Asertywność to umiejętność wyrażania własnych przekonań, potrzeb i granic w sposób jasny i szanujący prawa innych osób. Jest kluczowym elementem skutecznej komunikacji interpersonalnej. Praktyka asertywności pomaga w budowaniu zdrowych relacji, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Nie jest to jednak łatwe dla wszystkich, dlatego warto rozwijać tę umiejętność przez szkolenia, warsztaty czy poradnictwo, które uczą, jak być asertywnym, nie będąc agresywnym.

Asertywność, osoba asertywna – definicja zachowania asertywnego

Wiele osób boryka się z problemem niewłaściwego komunikowania własnych potrzeb i emocji, co może prowadzić do konfliktów lub problemów w relacjach. Asertywność to klucz do zdrowej komunikacji, pozwalająca wyrażać siebie w sposób szanujący zarówno nas, jak i innych. W naszym artykule znajdziesz praktyczne wskazówki, jak rozwijać asertywność, aby skutecznie i pozytywnie wpływać na swoje relacje zawodowe i osobiste. Zapraszam do lektury!

Spis treści:

Asertywność co to znaczy?

Asertywny, czyli jaki?

Co oznacza bycie asertywnym?

Cechy osoby asertywnej

Jak zachowuje się człowiek asertywny?

Asertywność w pracy

Brak asertywności, brak asertywnej odmowy – konsekwencje

Asertywność przykłady, zwroty asertywne

Osoba asertywna – jak nią być?

Postawa asertywna – jak ją wypracować?

Techniki zachowań asertywnych – szybkie rozwijanie asertywności

Trening asertywności z psychologiem

Asertywność co to znaczy?

Czym jest asertywność? Definicja asertywności

W ostatnim czasie tak dużo mówi się o byciu asertywnym, ponieważ ludzie żyją pod wielką presją. Z każdej strony bombardują Cię oczekiwania innych, ale też Twoje własne. Biorą się one z tego, że bierzemy udział w wyścigu szczurów, boimy się ocen wystawianych przez innych, a także chcemy gdzieś przynależeć. To sprawia, że wielu ma problem z byciem asertywnym, czyli:

• wyrażaniem swoich emocji, uczuć, potrzeb, obaw, krytyki, niepewności,
• stawianiem granic i mówieniem „nie”,
• mówieniem „tak” – zgadzaniem się z innymi,
• proszeniem o pomoc.

Dlaczego postawa asertywna jest taka trudna? Bo chcemy uchodzić za silnych, niezależnych, a zarazem nie chcemy, aby inni nas wyśmiali czy odsunęli. Chcemy pasować, a to często oznacza zgadzanie się na rzeczy, na które wcale nie mamy ochoty. To problem komunikacyjny, prowadzący do zgrzytów w relacjach, ale też wewnętrznych frustracji oraz konfliktu wynikającego z życia w niezgodzie z samym sobą. Jak widzisz, postawa asertywna jest bardzo ważna, również po to, aby odczuwać psychiczny spokój i harmonię. Ale czy można jej się nauczyć?

Asertywny, czyli jaki?

Człowiek, który jest asertywny, to nie taki, który mówi „nie”. Sprowadzanie asertywności tylko i wyłącznie do umiejętności zaprzeczania i sprzeciwiania się innym ludziom czy narzuconym zasadom jest błędna i może prowadzić do tego, że faktycznie będziesz postrzegany jako konfliktowy, nieustępliwy, uparty i trudny we współżyciu. Nie tędy droga! Trzeba najpierw dobrze zdefiniować, kim jest osoba asertywna, aby móc zrozumieć, co nam daje asertywność i wreszcie wypracować w sobie taką umiejętność. Zatem:

Co to jest asertywność?

Asertywność to umiejętność komunikacji wzniesiona na wyższy poziom. Osoba asertywna potrafi rozmawiać z innymi i jasno mówić, jakie są jej potrzeby, możliwości, ograniczenia. Trudną częścią jest niezgadzanie się na coś, co nie jest dla Ciebie komfortowe, ale w taki sposób, aby nie być niegrzecznym czy wulgarnym. Jednak wyzwaniem może być też przyjmowanie pochwał i docenianie własnych sukcesów – nie każdy to potrafi! Znalezienie złotego środka między chronieniem siebie a troską o uczucia innych to właśnie asertywność.

