Nerwica lękowa co to? Objawy nerwicy. Jak pomóc?

Nerwica lękowa, znana również jako zaburzenie lękowe, charakteryzuje się przewlekłym uczuciem niepokoju, lęku i napięcia, które mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie. Objawy obejmują nadmierne zmartwienia, trudności z koncentracją, problemy ze snem, napięcie mięśniowe oraz unikanie sytuacji wywołujących lęk. Leczenie nerwicy lękowej zazwyczaj obejmuje terapię poznawczo-behawioralną (CBT), leki przeciwlękowe oraz techniki relaksacyjne, takie jak medytacja i joga. W przypadku podejrzenia nerwicy lękowej, warto skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą, aby uzyskać odpowiednią pomoc i wsparcie.

Spis treści:

Czym jest nerwica lękowa?

Objawy nerwicy lękowej.

Nietypowe objawy nerwicy lękowej.

Nerwica – rodzaje

Jak rozpoznać objawy ataku nerwicy lękowej?

Główne przyczyny nerwicy

Kiedy można mówić o wystąpieniu zaburzeń nerwicowych?

Leczenie nerwicy lękowej.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czym jest nerwica lękowa?

Nerwica lękowa to rodzaj uporczywego i ogólnego lęku, który towarzyszy Ci nieustannie, bez względu na czynniki środowiskowe. Zazwyczaj odczuwanie niepokoju odnosi się do sytuacji dnia codziennego, czyli takich związanych z życiem rodzinnym, zawodowym, finansami, zdrowiem. Chociaż każdy człowiek przeżywa na tych polach rozmaite stresy i napięcia, to jednak osoby z zaburzeniem w postaci nerwicy męczą się znacznie bardziej. Osoba odczuwa silny lęk. Skala problemu bywa tak duża, że utrudnia normalne codzienne funkcjonowanie i odczuwanie radości z życia, prowadzi do chorób, zaburzeń, separacji społecznej czy utraty zainteresowania światem.

Rodzaj zaburzenia lękowego – nerwica lękowa, (nerwica natręctw, nerwica serca, nerwica żołądka) mówimy wtedy, gdy pacjent:

• odczuwa natrętne myśli, które nie dają mu spokoju – nawet gdy nie ma racjonalnych powodów do zmartwień (nerwica natręctw),
• ma problemy z funkcjonowaniem poszczególnych narządów (nerwica serca, nerwica żołądka),
• ma objawy psychosomatyczne.

Ważne jest to, że w wielu aspektach psychologiczne objawy nerwicy łączą się z dolegliwościami natury fizycznej, wywołując w ten sposób zaburzenia psychosomatyczne. Co to oznacza? Że życie w stresie i lęku prowadzi do depresji, wrzodów żołądka, dysfunkcji serca oraz innych narządów. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie problemów, aby zahamować destrukcyjny proces i poprawić komfort życia, stan samopoczucia psychicznego oraz fizycznego pacjenta.

Objawy nerwicy lękowej – objawy związane z napadami lęku

Stres towarzyszy każdemu i o ile jego natężenie jest na normalnym poziomie, o tyle umiesz sobie z nim poradzić. Problem zaczyna się w momencie, gdy stan napięcia i strachu paraliżuje Cię, utrudnia normalne funkcjonowanie, negatywnie oddziałuje na życie rodzinne czy zawodowe.

Aby można było w ogóle myśleć o rozpoczęciu diagnostyki nerwicy lękowej, występowanie zaburzeń lękowych, towarzyszący Ci stan silnego napięcia i stresu powinien utrzymywać się przez około 6 miesięcy. Jeżeli jest „jedynie” epizodyczny, związany z występowaniem konkretnych stresorów i sytuacji nadzwyczajnych, to można uznać go za stan normalny i niewymagający interwencji lekarskiej. Tymczasem nawet wtedy, jeśli czujesz, że stres Cię przerasta, a nerwica żołądka czy serca pogłębia się, warto skorzystać z konsultacji psychologicznych oraz odwiedzić specjalistę.

Zastanawiasz się, czy Twój problem nazywa się „nerwica”? Poznaj charakterystyczne symptomy tej choroby. Objawy tego schorzenia to przede wszystkim:

POBUDZENIE UKŁADU AUTONOMICZNEGO, ZMIANY FIZJOLOGICZNE – objawy somatyczne nerwicy

• zwiększona potliwość ciała,
• szybsze bicie serca,
• występowanie drgawek, jak wtedy, gdy jest Ci zimno,
• suchość w jamie ustnej.
• rozstrój żołądka, nudności, bóle głowy,
• trudności z oddychaniem, uczucie braku powietrza, ucisk w klatce piersiowej.

NERWICA – OBJAWY PSYCHOLOGICZNE (objawy psychiczne nerwicy)

• lęk przed śmiercią, chorobą, samotnością,
• lęk przed utratą kontroli,
• obawa przed bezsennością, trudności z zasypianiem,
• pozostawanie w stanie napięcia i czujności,
• przesadzona reakcja na stres lub inne sytuacje życiowe,
• niepokój ruchowy, brak odprężenia,
• trudności z zebraniem myśli,
• drażliwość, apatia, łatwe wpadanie w gniew i utrata kontroli nad sobą.

