Przewlekły stres negatywnie wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie. Doświadczając go przez dłuższy czas, możemy ponieść konsekwencje w postaci wielu poważnych chorób. Wyjaśniamy, jakie objawy stresu powinny zwrócić naszą uwagę oraz jakie są sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami, które trwają przez dłuższy czas.
Spis treści:
Fizyczne objawy stresu długotrwałego
Fazy stresu, czyli jak przebiega reakcja stresowa?
Do czego może doprowadzić długotrwały stres?
Psychologiczne skutki działania stresu a jakość życia
Negatywne skutki stresu w życiu zawodowym
Do czego mogą doprowadzić skutki stresu? Stres rodzi stres
Radzenie sobie, leczenie stresu samodzielnie
Przewlekły stres – leczenie terapeutyczne
Co to jest przewlekły stres?
Fizyczne objawy stresu długotrwałego
Jeżeli przez dłuższy czas doświadczamy dużego stresu, może on bardzo niekorzystnie wpłynąć na nasze zdrowie. Jakie są objawy stresu długotrwałego? Nie różnią się bardzo od symptomów, które każdemu towarzyszą w trudnych emocjonalnie sytuacjach. Zaliczamy do nich:
- trzęsące się ręce;
- zwiększoną potliwość;
- rumieńce na twarzy oraz w okolicy szyi;
- przyspieszone bicie serca;
- trudności z zasypianiem;
- niestrawność;
- bóle brzucha;
- biegunki;
- wymioty;
- lęk;
- obniżone libido.
Warto również wymienić zmiany, które zachodzą wówczas w naszym organizmie.
Wewnętrzne, fizyczne objawy stresu to:
- rozszerzające się drogi oddechowe;
- przyspieszenie pracy serca oraz wzrost ciśnienia krwi;
- rozszerzające się naczynia krwionośne w mózgu przy równoczesnym zwężeniu naczyń w innych narządach.
Przyczyny stresu
Codzienny stres psychologiczny wywołują trzy największe na świecie przyczyny. Są to martwienie się o wydatki, presja i niewystarczająca ilość snu.
Poza tym wśród innych czynników, które wywołują stres, można wymienić:
- presja w pracy (np. męczący harmonogram pracy, martwienia się o nowy projekt, cele i terminy do dotrzymania, konkurencyjność, a nawet poczucie bycia traktowanym niesprawiedliwie lub inaczej niż inni współpracownicy);
- problemy finansowe (np. spowodowane utratą pracy, rosnącymi długami, nieoczekiwanymi wydatkami lub kombinacją tych czynników);
- duże zmiany w życiu (np. ukończenie szkoły, małżeństwo, nowa praca, przejście na emeryturę, zakończenie związku lub narodziny dziecka);
- problemy rodzinne (np. alkoholizm, przemoc, rozwód, przemoc psychiczna, separacja, śmierć bliskiego członka rodziny).
Oczywiście sytuacji wywołujących stres może być znacznie więcej, od z pozoru błahych po poważne. Wszystko zależy od indywidualnego podejścia do bodźców stresogennych. Przyczyny stresu są więc różnorodne i często do ich ustalenia niezbędna jest konsultacja u psychologa.
Fazy stresu, czyli jak przebiega reakcja stresowa?
Doświadczanie sytuacji stresowej przechodzi przez proces rozwojowy, aż do wyczerpania fizycznego i psychicznego.
Są trzy fazy stresu
- Stadium alarmowe: na tym etapie stres jest pozytywny, ponieważ stymuluje wytwarzanie większej siły i energii. Wszystko po to, by przezwyciężyć wyzwanie lub zagrożenie zidentyfikowane przez organizm. Następują zmiany hormonalne, które generują pozytywne uczucia, takie jak motywacja i odwaga, prowadząc do większej produktywności. Jednak tu już zaczynają pokazywać się fizyczne i psychiczne oznaki, że coś jest nie tak. Często występują trudności ze snem z powodu wysokiej produkcji adrenaliny, mięśnie stają się napięte, można odczuwać szybkie bicie serca, pocenie się, świszczący oddech i drażliwość.
