Mizofonia to silna, negatywna reakcja emocjonalna na specyficzne dźwięki, takie jak żucie, mlaskanie czy stukot. Osoby cierpiące na mizofonię odczuwają intensywny dyskomfort, irytację, a nawet złość w odpowiedzi na te bodźce dźwiękowe. Choć przyczyny mizofonii nie są jeszcze w pełni zrozumiane, terapia dźwiękowa i techniki relaksacyjne mogą pomóc w łagodzeniu jej objawów. Zrozumienie i wsparcie otoczenia są kluczowe dla osób z mizofonią.
Spis treści:
Dźwięki drażniące osoby z mizofonią
Objawy mizofonii – po czym ją rozpoznać?
Nadwrażliwość słuchowa i fonofobia a mizofonia
Wstęp
Czym jest mizofonia i jakie są jej objawy? Mizofonia to nadwrażliwość słuchowa na określone dźwięki, takie jak żucie czy stukot, która może powodować silny dyskomfort i irytację. W artykule omawiamy objawy mizofonii i przedstawiamy skuteczne metody radzenia sobie z tą przypadłością. Dowiedz się, jak rozpoznać mizofonię i jakie kroki podjąć, aby złagodzić jej objawy. Zapraszam do lektury!
Mizofonia co to jest?
Mizofonia jest również znana jako zespół selektywnej (nad)wrażliwości na dźwięk (SSSS, selective sound sensitivity syndrome). Termin ten w języku greckim oznacza nienawiść (miso) do dźwięku (phonia). Można więc powiedzieć, że mizofonia to nadwrażliwość słuchowa, w której osoby cierpiące na to zaburzenie reagują niewłaściwie na określone dźwięki. Zjawisko to może wpływać na ludzi bardzo różnie. Niektórzy mogą mieć „uczulenie” tylko na jeden dźwięk „wyzwalacza”, który powoduje tę reakcję, inni na więcej odgłosów.
Ludzie mogą również mieć reakcje, które są mniej lub bardziej poważne. Niektórzy nie potrafią kontrolować odczuwanych emocji, ale mogą panować nad swoimi reakcjami. Inni nie są w stanie zapanować nad swoim zachowaniem i reagują impulsywnie. W najcięższych przypadkach ludzie mogą nie być w stanie robić pewnych rzeczy lub przebywać w określonych środowiskach, gdy słyszą niektóre dźwięki.
Mizofonia może dotknąć każdego, ale wydaje się, że częściej występuje u kobiet, od 55% do 83% przypadków.
Dźwięki drażniące osoby z mizofonią
Tak naprawdę każdy odgłos jest w stanie wywołać mizofonię. Jednak są wśród nich te, które znacznie częściej wyzwalają objawy tego zaburzenia. Na przykład dźwięki związane z graniem telewizora, radia lub innych urządzeń elektronicznych mogą wywołać mizofonię, ale reakcja może nie być tak intensywna, jak na inne brzmienia.
Dlatego określone dźwięki, które prowadzą do pojawiania się objawów, można podzielić na kilka grup.
- Odgłosy wydawane podczas jedzenia lub picia: mlaskanie ustami, żucie (zwłaszcza z otwartymi ustami) jedzenia lub gumy, siorbanie, chrupanie, głośne połykanie lub przełykanie.
- Dźwięki towarzyszące oddychaniu: sapanie, ciężki oddech, chrapanie, pociąganie nosem, wydmuchiwanie powietrza.
- Konkretny dźwięk wydobywający się z ust lub gardła, np. oouuu przy ziewaniu, całowanie, kaszel.
- Dźwięki wydawane podczas aktywności fizycznej, ruchu: stukanie palcami, klikanie długopisem, trzaśnięcie drzwiami, głośne pisanie na klawiaturze, odgłosy sztućców stukających o talerz.
- Inne irytujące dźwięki z otoczenia: tykanie zegara, kapanie wody, spłukiwanie toalety, dzwonek domofonu lub telefonu, odgłosy zwierząt, płacz dziecka, szeleszczenie papierem.
Objawy mizofonii – po czym ją rozpoznać?
Pierwsze objawy mizofonii w łagodnej postaci mogą obejmować nadwrażliwość, rozdrażnienie i nietolerancję na określone odgłosy, nieprzyjemne dźwięki. Osoby odczuwają niepokój, dyskomfort lub mają wrażenie, że muszą natychmiast opuścić dany obszar drażniących dźwięków. Jednak dla osób z poważniejszymi objawami te specyficzne tony często wywołują silniejsze emocje. Wśród nich obecna jest wściekłość, panika i strach. Kiedy strach jest dominującą emocją, zamienia się w fonofobię, która jest odrębną jednostką chorobową.
Duże znaczenie ma tu rodzaj słyszanych dźwięków. Osoby doświadczające specyficznej nadwrażliwości słuchowej, słysząc określony odgłos, reagują drażliwością, złością, paniką, a nawet agresją. Są zwykle zirytowane dźwiękami, których osoba bez tego rodzaju zaburzeń nawet nie jest świadoma lub nie bierze ich pod uwagę. Większość „agresywnych” bodźców jest opisywana jako nieszkodliwe lub jako część codziennego życia każdego normalnego człowieka.
