Poradnia w Wołominie

Poniedziałek - Piątek, od 8:00 do 21:00
Sobota, od 8:00 do 19:00
Niedziela, od 8:00 do 16:00 (od 1.09.)
ul. Miła 3, 05-200 Wołomin, 3 piętro

Poradnia Warszawa Białołęka

Poniedziałek - Piątek, od 9:00 do 21:00
Sobota, od 8:00 do 16:00
ul. Mochtyńska 65, 03-289 Warszawa

Poradnia w Wołominie

Poradnia Warszawa Białołęka

Strona głównaBlogFobia społeczna – objawy, leczenie

Fobia społeczna – objawy, leczenie

Kategorie:
DorosłyLęki i nerwiceZwiązki i relacje

Fobia społeczna to jeden z rodzajów lęku, który pojawia się w konkretnych sytuacjach życiowych lub przy spotkaniu niektórych ludzi. Zazwyczaj osoby dotknięte problemem mają trudności z prawidłowym, normalnym funkcjonowaniu w społeczeństwie. Stronią od miejsc, które wywołują w nich stres, poczucie niepewności czy wręcz histerii. Nie trudno się domyślić, że takie życie jest bardzo męczące i niemożliwe na dłuższą metę. Dlatego tak dużo mówi się o diagnozowaniu, rozumieniu i leczeniu fobii społecznych.

Spis treści:

Fobia społeczna – co to?

Fobia społeczna przyczyny

Fobia społeczna objawy

Fobia społeczna test – „Czy masz objawy zaburzenia?”

Jak funkcjonują osoby z fobią społeczną?

Fobia społeczna leczenie

Czy wiesz, że problem fobii społecznej w Polsce może dotykać nawet kilku procent osób? Okazuje się, że pierwsze objawy mogą pojawiać się już w wieku dziecięcym, a nasilać w okresie dojrzewania. Bywa jednak, że przez dłuższy czas nie są diagnozowane, bo trudno rozróżnić normalną niechęć do kontaktów społecznych czy wrodzoną wstydliwość od tego podstępnego zaburzenia. W życiu dorosłym fobia społeczna może bardzo negatywnie wpływać na relacje z innymi ludźmi oraz podejmowanie aktywności zawodowej.

Fobia społeczna – co to?

Fobia społeczna to rodzaj silnego zaburzenia lękowego, które przejawia się w unikaniu kontaktów z innymi ludźmi. Tej niechęci towarzyszy lęk przed odrzuceniem, wyśmianiem czy skrytykowaniem. Niepokojące jest to, że strach pojawia się nie tylko tuż przed spotkaniem, ale na długo przed tym, zanim w ogóle wyjdziesz z domu. Samo wyobrażenie sobie sytuacji, w której chory musi zjeść w miejscu publicznym, poruszać się środkami komunikacji miejskiej czy wystąpić przed publicznością wywołuje w nim paraliż i ogromny stres. Co ważne lęk nie znika wraz z powrotem do domu czy bliższym zapoznaniem się z nową grupą ludzi. Niejako kumuluje się w organizmie, niosąc za sobą destrukcyjne skutki psychiczne oraz związane z pogorszeniem stanu zdrowia.

Fobia społeczna przyczyny

Skąd bierze się fobia społeczna? Jakie są jej przyczyny? Warto od razu zaznaczyć, że fobia społeczna to coś innego niż nieśmiałość oraz introwersja. Te są cechami osobowości, powodują, że dana osoba unika pewnych sytuacji i nie lubi wychodzić ze swojej strefy komfortu. Chociaż wiąże się to z pewnymi ograniczeniami, to jednak nie oznacza zaburzenia!

Fobia społeczna to zaburzenie o podłożu lękowym. To silny, specyficzny lęk, nad którym chory nie ma żadnej kontroli. Przeciwnie – to lęk kontroluje jego. Bierze się on z:

  • nieprawidłowej pracy pewnych obszarów mózgu (czynniki neurobiologiczne),
  • genetyki (jeżeli w Twojej rodzinie jest osoba, która cierpi na tego typu zaburzenie, to jest spore ryzyko na to, że dzieci lub wnuki odziedziczą chorobę),
  • czynników środowiskowych – zależy od tego, w jakim środowisku wzrastałeś i z jakimi przeżyciami miałeś do czynienia. Jeżeli dana osoba jest obiektem prześladowań, wyzwisk, odrzucenia lub przeciwnie – rodzice otaczają ją zbyt szczelnym kokonem opiekuńczości, to może dojść do powstania fobii społecznej w życiu dorosłym.

Fobia społeczna objawy

objawy fobii społecznej

Największym i głównym objawem fobii społecznej jest lęk. To rodzaj normalnej reakcji na zewnętrzne bodźce, które jawią się każdemu człowiekowi jako zagrożenie. W przypadku osób chorych poczucie zagrożenia jest nieadekwatne do rzeczywistej sytuacji. Wyolbrzymia on problemy, a tym towarzyszą liczne, paraliżujące jakiekolwiek racjonalne działania objawy psychosomatyczne.

