Marazm, choć może brzmieć jak termin zaczerpnięty z literatury pięknej, to w rzeczywistości opisuje stan głębokiego zastoju emocjonalnego i fizycznego, który może dotknąć każdego z nas. W obliczu ciągłego stresu, przeciążenia obowiązkami czy osobistych tragedii, łatwo popaść w apatię, która stopniowo przeradza się w marazm.
Na szczęście, rozpoznanie tego stanu to pierwszy krok do odzyskania równowagi. Istnieją różne metody i techniki, które mogą pomóc przezwyciężyć marazm, począwszy od terapii po zmiany w codziennych nawykach. Zapraszam do zapoznania się z całym artykułem, w którym omówimy dokładnie, czym jest marazm, jakie są jego przyczyny i najważniejsze – jak znaleźć skuteczne rozwiązania na wyjście z tego paraliżującego stanu.
Spis treści:
Jakie są psychologiczne objawy marazmu?
Marazm a depresja – jak je odróżnić?
Skąd się bierze marazm życiowy?
Znudzenie życiem – choroba XXI wieku
Leczenie marazmu – jak walczyć z życiowym znudzeniem?
Marazm – co to jest?
Słowo marazm pochodzi z języka greckiego i oznacza dosłownie „gaśnięcie”. Termin ten na dobre zagościł w psychologii, jako określenie wskazujące na pogorszenie stanu emocjonalnego osoby i związane z tym charakterystyczne objawy. Określa się go również synonimami takimi jak:
- zniechęcenie,
- znudzenie,
- melancholia,
- bezczynność,
- stagnacja,
- zobojętnienie,
- prostracja.
W znaczeniu powszechnym słowo marazm odnosi się do uczucia znudzenia, braku chęci do codziennych aktywności lub obojętności. Kiedy życie popada w zastój, człowiek nie ma ochoty na nic, a czynności, które wcześniej sprawiały mu przyjemność, tracą swój urok.
Marazm – definicja medyczna
Ujęcie psychologiczne to niejedyne znaczenie tego słowa. W medycynie marazm oznacza jeden z kilku rodzajów niedożywienia energetyczno-białkowego. Na ogół powoduje dużą utratę mięśni i tłuszczu. Na przykład jedną z konsekwencji tego zaburzenia u dzieci jest trudność w osiągnięciu prawidłowego dla wieku wzrostu. Ponadto włosy stają się rzadkie, łamliwe i mogą tracić kolor. Dziecko może być smutne, ciche lub bardzo rozdrażnione, wygląda na bardzo wychudzone, postarzałe i ma bardzo widoczne żebra.
Choroba marazm wynika najczęściej z niedożywienia niemowlęcia w okresie karmienia piersią oraz innych dolegliwości zdrowotnych, które utrudniają przyjmowanie pokarmu lub prowadzą do wyniszczenia organizmu. Dlatego profilaktyka tego zaburzenia obejmuje głównie walkę z ubóstwem i głodem oraz dostęp do profesjonalnej opieki prenatalnej.
Jakie są psychologiczne objawy marazmu?
Marazm ma miejsce, gdy czujesz, że utknąłeś w czasie, jesteś niezdolny do ewolucji i dokładnie nie rozumiesz, dlaczego tak się dzieje. Stan ten może wpływać na różne obszary życia, takie jak kwestie finansowe, miłosne i emocjonalne. Mimo że próbujesz się pozbyć tego nieprzyjemnego uczucia, wydaje Ci się, że ono Cię prześladuje. Co więcej, zauważasz jego obecność dopiero wtedy, gdy wykonywanie najprostszych czynności staje się dla Ciebie prawdziwym poświęceniem. Napięcie psychiczne i fizyczne towarzyszy Ci codziennie i trudno z nim walczyć. Kiedy odczuwasz życiową stagnację, doświadczasz również pustki i zniechęcenia, bo nie masz siły przezwyciężyć odczuwanego zmęczenia.
Skąd masz wiedzieć, że możesz nazwać swój stan marazmem?
Oto kilka typowych objawów, które zwykle odczuwają osoby w tym stanie.
