„Nigdy nie wezmę ślubu”, „Małżeństwo jest nie dla mnie”, „Związek małżeński?! Nigdy w życiu!” – masz tak samo? A może zastanawiasz się, dlaczego on lub ona nagle wycofuje się z relacji, gdy wypowiadasz magiczne słowo „ślub”? Jeśli te sytuacje są Ci bliskie, wiedz, że to może być gamofobia. Co to jest? Dowiedz się więcej.
Spis treści:
Związek małżeński – szczęśliwe zakończenie czy smutna konieczność?
Gamofobia – czym jest lęk przed małżeństwem?
Strach przed ślubem – jakie są objawy gamofobii?
Jak przejawia się strach przed małżeństwem?
Gamofobia – diagnoza i leczenie
Gamofobia czy tylko przedślubne wątpliwości?
Wątpliwości przed ślubem – jak sobie radzić?
Związek małżeński – szczęśliwe zakończenie czy smutna konieczność?
Jedną z najbardziej naturalnych sytuacji w życiu człowieka jest nawiązanie relacji miłosnej. Poznawanie, wchodzenie w interakcje, zakochanie się, „wybuch” płomienia bratniej duszy. Książki i filmy stale nawiązują do tego tematu, a wiele osób żyje w poczuciu, że uzyska spełnienie osobiste, dopiero gdy weźmie ślub.
Jednak pomimo zapewnień o wiecznej miłości, kolejnym zjawiskiem, które można stale zaobserwować, jest rozwód. Oficjalnie oznacza on koniec związku małżeńskiego. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) pozyskanych z 46 sądów okręgowych w Polsce od stycznia do końca marca 2022 roku wpłynęło do nich prawie 19,9 tysięcy pozwów rozwodowych. W roku 2021 sąd rozwiązał prawie 61 tysięcy związków małżeńskich. Co ciekawe, spada też liczba zawieranych małżeństw, średnio o 100 tysięcy co roku.
Można wiele spekulować na temat przyczyn tego stanu. Trzeba jednak w tym wszystkim zauważyć, że są osoby, dla których związek małżeński to dosłownie „kosmos”. Coś niewyobrażalnego, a wręcz połączonego z fobią. A dokładnie z gamofobią.
Gamofobia – czym jest lęk przed małżeństwem?
Gamofobia oznacza lęk, uporczywy i nadmierny strach przed wejściem w związek małżeński. Jest tematem mało zbadanym naukowo i stosunkowo nowym. Ten paniczny lęk dotyczy małżeństwa – i to nie tylko jego zawarcia, ale już samych myśli o nim. Gamofobia może być związana z osią fobii specyficznych i prezentować podobne do nich cechy diagnostyczne.
Fobie specyficzne są scharakteryzowane zgodnie z amerykańską klasyfikacją zaburzeń psychicznych DSM-V jako klinicznie istotny niepokój spowodowany ekspozycją na określony przedmiot lub sytuację, której się obawiasz. W przypadku gamofobii bodźcem awersyjnym jest małżeństwo i sytuacje bezpośrednio lub pośrednio z nim związane (sny, pytania rodziny lub znajomych, uczestniczenie w ślubie kogoś bliskiego, rozmowy z partnerem itp.). Może wiązać się z lękiem przed utratą niezależności, wolności, swojej indywidualności, co utrudniania lub często uniemożliwia życie w sformalizowanym związku.
Istnieje wiele sytuacji związanych i mylonych z gamofobią, takich jak:
- filofobia, czyli strach przed zakochaniem, zaangażowaniem;
- filemafobia, czyli lęk przed całowaniem;
- strach przed zdradą;
- atak paniki przed ślubem;
- stres przedślubny;
- wątpliwości przedślubne,
- mizoginia, czyli uprzedzenie wobec kobiet;
- mizoandria, czyli nienawiść w stosunku do mężczyzn.
Strach przed ślubem – jakie są objawy gamofobii?
Osoby, którym towarzyszy lęk przed zawarciem związku małżeńskiego, mają nieproporcjonalnie unikającą reakcję na prawne sformalizowanie związku. Po ekspozycji na bodziec fobiczny mogą pojawić się u nich niespokojne reakcje emocjonalne, a często nawet przejawy ataku paniki.
Chociaż objawy gamofobii różnią się w zależności od osoby, najczęstszymi i zauważalnymi reakcjami fizycznymi na bodziec są:
- niepokój;
- napady paniki;
- suchość w ustach;
- bezsenność;
- migreny;
- nieregularne bicie serca;
- kołatanie serca;
- świszczący oddech;
- nudności;
- nadmierne pocenie się;
- wysypki.