- Stadium odporności: organizm zwiększa odporność ponad to, z czym można sobie poradzić, próbując utrzymać wewnętrzną homeostazę. To próba powrotu do normalnego stanu. Organizm dąży do równowagi fizycznej i psychicznej ze względu na nadmierny wydatek energetyczny występujący w tej fazie. Ogólnie główne objawy długotrwałego stresu obejmują zmęczenie fizyczne i psychiczne. Pojawiają się również zaniki pamięci, utrata apetytu, wypadanie włosów, problemy skórne i zgrzytanie zębami podczas snu.
- Stadium wyczerpania: próba oporu podjęta w tej fazie jest już praktycznie nieskuteczna, a mechanizmy obronne organizmu zaczynają zawodzić. Osoba nie jest już w stanie zachować dobrej kondycji fizycznej i psychicznej, aby wykonywać swoje codzienne czynności. Zmęczenie staje się chroniczne i zaczynają pojawiać się poważniejsze choroby. Często zdarza się, że u danej osoby rozwijają się wrzody, bezsenność, cukrzyca, nadciśnienie, trudności seksualne, depresja i zespół wypalenia zawodowego. Na tym etapie musisz szukać profesjonalnej pomocy w powrocie do zdrowia, ponieważ organizm jest w stanie całkowitego wyczerpania i nie może się zregenerować.
Do czego może doprowadzić długotrwały stres?
Długotrwały stres może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wśród nich wymienić można kłopoty z sercem, układem pokarmowym, układem nerwowym, problemy z łysieniem, przyrost masy ciała, napięciowe bóle głowy, przewlekłe przeziębienie oraz kłopoty psychiczne.
Problemy z sercem pod wpływem stresu
Skutki długotrwałego stresu to m.in. problemy z sercem, choroby serca. Zbyt długie narażenie na stresogenne czynniki może spowodować zawał mięśnia sercowego. Zaniepokoić powinny nas objawy, takie jak kołatanie serca, kłucie w piersiowej, trudności w oddychaniu, czy bóle mięśni.
Kłopoty z układem pokarmowym
Chyba każdy z nas słyszał o tym, że chroniczny stres może skutkować wrzodami żołądka. Dzieje się tak, ponieważ zbyt duża ilość adrenaliny, negatywnie wpływa na śluzówkę żołądka. Stres może odpowiadać także za zespół jelita drażliwego. Tutaj na zmianę mogą pojawiać się biegunki oraz zaparcia, zgaga, ból brzucha oraz wzdęcia.
Stres a łysienie
Do czego jeszcze prowadzi przewlekły stres? U niektórych może spowodować wypadanie włosów i łysienie. Jest to związane z pobudzeniem układu immunologicznego, atakującego meszki włosowe.
Przyrost masy ciała
Podczas długotrwałego stresu część osób doświadcza przyrostu masy ciała. Spowodowane jest to nadmiarem kortyzolu we krwi. Wówczas organizm nie może przetworzyć cukru we krwi, zwiększa się poziom glukozy, co może skutkować cukrzycą.
Napięciowe bóle głowy
W jaki jeszcze sposób długotrwały stres wpływa na organizm? Można doświadczać silnych bólów głowy, zlokalizowanych w okolicy skroni bądź potylicy. Jest to zwykle pulsujący, nasilający się stopniowo ból. Zdarza się, że paraliżuje ruchy. Zjawia się na koniec dnia albo po przebudzeniu. Długotrwały stres powoduje także migrenowe bóle głowy, które jest wyleczyć trudniej, niż te napięciowe.
Układ odpornościowy a stres
Przewlekły stres sprawia, że nasz układ odpornościowy jest słabszy, przez co jesteśmy bardziej narażeni na wirusy oraz infekcje. Wówczas częściej mogą przydarzać nam się przeziębienia.