Jak widzisz, osoba asertywna nie tylko mówi „nie”. We właściwej chwili potrafi powiedzieć „tak” i przyjąć komplement, pochwałę lub samej świętować swój osobisty sukces. To ważne, aby zachować równowagę i harmonię.

Co oznacza bycie asertywnym?

Człowiek asertywny ma cechy tj.:

• umiejętnie i jasno formułuje swoje myśli, opinie, życzenia, prośby,
• nie ma problemu z przyjmowaniem krytyki,
• potrafi wypracowywać kompromisy,
• słucha innych i odpowiednio reaguje (nie obraża, nie zmusza do zmiany zdania),
• jest odporny na presję, naciski z zewnątrz, oczekiwania innych,
• umie przyznać się do błędu,
• potrafi prosić o pomoc,
• kontroluje swoje emocje, ale to nie znaczy, że jest ich pozbawiony,
• ma wysokie poczucie własnej wartości, jest pewny siebie i ma dobrą samoocenę,
• chroni własnego dobra i dba o dobro innych,
• potrafi powiedzieć „nie”,
• dostrzega swoje porażki i sukcesy.

Jak widzisz przykłady zachowań asertywnych to balansowanie na cienkiej linii, która oddziela to, co dobre i komfortowe dla Ciebie, od tego, czego oczekują od Ciebie inni. Bycie asertywnym to nic innego jak stawanie w obronie własnych wartości, potrzeb, z jednoczesnym szacunkiem dla postaw innych. Nie jest to sztuka łatwa, dlatego niektórzy wypracowują ją przez całe życie, a i tak nie zawsze osiągają perfekcję.

Cechy osoby asertywnej – co ją wyróżnia?

Asertywność to postawa, która przejawia się w sposobie, w jaki odnosisz się do siebie i w tym, jak bronisz swoich praw, czyli umiejętność wyrażania Twoich uczuć, potrzeb, preferencji i opinii. Przy czym asertywna osoba potrafi zawsze brać pod uwagę opinie drugiej osoby, szanuje ją i docenia. Tak naprawdę charakteryzuje ją cały wachlarz cech.

Na czym polegają zachowania asertywne?

• Zaufanie do siebie. Osoby asertywne są pewne siebie i nie boją się działać w ten sposób. W całym tym budowaniu postawy asertywnej rozpoznają swoją zdolność kierowania własnymi pomysłami zgodnie z osobistymi postawami wobec innych ludzi.
• Jest to jedna z największych trudności, z jakimi borykają się współcześni ludzie. Nieustanne poszukiwanie w sobie cudzych wartości czy skrajny indywidualizm to najczęstsze przyczyny spadku asertywności i szczęścia. Dlatego wiele osób stara się mieć cechy osób asertywnych. A jest to możliwe dzięki zmianie niezdrowych nawyków i akceptacji siebie samego.
• Obiektywna komunikacja. Osoba asertywna komunikuje się znacznie bardziej obiektywnie niż inni, wierząc, że bycie transparentnym jest najłatwiejszą drogą sukcesu.
• Spokój i brak bierności. Asertywni ludzie starają się rozwiązać swoje problemy na drodze dyplomacji, ale zawsze dążą też do tego, by wyjść z niewygodnej sytuacji.
• Szacunek do opinii innych. Osoba asertywna broni swoich racji, ale ma też szacunek do drugiego człowieka. Jest w stanie zaakceptować opinie i przekonania innych. To nie znaczy, że je podziela, ale po prostu wie, że każdy ma prawo mieć swoje zdanie.
• Człowiek asertywny ma prawo do jasnego wyrażania własnych emocji, ale także uczy się rozumienia i akceptacji emocjonalnego doświadczenia innej osoby. Ma to fundamentalne znaczenie, ponieważ poprawia relacje międzyludzkie. Dzięki temu druga osoba czuje się zrozumiana i akceptowana.
• Uważne słuchanie. Osoby asertywne słuchają innych aktywnie. Zwracają uwagę nie tylko na to, co i jak mówi druga osoba, ale także na to, jakie emocje jej towarzyszą. Osiągają to poprzez nawiązywanie prawidłowego kontaktu wzrokowego, nieprzerywanie innym i emocjonalne potwierdzanie zrozumienia drugiego mówcy w kontekście werbalnym i niewerbalnym.
• Umiejętność asertywnej odmowy. Oprócz bezwarunkowej akceptacji swoich wad i zalet ludzie asertywni rozumieją również swoje ograniczenia. Dlatego potrafią powiedzieć „nie” lub „stop”, gdy czują, że coś dzieje się w niezgodzie z nimi samymi.