Oprócz wszystkich tych fizycznych reakcji pojawia się psychologiczne symptomy. Powodują uczucie intensywnego strachu nawet w obliczu samego myślenia lub mówienia o małżeństwie z drugą osobą. W gamofobii reakcje te mogą być wywołane nawet w przypadku obiektów odnoszących się do ślubu (np. na widok obrączek, pobytu w urzędzie stanu cywilnego czy w kościele).
Psychologiczne objawy lęku przed związkiem małżeńskim obejmują:
- uczucie strachu lub przerażenia na myśl o małżeństwie;
- dokładanie wszelkich starań, aby uniknąć tematu lub osób, które mogą o nim rozmawiać;
- cierpienie z powodu niekontrolowanego lęku, który utrudnia normalne życie;
- rozumienie, że ten strach jest irracjonalny, ale niemoc w kontrolowaniu;
- pojawianie się złych myśli i negatywnych obrazów;
- doświadczanie uczucia utraty kontroli lub szaleństwa.
Kogo dotyczy gamofobia?
Zakłada się, że kobiety, ze względu na swój zegar biologiczny, odczuwają większą i pilną potrzebę nawiązania trwałego związku. Raz na całe życie. Chcą ślubu w celu założenia rodziny, rodzenia dzieci, wicia wspólnego gniazdka, czyli przebłysku spójnej i trwałej przyszłości. U mężczyzn lęk ten w dużej mierze wiąże się z utratą tożsamości, postrzeganiem małżeństwa jako pozbawienia wolności. Dominuje w nich chęć przedłużenia pełnego hulanek i wolnego od odpowiedzialności okresu dorastania.
Wobec tego, kogo dotyka gamofobia częściej? Chociaż nie ma badań, gamofobia może występować częściej w populacji mężczyzn. Niemniej ten lęk dotyka zarówno kobiet, i panów, a zwłaszcza osób przyzwyczajonych do niezależnego życia. Małżeństwo jawi się im jako straszna możliwość uległości ekonomicznej i finansowej oraz utraty kontroli nad własnym życiem.
Jak przejawia się strach przed małżeństwem?
Gamofob rzadko jest w stanie rozmawiać na temat małżeństwa. Staje się to dla niego czymś bolesnym. Unika spotkań z ludźmi, którzy rutynowo zadają pytania na ten temat. Wizyty w domu tych, którzy są w związku małżeńskim, mogą być dla osoby z lękiem, sytuacjami generującymi stres i dyskomfort. Stresują ją wszelkie pytania w stylu „Kiedy ślub?”, „Masz narzeczonego/narzeczoną?”, „Czy w końcu jej się oświadczysz?”, „Na co wy w ogóle czekacie z tym ślubem?” itp.
Człowiek, któremu towarzyszy strach przed zawarciem małżeństwa unika również sklepów, w których sprzedają pierścionki zaręczynowe, obrączki, suknie ślubne lub inne przedmioty będące częścią tematu małżeństwa. Ze względu na swój stan osoba dotknięta gamofobią prowadzi styl życia, który ma na celu zachowanie integralności psychicznej. Unika wszelkich sytuacji awersyjnych. Często ma obawy związane z prawdopodobnym wystąpieniem ataków paniki.
Jakie są przyczyny gamofobii?
Sposób, w jaki niektórzy ludzie mierzą się z małżeństwem, może determinować ich większą lub mniejszą gotowość do zaangażowania. Czy to pod wpływem otoczenia, ich osobistych doświadczeń czy znanych im historii: w odniesieniu do genezy takiej sytuacji, należy wziąć pod uwagę różne czynniki.
Strach przed rutyną i utratą autonomii
Lęk przed małżeństwem może wynikać z obawy przed pozostawieniem za sobą swojej niezależności i indywidualności. Oczywiście związek to nic innego jak życie z drugą osobą, ale już ślub to poważny krok. Prawda? W końcu dochodzi do zobowiązania się pozostania „na zawsze” z jedną osobą, co może być dla niektórych dość zniechęcające. Dlatego naturalne jest, że niektóre osoby boją się, że znudzi ich rutyna małżeńskiego życia, a nawet mąż lub żona. Dla gamofobów gigantycznym problemem staje się na przykład rezygnacja z randek, bo tak wyobrażają sobie wspólne życie. Tylko, kto powiedział, że małżeństwo oznacza koniec dbania o relację i randkowania?!