- Czujesz, że nie możesz pokonać swojego zmęczenia.
- Nie masz ochoty na nic, zwłaszcza jeśli jest to coś innego niż to, do czego jesteś przyzwyczajony.
- Twoje cele i plany na przyszłość stają się coraz bardziej odległe.
- Szukasz nieproduktywnych zajęć, aby wypełnić pustkę emocjonalną lub zamęt w swojej głowie, takich jak jedzenie, granie w gry wideo, oglądanie telewizji i spanie.
- Czujesz, że straciłeś kontrolę nad swoim życiem.
- Odnosisz wrażenie, że nie wykorzystujesz w pełni swojego potencjału.
- Nie osiągnąłeś niczego nowego w ciągu ostatnich trzech miesięcy.
- Masz problemy z kontrolowaniem swoich emocji, mówieniem i robieniem rzeczy, których nie chcesz.
- Czujesz, że Twój intelektualny potencjał nie jest w pełni wykorzystywany.
- Unikasz kontaktów społecznych i nie udzielasz się towarzysko.
- Brakuje Ci spontaniczności w działaniu.
- Rzadziej się uśmiechasz, bo częściej masz ochotę płakać.
- Jesteś drażliwy, łatwo Cię zdenerwować.
Warto podkreślić, że marazm ma objawy podobne do wielu innych zaburzeń natury psychicznej. Dlatego potrzebna jest dokładna diagnoza postawiona przez psychologa, aby można było potwierdzić istnienie tej choroby.
Marazm a depresja – jak je odróżnić?
Każdy ma prawo czuć znudzenie w określonych sytuacjach, takich jak spędzanie czasu w korku, na lotnisku lub na imprezie, na której nikogo się nie zna. Jednak nuda, która występuje w przypadku marazmu, wiąże się z chronicznym poczuciem egzystencjalnej pustki. Osoba czuje, że życie nie ma sensu. Nic, czego doświadcza, nie jest dla niej znaczące lub warte zachodu. Życie to jałowy ciąg dni i człowiek nie wie, co ze sobą zrobić. Pojawia się w nim bolesne i dziwne uczucie, że jaźń jest sztucznie konstruowana, jakby należała do kogoś innego.
Marazm jest często mylony z depresją, ale są to różne doświadczenia. W depresji uczucie to jest poczuciem straty i smutku. Osoba z depresją nie czuje się znudzona życiem, ale pozostaje przygnębiona, co może być jej reakcją na stratę. Na przykład marzy o odzyskaniu tego, co utracone. To samo uczucie często mylone jest też z niezadowoleniem z życia, ale w przypadku depresji sytuacja jest o wiele poważniejsza.
Istnieje tendencja do kojarzenia depresji z objawami psychologicznymi, takimi jak znudzenie i apatia. Ale błędem, niestety wciąż powszechnym, jest mylenie jej ze zwykłym smutkiem czy stagnacją. Depresja to poważna choroba, w której dochodzi do zaburzeń równowagi chemicznej tak zwanych neuroprzekaźników (serotoniny, noradrenaliny i dopaminy). Bez ich odpowiedniej produkcji osoba z depresją żyje w stanie wycieńczenia, z objawami osłabienia, zmęczenia, braku odwagi i inicjatywy do wykonywania jakiejkolwiek czynności. Dlatego nie ma sensu mówić komuś z depresją, żeby „sam to pokonał”, bo potrzebuje pomocy specjalisty.
Skąd się bierze marazm życiowy?
W życiu często zdarzają się chwile stagnacji. Człowiek potrzebuje zatrzymać się na chwilę i przemyśleć swoje sprawy. Takie momenty pomagają wyjść z niezadowalającej rzeczywistości. Wprowadzają w życie innowacje i niezbędne zmiany, aby uzyskać pożądany rezultat. Gdyby życie składało się tylko z sukcesów, radości i zwycięstw, nie byłoby potrzeby ani sensu starać się być lepszym człowiekiem. Jednak, kiedy stagnacja blokuje człowieka i związane jest z nią zniechęcenie i znudzenie, pojawia się problem. Wówczas wysiłki zmierzające do osiągnięcia osobistych celów stają się bezsensowne, ponieważ wydają się nie przynosić efektów. Co może być przyczyną takiego stanu?