Przewlekły stres a zdrowie psychiczne
Przewlekły stres nie pozostaje również bez wpływu na nasze zdrowie psychiczne. Tłumienie emocji oraz lęk przed osamotnieniem zagrażają naszej kondycji psychicznej. Także sytuacje powodujące poczucie beznadziei, mogą skutkować nasilaniem się depresji.
Psychologiczne skutki działania stresu a jakość życia
Konsekwencje życia pod wpływem stresu objawiają się:
- zwolnieniami lekarskimi i absencjami;
- spadkiem produktywności;
- demotywacją;
- irytacją;
- zniecierpliwieniem;
- trudnościami interpersonalnymi;
- problemami w relacjach uczuciowych;
- rozwodami;
- różnymi chorobami psychosomatycznymi;
- odczuwanym nieszczęściem w sferze osobistej.
Stres może, oprócz wywoływania wielu chorób fizycznych, powodować pogorszenie jakości życia i produktywności ludzi. A czym jest jakość życia? To stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby. Ludzie, którzy uważają się za szczęśliwych, przypisują swoje szczęście sukcesom w czterech obszarach: społecznym, uczuciowym, zdrowotnym i zawodowym. Dlatego objawy przewlekłego stresu odbierają chęć do efektywnego życia na każdej płaszczyźnie.
Negatywne skutki stresu w życiu zawodowym
Nie jest tajemnicą, że nadmierny stres działa globalnie na całe życie. Wpływa nie tylko na relacje osobiste i zdrowie, ale również na wydajność pracy. Negatywne skutki stresu na gruncie zawodowym obejmują:
- osłabioną koncentrację;
- rozdrażnienie lub wybuchy emocjonalne złości;
- obniżoną produktywność;
- zwiększone zmęczenie fizyczne;
- zakłócenia w logicznym rozumowaniu, pamięci i podejmowaniu decyzji;
- konflikty ze współpracownikami i szefostwem;
- dezorganizację;
- niechęć do stawiania się w miejscu pracy.
Należy pamiętać, że nie da się uniknąć różnych napięć w miejscu pracy, ale można i trzeba nauczyć się, jak właściwie radzić sobie z odczuwanym stresem.
Do czego mogą doprowadzić skutki stresu? Stres rodzi stres
Nieleczony przewlekły stres może generować objawy, które niszczą zdrowie i życie. W szczególności na uwagę zasługują:
- bezsenne noce;
- problemy z pamięcią i koncentracją;
- ciągłe zmęczenie;
- fizyczne bóle ciała i głowy;
- zwiększona częstość akcji serca i wysokie ciśnienie;
- przybranie na wadze;
- rozregulowane jelita, refluks żołądkowy i zespół jelita drażliwego;
- wypadanie włosów;
- problemy dermatologiczne, takie jak pryszcze, alergie i zapalenie skóry;
- obniżone libido.
Jeśli doświadczasz któregokolwiek z tych objawów, poszukaj profesjonalnej pomocy, by zadbać o swoje ciało i umysł.
Radzenie sobie, leczenie stresu samodzielnie
- uprawianie sportu, ponieważ aktywność fizyczna pomaga organizmowi zwalczać szereg objawów związanych z przewlekłym stresem.
- techniki medytacyjne, ponieważ kiedy jesteś spokojny i wyciszony, na przykład podczas medytacji, uwalniasz hormony, takie jak serotonina, oksytocyna i dopamina, które pomagają walczyć ze stresem i stabilizują układ odpornościowy.
- zdrowe odżywianie, które pomaga organizmowi w utrzymaniu odporności i równowagi fizjologicznej w czasie przewlekłego stresu.
- dzielenie się swoimi emocjami z bliskimi, ponieważ wsparcie drugiej osoby jest nieocenioną pomocą w sytuacjach, które wywołują silny stres.