Jak się zachowuje człowiek asertywny?

W przeciwieństwie do innych postępowań asertywna postawa oznacza umiejętność odmawiania, wyrażanie własnych uczuć, potrzeb, praw i opinii przy jednoczesnym poszanowaniu uczuć, potrzeb, praw i opinii innych ludzi. Celem zachowań asertywnych nie jest wygrana, ale wyjście z pewnych niewygodnych sytuacji z zachowaniem swojego dobrego samopoczucia i szacunku do drugiej osoby.

Bycie człowiekiem asertywnym, zachowanie asertywne oznacza:

• wyrażanie uczuć bezpośrednio, szczerze i odpowiednio (etap asertywnej odmowy);
• dostrzeganie potrzeb, które trzeba zaspokoić, w przeciwnym razie będą one przyczyną złego samopoczucia;
• respektowanie podstawowych praw człowieka (u siebie i innych);
• umiejętność wyznaczania własnych granic, zachowanie własnych granic;
• realizowanie swoich planów niezależnie od opinii innych;
• branie odpowiedzialności za własne działania i wybory;
• nieuzależnianie swoich decyzji od aprobaty innych to też asertywne zachowania.

Asertywność w pracy

Asertywność w pracy to klucz do skutecznej komunikacji, budowania zdrowych relacji i utrzymania równowagi pomiędzy życiem zawodowym a osobistym. Dla wielu osób asertywność może być wyzwaniem, zwłaszcza w środowisku zawodowym, gdzie często spotykamy się z presją, wymaganiami i różnymi oczekiwaniami. Dlatego warto zrozumieć, czym dokładnie jest asertywność i jak może ona wpłynąć na naszą karierę.

Asertywność to umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób bezpośredni, uczciwy i szanujący innych. W pracy oznacza to m.in. zdolność do mówienia „nie” bez poczucia winy, wyrażania opinii bez obawy przed oceną oraz konstruktywnego rozwiązywania konfliktów. Osoby asertywne potrafią bronić swoich praw, jednocześnie szanując prawa innych, co tworzy harmonijne i efektywne środowisko pracy.

Przykładem asertywności w pracy może być sytuacja, w której pracownik, przytłoczony nadmiarem obowiązków, decyduje się na szczerą rozmowę z przełożonym. Zamiast przyjmować dodatkowe zadania bez zastanowienia, asertywnie tłumaczy, że obecny zakres obowiązków przekracza jego możliwości, proponując jednocześnie realistyczne rozwiązania. Takie podejście pozwala na uniknięcie wypalenia zawodowego i zwiększa szanse na wspólne znalezienie satysfakcjonującego rozwiązania.

Korzyści płynące z asertywności w pracy są nieocenione. Przede wszystkim poprawia ona jakość komunikacji, co przekłada się na lepszą współpracę w zespole. Asertywne osoby są postrzegane jako pewne siebie i kompetentne, co może prowadzić do awansów i większych możliwości rozwoju zawodowego. Dodatkowo, asertywność pomaga w budowaniu autentycznych relacji opartych na zaufaniu i wzajemnym szacunku.

Wdrożenie asertywności w pracy nie jest procesem łatwym, ale możliwym do osiągnięcia poprzez systematyczne ćwiczenie i refleksję nad własnym zachowaniem. Ważne jest, aby pamiętać, że asertywność to nie tylko mówienie „nie”, ale także umiejętność słuchania, empatii i zrozumienia perspektywy innych. Praktykując asertywność, tworzymy zdrowe i produktywne miejsce pracy, które sprzyja zarówno naszemu rozwojowi, jak i rozwojowi całej organizacji.