Czasami trudno na początku zidentyfikować marazm. Negatywne emocje i myśli nasilają się powoli, więc pojawienie się poczucia znudzenia życiem może zająć trochę czasu. Często zdarza się, że człowiek ulega pokusie poddania się fali pesymizmu i nie potrafi znaleźć sposobu na zmianę swojego życia. Jak do tego dochodzi? Oto kilka możliwych powodów.
Przywiązanie do przeszłych wydarzeń lub nieporozumień
Może być tak silne, że nawet po latach można odczuć ich konsekwencje. Życie przeszłością powstrzymuje Cię przed pójściem do przodu, ponieważ wraca do Ciebie wspomnienie tego, co było złe. W przypadku traumy spowodowanej w dzieciństwie sytuacja staje się bardziej złożona i może wymagać pomocy psychologicznej.
Brak miłości własnej
Nieumiejętność kochania siebie tak, jak powinieneś, może prowadzić do marazmu w życiu. Dlaczego? Otóż w takich sytuacjach nie znajdujesz siły, aby wykorzystać szanse i stawić czoła wyzwaniom. Miłość własna jest niezbędna do spełnienia, realizowania i radości życia, które można osiągnąć tylko wtedy, gdy jesteś w ruchu. Dlatego trzeba zwracać uwagę na oznaki braku poczucia własnej wartości i niskiej samooceny, zawalczyć o siebie.
Strach
Niekiedy przyczyną marazmu są lęki i sytuacje, które Cię niepokoją. Możesz nawet zdawać sobie sprawę z własnych ograniczeń, ale boisz się stawić im czoła lub je uleczyć. Ludzie wolą pozostać w swojej strefie komfortu, zamiast stawiać sobie wyzwania. Przez to trudniej im osiągnąć bardziej zrównoważone życie. Może się to wydawać irracjonalnym zachowaniem, ale jest bardzo powszechne i takie konflikty z powodzeniem rozwiążesz podczas psychoterapii.
Znudzenie życiem – choroba XXI wieku
Tak naprawdę nie ma wieku, płci, klasy społecznej ani żadnej cechy, która jest w stanie uchronić kogoś przed znudzeniem życiem. Nieważne, czy ktoś się urodził w bogatej rodzinie i może mieć wszystko, czego zapragnie, czy w biedniej i musisz ciężko pracować na każdą rzecz. Nikt nie jest wolny od uczucia stagnacji życiowej. Zwykle marazm występuje u osób w kwiecie wieku, z kryzysami życiowymi, które czują, że utraciły kontrolę nad codziennym funkcjonowaniem. Nie wiedzą, co dalej. Gdzie iść ani co robić. W tym kontekście pojawia się też efekt przywiązania do strefy komfortu. Gdy ktoś przestaje znajdować się w wygodnej dla niego sytuacji, zaczyna tracić zainteresowanie codziennością.
Marazm jest tak powszechny, że coraz częściej padają określenia „to choroba XXI wieku”. W ostatnim czasie znudzenie życiem coraz częściej wkracza w świat młodych osób. Taka „nuda” u nastolatków jest poważnym problemem emocjonalnym, gdy staje się bardzo długa i intensywna. W skrajnych przypadkach marazm może być stanem obezwładniającym lub destrukcyjny. Nastolatek nie może znaleźć motywacji lub kierunku, który pokazałby mu co dalej robić. Jest to destrukcyjne, gdyż młoda osoba czuje się zmuszona do wykonania czegokolwiek, aby uzyskać ulgę i poczucie, że coś robi ze swoim życiem. To może być denerwujące i prowadzić do uczucia wewnętrznej pustki oraz odosobnienia.
Poczucie znudzenia życiem dotyka także młodych dorosłych na studiach. Jeśli ktoś działa w obszarze innym niż jego zainteresowania, nauka jest wyzwaniem. Wtedy, by uciec przed tym, co niewygodne, człowiek pozostaje w stagnacji, zaczyna nudzić się tym, co go otacza i woli nie robić nic, by pozostać w wygodnym dla siebie miejscu. Wtedy warto się zastanowić, czy to jest dobre? Czy za kilka lub kilkanaście lat łatwo przyjdzie wybaczenie sobie, że nie zrobiło się wszystkiego, co we własnej mocy, by osiągnąć swoje cele?