Traumatyczne przeżycia
Traumy związane z sytuacjami związanymi z dawnym małżeństwem, rozwodem, utrata bliskich w wypadkach i śmiertelnych chorobach oraz nagła śmierć byłych partnerów. To wszystko staje się bodźcami, które mogą się przyczynić do wystąpienia w przyszłości gamofobii. Te wyzwalacze mogą być bezpośrednio związane z przeszłymi wydarzeniami, które w umyśle osoby z lękiem kojarzą związek małżeństwa z traumą emocjonalną. Mogła ona zostać doznana także pośrednio na przykład przez kogoś bliskiego (rodzice, rodzeństwo, sąsiedzi). Często decydujący, lecz nadal pośredni wpływ na kształtowanie się tych ram psychologicznych, ma również oglądanie filmu lub serialu, który dyskwalifikuje kwestię zawierania trwałych związków.
Niepowielanie błędów rodziców
Przyczyny lęku przed zawarciem małżeństwa wiążą się także z bagażem emocjonalnym z okresu dzieciństwa. To naturalne, że dzieci bazują na związku własnych rodziców. To oni są dla nich wzorami do naśladowania na wiele sposobów i nie inaczej jest w bliskich relacjach. Wiele osób boi się małżeństwa, ponieważ chcą trzymać się z dala od popełnienia tych samych błędów, co ich rodzice. Pamiętaj jednak, że każdy związek jest wyjątkowy i nie możesz pozwolić, by definiowały Cię wady i postawy innych ludzi.
Problem gamofobii dotyczy także dorosłych, którzy w dzieciństwie byli świadkami przemocy małżeńskiej u rodziców. Zdrad, kłótni, braku szacunku współmałżonków itp. Złe wspomnienia i obawy, że taka sama sytuacja może powtórzyć się w ich życiu, powodują lęk przed zaangażowaniem się w małżeństwo.
Inne przyczyny gamofobii
Czasami już samo opuszczenie wygodnego domu rodziców, wzięcie na siebie nowych obowiązków i zamieszkanie z kimś innym to powody generujące strach. Poza tym konieczność życia pod presją posiadania dzieci czy też sama niepewność, czy w ogóle chce się je mieć, to tylko niektóre z wyzwań, które sprawiają, że wiele osób boi się małżeństwa.
Gamofobia – diagnoza i leczenie
Granica między zwykłym przedślubnym stresem a lękiem przed poważnym związkiem jest bardzo cienka. Gamofobia jest zauważana od momentu, gdy dana osoba doświadcza zmian fizycznych lub psychicznych, po prostu na samą myśl o małżeństwie. W celu uzyskania diagnozy ważne jest zasięgnięcie osobistej porady u psychologa bądź psychoterapeuty. Udzielane informacje stanowią cenną wskazówkę. Czy rzeczywiście masz poważny problem, czy jest to tylko zwykły stres i z powodzeniem możesz mieć związek małżeński pełen radości i spełnienia.
Jeśli okaże się, że to gamofobia, należy rozpocząć leczenie wraz z pomocą i wsparciem ze strony rodziny i przyjaciół. Takie postępowanie może znacznie pomóc pokonać strach przed ślubem. Psychoterapia jest zalecaną pierwszą linią leczenia gamofobii. Podczas rozmowy z psychologiem możesz porozmawiać o obawach, zawiłościach swoich zobowiązań i innych aspektach małżeństwa. W rzeczywistości jej efekty zależą od stopnia i rozległości fobii. Niemniej w przypadku patologicznego lęku najlepiej szukać pomocy u psychologa.
Gamofobia czy tylko przedślubne wątpliwości?
Małżeństwo oznacza ważną zmianę życiową. Pojawiają się wtedy obawy wobec różnych sytuacji. Przygotowania do przyjęcia, organizacja nowego domu, nowe stosunki między parą i ich rodzinami. Zwykle jest to okres, któremu towarzyszy wiele szczęścia, ale może też generować niepewność i udrękę. W miarę upływu miesięcy, gdy zbliża się wielki dzień, zaczynają pojawiać się nieuniknione wątpliwości.
- Czy wszystko będzie dobrze?
- A jeśli coś nie pójdzie zgodnie z planem?
- Czy będę w stanie znieść całą tę presję, którą odczuwam?
- Co będzie potem?
- Czy moje małżeństwo będzie szczęśliwe?
To po prostu przedślubne wątpliwości i stres. Niemal wszystkie pary przed ślubem zaczynają odczuwać coraz większy niepokój.
Mogą pojawić się nawet objawy gamofobii, takie jak:
- bezsenność;
- trudności z koncentracją;
- drażliwość;
- bóle głowy lub migreny;
- nudności;
- napady płaczu;
- utrata kilogramów lub przybranie na wadze;
- zniechęcenie;
- obawa, że wszystko pójdzie nie tak;
- napięcie mięśni;
- ogólne zmęczenie.