- unikanie używek oraz picia kawy w godzinach popołudniowych i wieczornych, ponieważ prowadzą do niepotrzebnego pobudzenia emocjonalnego i fizycznego.
- poprawę jakości snu, ponieważ czas spędzony w nocy w łóżku ma bardzo pozytywne właściwości regenerujące dla zdrowia. Pozwala zrelaksować się i nabrać sił na stawianie czoła nowym wyzwaniom.
Jak pokonać czynniki, które powodują stres?
Oprócz walki z przewlekłym stresem możliwe jest wytrenowanie zdolności organizmu do łatwej regeneracji czy adaptacji do zmian. Oto sześć praktycznych wskazówek, które pozwolą Ci stać się bardziej odpornym na czynniki stresowe.
- Pielęgnuj silne, pozytywne relacje z bliskimi i przyjaciółmi.
- Ustal codzienne cele, dostosowane do tego, czego oczekujesz na przyszłość.
- Ucz się z doświadczenia. Zapamiętaj, a nawet zapisz umiejętności, które pomogły ci poradzić sobie z przeszłymi trudnościami.
- Bądź proaktywny i nie ignoruj swoich problemów. Zastanów się, co należy z nimi zrobić, zaplanuj i podejmij działanie.
- Unikaj nadmiaru informacji. Wybierz tylko te, którym warto poświęcić swoją uwagę. Staraj się zachować równowagę między „dobrymi” a „złymi” wiadomościami.
- Praktykuj wdzięczność. Przyjęcie postawy wdzięczności może pomóc Ci dostrzec pozytywne elementy Twojego życia.
Pamiętaj, że walka z przewlekłym stresem i zwiększanie odporności to działania, które mają na celu zwiększenie zdolności organizmu do odzyskania naturalnej równowagi.
Przewlekły stres – leczenie terapeutyczne
Jak leczyć przewlekły stres i jakie metody będą w tej sytuacji najbardziej skuteczne? Wszystko zależy od indywidualnych uwarunkowań. Przede wszystkim nie wolno lekceważyć pierwszych objawów stresu i w porę reagować. Pewne cechy charakteru oraz postawy życiowe sprzyjają nasilaniu się stresogennych czynników. Osoby, które są asertywne i posiadają umiejętność wyrażania swoich emocji oraz własnego zdania, lepiej potrafią radzić sobie w trudnych sytuacjach. Także koncentracja na chwili obecnej, zamiast analizowania przeszłości, umożliwia lepsze radzenie sobie ze stresem
Długotrwały stres zwykle nie pozostaje bez wpływu na Twoje zdrowie. Kłopoty rodzinne, problemy w pracy, czy w relacjach z innymi ludźmi, mogą sprawić, że Twoje samopoczucie się pogorszy. Ważne, by w porę dostrzec trudności i podjąć odpowiednie kroki w kierunku poprawy stanu zdrowia fizycznego i psychicznego. Zmiana stylu życia, wypoczynek oraz nauczenie się racjonalnych sposobów radzenia sobie ze stresem, pozwolą Ci prowadzić spokojne i spełnione życie.
Zdarza się, że niektórzy ludzie nie potrafią poradzić sobie ze skutkami przewlekłego stresu samodzielnie. Wówczas dobrze jest sięgnąć po pomoc specjalisty. Psycholog dla dorosłych wysłucha Cię i postara się dobrać najkorzystniejszą metodę leczenia.
Każdy może doświadczyć trudniejszych stanów emocjonalnych, a eksperci od zdrowia psychicznego są po to, by pomóc w trudnych sytuacjach poradzić sobie z problemami. Leczenie przewlekłego stresu, które oferuje psychoterapia dorosłych to bardzo rozsądne rozwiązanie. Psycholog w Wołominie zapewnia profesjonalne wsparcie w przyjaznej atmosferze i pełną dyskrecję. Warto więc zgłosić się po pomoc, nim stres przejmie całkowitą kontrolę nad Twoim zdrowiem i życiem.