Podobnie jest później, gdy marazm wkrada się w życie codzienne i zawodowe dorosłego człowieka. Warto pomyśleć, czy stanie w miejscu i zadręczanie się, są tego warte? Czy nie lepiej znaleźć czas na zdobywanie nowej wiedzy w innych dziedzinach, na uwolnienie się z toksycznej relacji, niesatysfakcjonującej pracy itp.?
Leczenie marazmu – jak walczyć z życiowym znudzeniem?
Przełamanie cyklu znudzenia życiem może zająć trochę czasu. Pamiętaj, że pierwszym etapem leczenia marazmu jest zmierzenie się z przeszłymi problemami lub irytacjami, przed którymi uciekałeś. Warto zgłębić temat i odnaleźć przyczyny stagnacji, by zdobyć ważne nauki na przyszłość i rzucić sobie wyzwanie. Kiedy ludzie odnajdują sens w swoim życiu, rosną, dojrzewają i idą dalej. Ty też tak możesz!
Nie wiesz, jak poradzić sobie ze znudzeniem życiem?
Poniżej znajdziesz kilka sposobów, które pomogą pokonać uczucie marazmu małymi krokami.
- Znajdź nowe zajęcie, odkryj to, co Cię inspiruje.
- Zadawaj sobie pytania: „Co byś zrobił, gdyby nie było żadnych ograniczeń?”, „Gdybyś mógł coś osiągnąć w swoim życiu, co by to było?” lub „Jak możesz zmienić swoje życie?”.
- Jeśli znudzenie życiem ma związek z pracą i wypaleniem zawodowym, pomyśl o dłuższym urlopie, odpoczynku lub zmianie stanowiska.
- Zmodyfikuj rutynę swoich codziennych zadań. Pamiętaj, że przewidywalność może sprawić, że życie będzie wydawać Ci się nudne, a te same zadania nieatrakcyjne.
- Przemyśl swoje życiowe cele. Ustal priorytety na nowo.
- Uwolnij się od przeszłości.
- Doceń to, kim jesteś i co masz.
- Wzmocnij ideę pozytywnego myślenia.
- Otaczaj się ludźmi o pozytywnym nastawieniu, którzy pomogą Ci zachować motywację do osobistych zmian.
W pokonaniu marazmu musisz uzbroić się w cierpliwość. Ważne jest, by przyjąć zmianę i zrozumieć swój proces. Codzienny wysiłek jest tym, co prowadzi do uzyskania nowych wyników. Zacznij od zaakceptowania tego, gdzie jesteś teraz i co chcesz zmienić, ale przede wszystkim tego, nad czym naprawdę musisz popracować.
Te czynności przychodzą Ci z trudnością? W poszukiwaniu tego, co może zmienić Cię w najlepszą wersję samego siebie i uleczyć z marazmu, pomoże Ci nasz psycholog. Zaufana osoba specjalisty to zdecydowanie najlepsza postać do zrozumienia istoty problemu, postawienia prawidłowej diagnozy i zaplanowania strategii walki z życiowym znudzeniem.
W naszej poradni wspieramy pacjentów z całej Polski w formie: psycholog online oraz z różnych miejscowości np. psycholog Serock, psycholog Radom.
Teksty na stronie mają charakter informacyjny i nie zastępują usług świadczonych przez profesjonalistów.
Źródła:
- „Uzależnienia behawioralne” pod red. Marcina Wojcieszka
- „Psychologia zmiany” autorstwa Michaela Neenan i Windy Dryden
- „Cognitive Behavioral Therapy: Basics and Beyond” autorstwa Judith S. Beck
- „Mindfulness i terapia akceptacji i zaangażowania” autorstwa Stevena C. Hayesa, Kirka D. Strosahla, Kelly G. Wilsona
- „The Resilience Factor” autorstwa Karen Reivich i Andrew Shatté