Właśnie w takich momentach należy zachować czujność. Wysoki poziom niepokoju często przeradza się w stres. To on może generować konflikty między partnerami, a nawet doprowadzić do rozstania. Narzeczeni, którym towarzyszą poważne przedślubne wątpliwości, powinni szukać wsparcia psychologicznego, aby łatwiej stawić czoła okresowi poprzedzającemu ślub. W ten sposób będą w stanie z większą pewnością reagować na dni poprzedzające ceremonię.
Psycholog wysłucha obaw i niepokojów, dzięki czemu może pomóc stronom w ustaleniu priorytetów i dostrzeżeniu problemów. Czy to tylko zwykłe obawy, czy jednak prawdziwa fobia przed zawarciem związku małżeńskiego? Jaka jest prawdziwa wielkość problemów? W trakcie terapii para nabiera większej pewności siebie, ponieważ uczy się radzić sobie ze strachem i niepokojem, a także lepiej przystosować się do życiowych zmian.
Wątpliwości przed ślubem – jak sobie radzić? Lęk przed zawarciem małżeństwa
Stresujesz się zawarciem związku małżeńskiego i masz wątpliwości przed ślubem? Aby trochę złagodzić tę udrękę, poznaj kilka praktycznych wskazówek.
- Poznaj swoje ograniczenia i unikaj nieprzyjemnych sytuacji.
- Zawsze szczerze rozmawiaj ze swoim partnerem.
- Nie kłóć się i szukaj rozwiązań w każdej sytuacji.
- Spróbuj odwrócić uwagę od bardzo stresujących momentów.
- Skup się na innych rzeczach, które sprawiają Ci przyjemność, takich jak wyjścia z przyjaciółmi, chodzenie na siłownię, spacery po parku.
- Staraj się nie myśleć cały czas o małżeństwie.
- Jeśli możesz sobie na to pozwolić, zatrudnij firmę, która planuje imprezy ślubne.
- Poproś o pomoc w organizacji uroczystości krewnych lub przyjaciół.
- Staraj się dobrze spać w nocy. Twój nastrój będzie wtedy lepszy następnego dnia.
- Zadbaj o odpowiednie jedzenie. Zawsze wybieraj zdrową żywność.
- Unikaj spożywania bardzo ciężkich potraw w nocy, które również mogą nie pozwalać Ci zasnąć.
- Ćwicz relaksację. Usiądź wygodnie, weź głęboki oddech i powoli wypuść powietrze. Powtórz tę czynność kilka razy. To ćwiczenie pomaga także uspokoić się w stresującym momencie.
- Zawsze zachowuj pozytywne nastawienie. Pomyśl, że wszystko się ułoży, a kiedyś będziesz się śmiać ze swoich wątpliwości.
Lęk przed zawarciem małżeństwa – jak się zachować?
To naturalne, że w chwilach niepokoju pojawiają się negatywne myśli. Ważne jest, aby nie dać się im zdominować. Zapisz na kartce wszystkie swoje lęki, obawy i wątpliwości. Następnie spróbuj zająć umysł inną czynnością, która sprawia Ci przyjemność. Potem wróć do swoich notatek i spróbuj je racjonalnie przeanalizować. Czy rzeczywiście są prawdziwe, czy tylko chwilowe? Zrozumienie i zaakceptowanie faktu, że nie musisz radzić sobie ze wszystkimi problemami związanymi z momentem zawarcia małżeństwa, to świetny sposób na zmniejszenie wątpliwości.
Nadal masz obiekcje, czy podjąć ten krok? Być może potrzebujesz profesjonalnej pomocy psychologa. Dzięki psychoterapii indywidualnej można osiągnąć większą samoświadomość, poczucie bezpieczeństwa oraz odkryć ukryte uczucia i pragnienia.
Inną opcją jest terapia par. Jeśli oboje partnerzy wyrażą na to zgodę, przyszła para może umówić się na rozmowę z psychologiem i odbyć kilka sesji terapeutycznych. Wówczas dochodzi do omówienia punktów spornych w związku i ustalenia, skąd się biorą przedślubne wątpliwości. Te informacje stanowią cenne wskazówki dla partnerów. Wspólna terapia pomaga również we wzajemnym zrozumieniu i może dać pewność, że małżeństwo jest tym, czego para naprawdę gdzieś w głębi duszy pragnie.
Jeśli potrzebujesz pomocy, skontaktuj się z nami i umów wizytę w dogodnym terminie.
Pomagamy pacjentom z różnych miejscowości w formie:
- Psycholog online
- lub stacjonarnie np. Psycholog Legionowo
Teksty na stronie mają charakter informacyjny i nie zastępują usług świadczonych przez profesjonalistów.