Osoby z mizofonią często mają niewielką lub żadną kontrolę nad swoimi reakcjami, uznając, że wrażliwość na te dźwięki jest irracjonalna. Niektóre z objawów obejmują uczucie intensywnego bicia serca, gorąca, pocenie się i potrzebę fizycznej ucieczki lub natychmiastowego usunięcia wyzwalającego bodźca. Osoba cierpiąca na mizofonię w stanie spokoju może być ciągle przygnębiona i rozgoryczona.
Reakcje emocjonalne na dźwięki pojawiające się mogą obejmować:
- gniew,
- lęk,
- strach,
- rozdrażnienie.
Reakcje ciała, które dźwięki wywołują to:
- wzrost ciśnienia krwi,
- ucisk w klatce piersiowej,
- gęsią skórkę,
- wzrost tętna.
Behawioralne reakcje mogą manifestować się jako:
- unikanie sytuacji, w których mogą wystąpić dźwięki wyzwalające,
- opuszczenie obszaru po usłyszeniu drażniących odgłosów,
- reakcje werbalne lub wokalne, takie jak mówienie lub krzyczenie na to, kto lub co wydało dźwięk,
- łagodne lub gwałtowne działanie w celu zatrzymania odgłosu.
Nasilenie objawów może być różne. Kiedy są łagodne, reakcje emocjonalne i cielesne mogą być wszystkim, czego doświadcza chory. Jeśli objawy są poważniejsze, efekty mogą być tak silne, że obejmują również reakcję behawioralną.
Jakie są przyczyny mizofonii?
Mizofonia została rozpoznana dopiero w 2001 roku, dlatego przez lata nie była formalnie wymieniona w żadnych podręcznikach medycznych. Wielu lekarzy o niej nie słyszało, a pacjenci byli czasami lekceważeni lub diagnozowani pod kątem innych schorzeń, gdy opisywali swoje objawy. Takie osoby traktowano jako pacjentów z chorobami psychicznymi. Chociaż wiele osób mizofonicznych ma również lęki lub depresję, nie zawsze tak jest.
W ostatnich latach nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania tym schorzeniem, co może utorować drogę do szerszego rozpoznania przyczyn zaburzenia. W 2019 roku odkryto, że mizofonia może być wynikiem sposobu, w jaki mózgi niektórych ludzi przetwarzają określone dźwięki. Nowe badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „Scientific Reports”, a jego autorami są naukowcy z Uniwersytetu w Amsterdamie. Przeanalizowali wzorce mózgowe 21 osób z mizofonią i 23 uczestników bez mizofonii podczas oglądania klipów wideo. W części z nich znalazły się pewne dźwięki, które są drażliwe dla osób ze specyficzną wrażliwością słuchową.
Mizofonia przyczyny nadwrażliwości słuchowej na określone dźwięki
Zgodnie z oczekiwaniami, mizofoniczni uczestnicy byli źli i zirytowani charakterystycznymi odgłosami. Ale kluczowym odkryciem było to, że ich mózgi wykazywały dużą aktywność w części mózgu, która pomaga ludziom zauważać pewne rzeczy i dźwięki w bezpośrednim otoczeniu. Odkrycia te odzwierciedlały badanie opublikowane dwa lata wcześniej, w 2017 r., w czasopiśmie Current Biology, które również wykazało, że dźwięki wyzwalające doprowadziły do nadmiernej stymulacji funkcjonalnej sieci w mózgu. Badanie to wykazało również, że dźwięki aktywowały obszary odpowiedzialne za radzenie sobie ze strachem i emocjami, a także tworzenie długotrwałych wspomnień.
Przyczynami występowania mizofonii są obecne w większej liczbie połączenia neuronalne i aktywności w określonych obszarach mózgu i pomiędzy nimi. Dotknięte obszary mózgu kontrolują sposób przetwarzania dźwięków i zarządzania emocjami. Słuch i emocje są częścią wbudowanego w umysł systemu samoobrony. Dlatego czujesz i uczysz się kojarzyć emocje, takie jak złość, wstręt i strach, z zagrażającymi sytuacjami. To skłoniło naukowców do spekulacji, że przyczyny mizofonii mogą być związane z reakcjami zachodzącymi w płacie czołowym mózgu. To sprawia, że osoby cierpiące na mizofonię mają zaburzenia odtwarzania wspomnień, a ich mózg jest bardziej skłonny postrzegać określone dźwięki jako groźne.
Mizofonia jest również bardziej powszechna u osób, które mają:
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
- ADHD,
- autyzm,
- zespół Tourette’a,
- depresję,
- zaburzenie osobowości typu borderline,
- zespół stresu pourazowego (PTSD),
- utratę słuchu,
- nadwrażliwość słuchową,
- słyszenie szumów usznych.