Asertywność przykłady, zwroty asertywne

Asertywność to umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób jasny i stanowczy, jednocześnie szanując prawa i uczucia innych. Asertywność pomaga w budowaniu zdrowych relacji, zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Oto kilka przykładów i zwrotów, które mogą pomóc w praktykowaniu asertywności:

Przykłady asertywności, przykłady zachowań asertywnych:

• Odmowa wykonania dodatkowej pracy: „Doceniam, że mi to zaproponowałeś, ale obecnie mam zbyt dużo obowiązków i nie mogę przyjąć dodatkowego zadania.”
• Wyrażenie swojego zdania: „Rozumiem Twoje argumenty, jednak mam inne spojrzenie na tę sprawę. Uważam, że…”
• Proszenie o pomoc: „Mam trudności z tym projektem. Czy moglibyśmy znaleźć chwilę, abyś mi pomógł?”
• Krytyka konstruktywna: „Zauważyłem, że ostatnio często się spóźniasz na spotkania. Czy możemy porozmawiać o tym, jak możemy to rozwiązać?”

Zwroty asertywne, jak ćwiczyć asertywność:

• Wyrażenie granic: „Nie czuję się komfortowo, gdy.
• Używanie „ja” zamiast „ty”: „Czuję się zaniepokojony, kiedy tak się dzieje.”
• Odmowa bez poczucia winy: „Nie, dziękuję. Nie mogę tego zrobić.”
• Prośba o zmiany: „Czy możemy omówić, jak można to zrobić inaczej?”
• Wyrażenie uczuć: „Czuję się… kiedy… i chciałbym…”
• Propozycja kompromisu: „Czy możemy znaleźć rozwiązanie, które będzie odpowiadać nam obojgu?”

Wykorzystanie tych zwrotów pomoże w rozwijaniu umiejętności asertywnego komunikowania się, co przyczyni się do bardziej satysfakcjonujących i zrównoważonych relacji w życiu codziennym.

Brak asertywności, brak asertywnej odmowy – konsekwencje

Jeśli idziesz przez życie pełen zahamowań, poddając się woli innych, zatrzymując pragnienia w sobie lub wręcz przeciwnie, niszcząc innych, aby osiągnąć własne cele, Twoje poczucie własnej wartości będzie niskie. Zachodni sposób życia często kultywuje sprzeczne sposoby zachowania się w różnych obszarach relacji międzyludzkich, z wyraźnym konfliktem między tymi „zalecanymi” a „wzmacnianymi”. W tym wszystkim pojawia się brak asertywności, który charakteryzuje się skrajnym zahamowaniem i nieśmiałością. Zwykle powoduje utratę autonomii osoby, stawiając ją w pozycji człowieka uległego i niepewnego swoich racji. To sprawia, że trudno dokonać samodzielnych wyborów czy osiągać wyznaczone cele.

Osoby, które nie komunikują się we właściwy sposób, często ponoszą konsekwencje swoich zachowań. Chodzi na przykład o unikanie sytuacji towarzyskich, przegapianie okazji, nieosiąganie celów, a nawet trudności finansowe. Emocje związane z brakiem asertywności w komunikacji to zahamowanie, poczucie winy, zranienie, niepokój i niska samoocena, powodująca sytuacje konfliktowe w relacjach z innymi. Dlatego też warto dostrzec dobre strony bycia asertywnym i wypracować w sobie umiejętność takiego zachowania.

Jak być osobą asertywną?

Aby mieć większą motywację do pracy nad postawą asertywną, warto dowiedzieć się, jakie korzyści pociąga ona za sobą. Wydaje Ci się, że życie tak, jak do tej pory jest OK i nie wymaga zmian ani żadnych rewolucji. Tymczasem często nie zdajesz sobie sprawy z tego, że jest to Twoje ciche przyzwolenie na wyzysk w pracy, bycie niedocenionym w domu, a w konsekwencji nieszczęśliwym i sfrustrowanym.

Przypomnij sobie, ile razy zgrzytałeś zębami, bo znów, zamiast cieszyć się wolnym weekendem, spędzałeś sobotę w pracy albo robiłeś nadgodziny, bo szef Cię o to poprosił. Albo jechałeś na wakacje do miejsca, które wcale Ci się nie podoba, bo znajomi Cię na to namówili. A nawet oglądałeś marny serial, tracąc na niego wiele godzin, bo Twój partner koniecznie musiał go zobaczyć. Czasem określamy to mianem „sztuki kompromisu”, ale kiedy wciąż rezygnujesz z siebie na rzecz innych osób, to prawdopodobnie nie jest asertywny.