Mówiąc najogólniej: Paraliżujący lęk, irracjonalny, nieadekwatny do skali rzeczywistego zagrożenia, to główny objaw fobii społecznej. Pojawia się on nie tylko w kontakcie z innymi ludźmi czy przebywaniu w konkretnym miejscu, ale już na samą myśl o wyjściu ze swojej strefy komfortu i znalezieniu się w miejscu publicznym.

Objawy fobii społecznej są nie tylko psychiczne, ale też fizyczne. Zalicza się do nich:

  • drżenie rąk i głosu,
  • uczucie zimnego potu na dłoniach i plecach,
  • jąkanie się,
  • oblewanie się rumieńcem,
  • uczucie suchości w ustach,
  • przyspieszona praca serca,
  • mdłości, dolegliwości żołądkowe, a nawet wymioty czy biegunki.

Pozornie te objawy są podobne jak w przypadku normalnej tremy towarzyszącej np. występom publicznym. Jednak trzeba wiedzieć, że ich skala oraz intensywność przeżywania są na znacznie wyższym poziomie. Czasem mogą nawet paraliżować, czyli sprawiać, że chory nie jest w stanie wykonać żadnego gestu ani wydusić z siebie słowa.

Fobia społeczna – test: „Czy masz objawy zaburzenia?”

Jak widzisz rozpoznanie fobii społecznej, może być bardzo trudne – szczególnie fobii społecznej u dzieci, które bywają nieśmiałe i wycofane. Warto zrobić sobie test – fobia społeczna daje pewne niepokojące symptomy i ustalenie tego, czy dotyczą one również Ciebie, będzie bardzo pomocne w dalszej diagnostyce i leczeniu. Fobii społecznej nie rozpoznasz sam, a ostateczną diagnozę postawi psycholog. Jednak wcześniej możesz wykonać prosty test, odpowiadając sobie (szczerze), jak silny poziom lęku wywołują w Tobie takie sytuacje, jak poniższe:

  • prowadzenie rozmów telefonicznych w towarzystwie innych osób,
  • uczestniczenie w dyskusjach w małych, średnich i dużych grupach – ludzi, których znasz i którzy są Ci obcy,
  • jedzenie i picie w miejscach publicznych,
  • rozmowa z osobą położoną wyżej (przełożonym, urzędnikiem, autorytetem),
  • występ i przemowa przed grupą ludzi,
  • bycie pod czyjąś obserwacją,
  • rozmawianie z kimś, kogo mało znasz,
  • bycie w centrum uwagi,
  • korzystanie z publicznych toalet, telefonów i innych,
  • uczestnictwo w dyskusjach wywołujących spory,
  • próba nawiązywania relacji z osobą, która Ci się podoba,
  • organizowanie spotkań i przyjęć,
  • odmawianie sprzedawcom, od których na pewno nie chcesz nic kupić.

Bardziej szczegółowe pytania są ujęte w tzw. teście Liebowitza. To formularz stworzony po to, aby usystematyzować sposób diagnozowania fobii. Jednym z elementów jest właśnie wywiad z pacjentem i uzyskanie od niego bardziej szczegółowych informacji. Skala The Leibowitz Social Anxiety Scale – LSAS jest niezwykle pomocna w pracy, którą psycholog wykonuje ze swoim pacjentem.

Jak funkcjonują osoby z fobią społeczną?

lęk społeczny

Funkcjonowanie osób z fobią społeczną jest trudne i wymaga ogromnego wysiłku. Czasem jednak to nie wystarcza i chory nie potrafi poradzić sobie ze swoimi lękami, a na stres reaguje w sposób bardzo intensywny. Najczęściej formą rozwiązania problemu ma się okazać unikanie sytuacji, które powodują lęk. Oznacza to np. chodzenie na wagary w przypadku uczniów, a w przypadku pracowników – nagminne wymawianie się zwolnieniami lekarskimi.

Fobia społeczna a praca

Osoby cierpiące z powodu fobii społecznej mogą być dobrymi pracownikami, ale potrzebują środowiska, które będzie im sprzyjało. Najbardziej komfortowa jest oczywiście praca zdalna możliwa do realizowania z własnego domu. Niektórym towarzyszy nawet specyficzny rodzaj fobii nazywany ergofobią. To zaburzenie odnoszące się do stresu wywoływanego myślą o pójściu do pracy. Niestety, w świadomości chorego zazwyczaj problem jest tak wstydliwy, że nie potrafi porozmawiać o swojej fobii społecznej. Forum internetowe staje się miejscem, gdzie szuka odpowiedzi. Jednak nie tędy droga – aby móc normalnie funkcjonować, warto zacząć od odwiedzenia psychologa.