Nadwrażliwość słuchowa i fonofobia a mizofonia
Mizofonii nie należy mylić z nadwrażliwością słuchową, czyli ogólną wrażliwością na hałas w przeciwieństwie do niezbyt głośnych dźwięków. Jednak w tym przypadku nie chodzi o nadmierną wrażliwość na określone dźwięki, ale o poziom hałasu. Osoby reagują wtedy z dużą wrażliwością na hałas na poziomie głośności, który dla innych osób jest całkowicie normalny. Jeśli dźwięki stają się bolesne przy normalnej głośności, ważne jest, aby leczenie nadwrażliwości słuchowej skonsultować się z otolaryngologiem.
Mizofonię można czasem pomylić z innym zaburzeniem, a mianowicie z fonofobią. Jest to stan, w którym jednostka boi się pewnych dźwięków, a nawet reaguje na nie gniewem. Są specjaliści, którzy uważają ten obraz za skrajny przypadek mizofonii. Dlatego u pacjenta z fonofobią mogą wystąpić objawy, takie jak napady paniki i lęku, nadmierne pocenie się, intensywny stres, zawroty głowy, nudności, niewyjaśniony ból fizyczny, a nawet omdlenia.
Jakie są skutki mizofonii?
Mizofonia powoduje nadwrażliwość na odbieranie dźwięków, które powodują irytację. Choroba pogarsza nastrój, wywołuje złość lub niepokój. Częste są również objawy psychologiczne, takie jak depresja. Nierzadko agresję pacjenta wywołują dźwięki słyszane w domu lub w pracy, więc to utrudnia codzienne funkcjonowanie.
W wyniku objawów mizofonii mogą wystąpić inne reakcje, takie jak:
- podniecenie lub zdystansowanie się;
- rezygnacja z niektórych czynności lub unikanie miejsc, które mogą wiązać się z uciążliwymi hałasami;
- nieproporcjonalna reakcja na ciche odgłosy;
- agresywność;
- upośledzenie relacji międzyludzkich;
- przyspieszone bicie serca;
- ból głowy;
- problemy żołądkowe;
- ból szczęki.
Dlatego tak ważne jest zdiagnozowanie choroby, aby osoby cierpiące na ten problem zwróciły się o specjalistyczną pomoc lekarską.
Leczenie mizofonii. Diagnoza mizofonii
Gdy tylko pojawią się jakiekolwiek objawy mizofonii, zauważysz je u siebie lub u bliskich osób, bezdyskusyjna jest konieczność jak najszybszego poszukiwania niezbędnej pomocy. Tak jak podczas leczenia szumów usznych, tak też w przypadku mizofonii zaleca się konsultację z otorynolaryngologiem, który może pomóc w zdiagnozowaniu problemu.
W rzeczywistości leczenie mizofonii obejmuje różne podejścia, dobierane zgodnie ze specyfiką każdego pacjenta. Oczywiście duże znaczenie przywiązuje się do terapii zdrowia psychicznego, które nie mogą wyleczyć stanu takiego jak mizofonia, ale pomagają w następujących kwestiach:
- identyfikacja wyzwalaczy;
- znajdowanie sposobów minimalizowania lub zapobiegania kontaktu z określonymi odgłosami;
- opracowanie strategii i technik radzenia sobie w celu uniknięcia impulsywnych reakcji na dźwięki wyzwalające specyficzne reakcje;
- zmniejszenie wrażliwości na istniejące wyzwalacze;
- nauka tolerowania określonych dźwięków.
Leczenie mizofonii terapia
Wśród podejść psychologicznych wyróżnia się terapia poznawczo-behawioralna. W tym przypadku psycholog pracuje nad tym, aby dźwięki, które wywołują negatywne uczucia, mogły wywołać u pacjenta inne emocje, czyli łagodniejsze reakcje.
Bardzo przydatna w niektórych przypadkach leczenia mizofonii okazuje się również muzykoterapia. Ważne jest również dostosowanie się do zalecenia zmian stylu życia. Mogą one wymagać pewnych rewolucji w życiu codziennym, ale pozwalają uniknąć kryzysu w obliczu problemu. Dlatego możliwe jest zalecenie stosowania środków ochrony słuchu, takich jak zatyczki do uszu w obliczu narażenia na konkretny odgłos w miejscu pracy.
Kolejną wskazówką jest tworzenie w przestrzeniach mieszkalnych tzw. stref ciszy. Ponadto istnieją pewne sztuczki, takie jak dodawanie innych dźwięków w otoczeniu, aby ukryć odgłosy, które są irytujące dla osoby z mizofonią. Uprawianie aktywności fizycznej to kolejny zalecany nawyk, który może pomóc. Ważne jest również przestrzeganie wskazówek dotyczących regularnego, zdrowego snu.
W przypadku mizofonii dźwięki obecne w otoczeniu często trudno na stałe usunąć. Oznacza to, że inwestowanie we własną jakość życia może pomóc zwiększyć tolerancję na nieprzyjemne brzmienia. Dlatego warto skorzystać z pomocy psychologa, który zastosuje odpowiednie podejście do każdego pacjenta.
Pomagamy pacjentom z wielu miejscowości np. Psycholog Warszawa
