przypadkach zwrócić uwagę na swoje myśli i emocje oraz szukać pomocy u specjalisty.
Fatalizm i wiara w przeznaczenie – która droga lepsza?
Zastanawiasz się, w co wierzyć? W przeznaczenie, ślepy los czy we własne działania? Nawet najwybitniejsi naukowcy nie potrafią definitywnie wyjaśnić, czy życie jest przypadkiem, czy też fatalnym wyrokiem. Odpowiedź prawdopodobnie leży gdzieś pośrodku. Życie oznacza po prostu działanie. To, czy ściga Cię szczęście, czy pech, zależy ostatecznie od Ciebie. Od Twoich myśli, podejścia, Twojego zachowania i rozumienia danej sytuacji. Nie wszyscy postrzegają jedno i to samo doświadczenie jako negatywne czy pozytywne. Ten los czy program życiowy, który jest każdemu dany od początku, nie determinuje codzienności. Można żyć zgodnie z przeznaczeniem, charakterem lub powołaniem, lub nie. Oznacza to również, że nie trzeba brać tego, co się przydarza, za pewnik.
Cokolwiek się dzisiaj z Tobą stanie, to od Ciebie zależy, jaki obrót temu nadasz. Na drodze swojego życia zawsze masz kilka opcji do wyboru. Wolna wola jest zawsze z Tobą i też jest ważna. Każdy, kto zakłada, że ma swoje życie we własnych rękach, jest szczęśliwszy, spokojniejszy, ufa sobie i żyje zdrowiej. Tylko w przypadku traumatycznych wydarzeń, na które człowiek nie ma wpływu, takich jak wypadek czy śmierć bliskiej osoby, wiara w przeznaczenie jest pocieszająca i pozwala zachować równowagę.
Dlatego nie bój się podążać niekonwencjonalnymi ścieżkami. Tylko Ty decydujesz, który kierunek wybrać na swojej drodze. Może właśnie tam, gdzie pójdziesz, spotkasz bratnią duszę, znajdziesz wymarzoną pracę itp. Ty wiesz, jaki obrót nadasz swojej egzystencji. Warto czekać na to, co dobre, ale sama wiara w przeznaczenie nic nie da, bo wówczas życie zaczyna przeciekać Ci przez palce.
Jeśli nie masz odwagi do stawienia czoła wyzwaniom codzienności, jeśli boisz się zaryzykować, bo brakuje Ci motywacji, skorzystaj z pomocy psychologa. Z pomocą specjalisty poradzisz sobie z przeciwnościami i zrozumiesz, że prawdziwa wiara w siebie daje to, co najlepsze.
Wpis blogowy nie jest artykułem naukowym. Ma jedynie charakter informacyjny i nie zastąpi konsultacji ze specjalistą.