Fobia społeczna a życie rodzinne

Czy trudno jest żyć z osobą, która cierpi na fobię społeczną? Czy chory w ogóle jest w stanie założyć rodzinę? Okazuje się to trudne, ale nie niemożliwe. Niestety niektórzy świadomie rezygnują z zakładania rodziny, mając na uwadze to, że irracjonalne lęki bywają dziedziczne. Jeżeli wśród Twoich bliskich jest osoba mająca objawy socjofobii to na pewno będzie ona potrzebowała dużo wsparcia i zrozumienia. Dla niej idealną sytuacją będzie to, gdy przejmiesz obowiązki związane z robieniem zakupów, odwiedzaniem urzędów i innymi, wiążącymi się z przebywaniem wśród ludzi.

Fobia społeczna a życie towarzyskie

Trudno pielęgnować życie towarzyskie, kiedy każda myśl o wyjściu z domu i spotkaniu ze znajomymi przyprawia Cię, dosłownie, o drżenie, kołatanie serca i biegunkę. Kontakty społeczne można też podtrzymywać online, ale trudno je w ten sposób zawiązywać. Jednak dzisiaj, wraz z galopującym rozwojem cyfryzacji, coraz więcej osób integruje się np. na forum o fobii społecznej czy w mediach społecznościowych. To wartościowe, ponieważ poznają oni innych ludzi mierzących się z tymi samymi problemami, wiedzą, że nie są sami. Szczególnie pomaga im słuchanie o sukcesach innych osób, np. tych, u których leczenie fobii społecznej przyniosło bardzo dobre rezultaty.

Fobia społeczna – leczenie

leczenie fobii społecznej

Nad fobią społeczną można pracować samemu, jednak zazwyczaj najlepiej jest oddać się w ręce dobrego psychologa. Pod jego opieką chory może z większym zaangażowaniem uczestniczyć w procesie, głównie dlatego, że wie, jakie kroki powinien wykonać. Do pracy własnej zalicza się:

  • psychoedukacja, czyli uczenie się o lęku, oswajanie go i podejmowanie prób logicznego zrozumienia, skąd on się właściwie bierze,
  • obserwacja, która pozwala przeanalizować sytuacje wywołujące lęk i rozpoznawanie objawów fobii społecznej,
  • wypracowanie mechanizmów ochronnych – co zrobisz w sytuacji stresującej, powodującej zagrożenie, jak zareagujesz,
  • kontroluj postępy swojej pracy własnej, prowadząc np. dziennik, gdzie opisujesz stresujące sytuacje, sposoby radzenia sobie z nimi i swoje małe sukcesy.

Oswojenie lęku jest trudne, a zapanowanie nad nim wymaga długiej i ciężkiej pracy. Niektórzy znajdują pocieszenie w poznawaniu innych ludzi, cierpiących na ten sam problem. Ze zrozumiałych względów raczej nie spotkają się z nimi na żywo, mogą jednak znaleźć inne miejsce integracji, np. forum. Fobie społeczne nasilają się najbardziej w bezpośrednim kontakcie, dlatego chorym łatwiej jest komunikować się zza ekranów komputerów czy smartfonów. Odsłaniają się wówczas w takim stopniu, jaki jest dla nich akceptowalny.

Czasem, niestety, nawet szczere chęci to za mało i trzeba wdrożyć profesjonalne leczenie fobii społecznej. Zalicza się do niego psychoterapia oraz farmakoterapia. Odwiedzenie psychologa oczywiście też może być trudne dla chorego, dlatego na początkowym etapie może on skorzystać z terapii prowadzonej w formie online, internetowej. Jest ona równie efektywna, a pozwala choremu stopniowo poznać opiekuna i otworzyć się przed nim za jakiś czas.

O autorze

Monika Chrapińska-Krupa

Dyrektor Poradni, Psycholog, Diagnosta, Psychoterapeuta, Trener TZA
Monika Chrapińska-Krupa psycholog i certyfikowany psychoterapeuta poznawczo-behawioralny, pełni funkcję dyrektora w renomowanej poradni "Spokój w Głowie". Jej fascynacja ludzkim umysłem przenosi się również do słowa pisanego, co jest widoczne w jej zaangażowanych i przenikliwych postach. Początki jej pisarskiej ścieżki sięgają kursu copywritingu, który rozpalił w niej pasję do dzielenia się wiedzą. Ta pasja z czasem przekształciła się w kwitnący talent, który obecnie inspiruje czytelników na całym świecie. Regularnie zapraszana jako ekspertka z dziedziny psychologii do programów telewizyjnych, Monika Chrapińska-Krupa w swojej pracy łączy naukową precyzję z empatycznym spojrzeniem na człowieka, nieustannie dążąc do rozsiewania spokoju w ludzkich głowach.
Przeczytaj o autorze
Chcesz być na bieżąco z naszymi artykułami psychologicznymi?
Polub nas na Facebook
Udostępnij wpis na Facebooku, aby pomóc innym osobom!