Człowiek asertywny

Człowiek asertywny czerpie przyjemność ze swojego życia. Spędza czas tak, jak lubi, ale umie znaleźć równowagę i kompromis (np. dzisiaj zamawiamy pizzę, bo Ty chcesz, a jutro gotujemy w domu moje ulubione danie). Jak widzisz, czasem są to drobiazgi, które ktoś mógłby uznać za nic nieznaczące. Jednak to właśnie z takich drobiazgów zbudowane jest życie. Nie pozwól, aby ktokolwiek mówił Ci, jak masz je przeżyć – wbrew sobie, swoim potrzebom, marzeniom czy możliwościom.

Co daje asertywność? Przede wszystkim:

• możliwość swobodnego wyrażania własnego zdania, bez obaw o osądzanie czy bycie skrytykowanym,
• szacunek innych – w ich oczach stajesz się osobą pewną siebie i zdeterminowaną do bronienia swoich granic oraz przekonań,
• wartościowe informacje – umiejętność przyjmowania konstruktywnej krytyki pozwala wychwycić to, co złe i naprawić to,
• jasne formułowanie swoich potrzeb i oczekiwań – druga osoba nie musi się ich domyślać, więc jest większa szansa na to, że trafnie je zaspokoi.

Warto być asertywnym dla siebie i dla innych – osób z rodziny, partnera, znajomych z pracy oraz całkiem obcych ludzi. Dobra wiadomość jest taka, że postawę asertywną można wypracować – samemu lub z pomocą ćwiczeń i psychologa.

Postawa asertywna – jak ją wypracować?

Nie każdy rodzi się z silnie ukształtowaną postawą asertywną. Możemy nawet pokusić się o stwierdzenie, że wiele osób dopiero musi ją wytworzyć, a potem pielęgnować, aby osiągnąć to, co sobie założy. Jednak dobra wiadomość jest taka, że asertywność to coś, co można wypracować. Niektórym zajmuje to lata, ale na odpowiedź, czy było warto, zawsze odpowiadają w twierdzący sposób.

Zatem, jak zbudować postawę asertywną i pozostać jej wiernym? Zasady asertywnego zachowania. Zacznij od:

• jasnego formułowania swoich myśli i uczuć, wyrażania własnej opinii – sprzeciwu, gdy coś jest dla Ciebie niekomfortowe i nie masz ochoty tego robić, nawet jeśli czujesz presję i nacisk swojego rozmówcy;
• sprzeciwiania się postawom, które są złe dla Ciebie, szkodliwe, niekomfortowe, budzące trwogę, gniew, lęk, strach – prośba o to, aby druga osoba zmieniła swoją postawę, bo jest dla Ciebie (lub innych) krzywdząca;
• przygotowania i przedstawienia argumentacji – dlaczego dana osoba ma zmienić swoje zachowanie, jakie konsekwencje jej grożą (realne, nie chodzi o grożenie czy zastraszanie bezpodstawne);
• stosowania się do swoich gróźb (np. jeśli pracodawca stale wymusza na Tobie zostawanie po godzinach i zagroziłeś, że w kolejnym miesiącu, gdy to się powtórzy, to zwolnisz się z pracy, faktycznie przynieś wypowiedzenie).

Tak wygląda sprzeciwianie się i stawianie granic, jednak to nie wystarczy, aby móc określić siebie jako osobę asertywną. Musisz jeszcze:

• nauczyć się doceniać siebie, poprawić swoją samoocenę, cieszyć się i celebrować swoje osiągnięcia,
• akceptować swoje błędy – nie traktować ich jako porażki, lecz jako okazji do nauki, to pomoże przy budowaniu postawy asertywnej,
• przyjmować komplementy i pochwały – nie umniejszać swoich zasług.

Paradoksalnie, wiele osób ma największe trudności nie ze sprzeciwianiem się, lecz z przyjmowaniem pochwał i docenianiem swoich zasług. Warto robić to metodą małych kroków – cieszyć się z każdego, nawet niewielkiego sukcesu. Jeżeli okaże się, że nie potrafisz tego, a asertywność to Twoja słaba strona, zgłoś się po pomoc psychologiczną. Podczas sesji czy warsztatów ze specjalistą nauczysz się, czym jest asertywność, jak myśli osoba asertywna oraz w jaki sposób wypracować w sobie tę postawę, aby poczuć spokój, szczęście i żyć w zgodzie z samym sobą.

Techniki zachowań asertywnych – szybkie rozwijanie asertywności

Bycie asertywnym oznacza ciągłą pracę nad sobą. To nie przychodzi ani od razu, ani tak łatwo. Umiejętność asertywnego zachowania możesz wypracować, stosując się do kilku technik, które w praktyce pomogą Ci rozwinąć taki sposób postępowania.

Technika 1. Bądź jasny, zwięzły i konkretny

Powinieneś powiedzieć to, co naprawdę chcesz wyrazić, na tyle bezpośrednio, jak bardzo to możliwe. Nie należy zakładać, że druga osoba już wie, czego chce, tylko dlatego, że wydaje się to oczywiste lub dlatego, że zostawił już jakieś wskazówki.

Nie twórz bardzo długich zdań wprowadzających tematy inne niż te, którymi chcesz się zająć, lub prośby z przeprosinami, usprawiedliwieniami lub nieistotnymi sprawami. Unikaj też mówienia za dużo, ponieważ to dezorientuje odbiorcę wiadomości.

Technika 2. Używaj zdań w pierwszej osobie

Asertywność polega na potwierdzaniu „ja”. Musisz wziąć odpowiedzialność za swoje myśli, uczucia, pragnienia i działania, a nie obwiniać innych. Zamiast mówić: „Irytujesz mnie”, „Masz rację”, powiedz „Czuję się poirytowany”, „Zgadzam się, że…”.

Technika 3. Wczuj się w emocje innych

Rozpoznaj, co współrozmówca mówi o swojej sytuacji, trudnościach, uczuciach i opiniach. Jeśli zaczniesz zadawać pytania i okazywać zrozumienie, odbiorca doceni to, że go słuchasz i zwracasz uwagę na to, co dla niego ważne.

Technika 4. Naucz się konstruktywnej krytyki

Każdy ma prawo do swoich opinii i uczuć na temat tej samej sytuacji. Krytykując lub odrzucając czyjąś prośbę, należy pokazać, że nie jest to osobisty atak na tę osobę jako całość, ale raczej, że mówisz coś konkretnego na temat danego zachowania lub prośby.

Jak to zrobić? Na przykład powiedz: „Cieszę się, że tak szybko zrozumiałeś, co masz na jutro do zrobienia, ale martwię się o twoją niepunktualność. Czy możesz zrobić wszystko, aby przybyć do biura na 9:30?”. W takiej sytuacji następuje docenienie, następnie konstruktywna krytyka, a na końcu prośba o zmianę.

Technika 5. Poproś o czas

Emocje są złym doradcą. Kiedy czujesz, że nie jesteś w stanie nad nimi zapanować, poproś rozmówcę o czas. Na przykład możesz powiedzieć: „Zaskoczyła mnie ta prośba. Daj mi dzień do namysłu”.

Trening asertywności z psychologiem

Idealnie byłoby, gdyby każdy miał w sobie asertywność jako cechę wrodzoną. Jednak tak naprawdę u większości ludzi trzeba ją rozwinąć. Jeśli należysz do tego grona, wiedz, że kształtowanie w sobie postaw asertywnych jest możliwe w każdym wieku! Potrzebujesz jedynie odpowiedniego wsparcia i treningu, by móc używać tego instrumentu tak przydatnego w codziennym życiu i relacjach.

Pomyśl teraz o swoim życiu, ile razy własne nieasertywne zachowania spowodowały, że nie osiągnąłeś pożądanego rezultatu. Ile razy przez swój brak asertywności nie czułeś się szanowany, nie wyrażałeś się adekwatnie, a nawet nie byłeś w stanie szanować innych? Osoba asertywna komunikuje jasno, co czuje i czego potrzebuje. Te nowe postawy można rozwijać poprzez samokontrolę, tworzenie zdrowych nawyków, trening asertywności i umiejętności społecznych oraz psychoterapię.

Nie musisz być w tym wszystkim sam. Skorzystaj ze wsparcia psychologa, który w profesjonalny sposób pozwoli Ci odzyskać pewność siebie i nauczy asertywnego zachowania.