Wbrew pozorom objawy nerwicy lękowej są nie tylko psychiczne, ale często również występują zaburzenia somatyczne, choroby somatyczne. Jeżeli doskwierają Ci błyski w oku, szum w uszach, a nawet pieczenie w gardle, które nie mają racjonalnego medycznego wytłumaczenia, to z dużą dozą prawdopodobieństwa masz do czynienia z objawem lęku, objawami nerwicy lękowej.

Nietypowe objawy nerwicy lękowej

Objawy nerwicy lękowej nie zawsze są jednoznaczne, a przez to łatwe w interpretacji. Często zdarza się, że rozpoznanie choroby opóźnia się, bo dolegliwości opisywane przez pacjenta uchodzą za objaw zaburzeń fizycznych, np. gastrologicznych, okulistycznych czy laryngologicznych. Dopiero zestawienie ich ze sobą, umiejscowienie w czasie, przeanalizowanie pozwala na prawidłową interpretację.

Najdziwniejsze objawy nerwicy

Do nietypowych, ale częstych objawów nerwicy lękowej zaliczają się:

• pieczenie w gardle – nerwica a ból gardła i przełyku? Czy to w ogóle ma jakiś związek? Okazuje się, że tak. Przede wszystkim dlatego, że ciało w stresie uruchamia mechanizmy obronne, a jednym z nich jest zwiększone wydzielanie kwasu żołądkowego. Prowadzi on do powstawania wrzodów i wywołuje uczucie pieczenia w gardle. Nerwica często wymaga ukojenia, którego chory szuka w alkoholu czy papierosach. Te również negatywnie wpływają na drogi oddechowe, wywołując suchość i podrażnienia śluzówek,
• szum w uszach – nerwica często objawia się szumami usznymi, co można łatwo wytłumaczyć. O ile wykluczone są choroby neurologiczne, głuchota i stany zapalne, o tyle można podejrzewać, że winowajcą jest nerwica lękowa. Zazwyczaj ten objaw dotyczy osób z depresją, które dodatkowo są w stanie paniki, mają duszności lub zawroty głowy,
• błyski w oku – nerwica daje o sobie znać także w tej postaci. Fotopsje to dysfunkcje układu nerwowego, które sprawiają, że w polu widzenia chorego pojawiają się błyski. Są one wywołane przez nieprawidłową pracę siatkówki, która jest pobudzona i reaguje nieadekwatnie do sytuacji.

Doskwiera Ci któryś z powyższych problemów? Tłumaczenie objawów nerwicą nie zawsze jest rozsądne, o ile wcześniej nie wykonasz odpowiednich badań pod okiem specjalisty. Jeżeli wykluczy on inne choroby, to dalszym etapem diagnostyki powinna być wizyta u psychoterapeuty. Określi on nie tylko, czy cierpisz na nerwicę, ale też ustali, z jakim rodzajem zaburzenia się zmagasz. A jest ich dość sporo, więc dopiero prawidłowe rozpoznanie pozwala wdrożyć leczenie zaburzeń lękowych, które przyniesie widoczne rezultaty w postaci poprawy stanu zdrowia, komfortu psychicznego, ale też fizycznego.

Przeczytaj także: Najgorsze objawy nerwicy lękowej: nie lekceważ ich!

Zaburzenia emocjonalne. Rodzaje nerwicy

Nerwica może przyjmować różne oblicza. Wyróżnia się zaburzenia:

• neurasteniczne – doskwiera Ci poranne zmęczenie, które mija, gdy przychodzi pora obiadowa? Masz problemy ze snem, koncentracją oraz zaburzeniami pamięci? Być może padłeś ofiarą nerwicy neurastenicznej, która objawia się negatywną postawą wobec otoczenia i innych ludzi,
• lękowe – strach o siebie i innych paraliżuje Cię? Ze stresu pocisz się, nie kontrolujesz drżenia rąk, a Twoje serce bije, jakby miało wyskoczyć z piersi? To mogą być objawy nerwicy lękowej, która przybiera na intensywności, (ataki paniki),
• natręctw – uwielbiasz rytuały i bez nich nie jesteś w stanie funkcjonować? Liczysz mijane drzewa, a przed wyjściem z domu zaglądasz do każdego kąta? Nerwica natręctw to mnóstwo kompulsywnych, wykańczających zachowań,
• histeryczna – ta nerwica dotyczy osób nieustannie wsłuchujących się w swój organizm i szukających objawów chorób, które nie istnieją. Do jej objawów zalicza się paraliż, ataki padaczki, a nawet utraty przytomności spowodowane stresem. Zły stan zdrowia jest pozorny, a ma służyć zwróceniu na siebie uwagi otoczenia.
• fobia społeczna – unikasz ludzi, nie lubisz konfrontacji, boisz się wychodzenia z domu, dorabiasz sobie własne niestworzone historie? Fobia społeczna to prosta droga do samotności i depresji,
• nerwice pourazowe – zawroty głowy, drżenie rąk i inne objawy doskwierają Ci często, zwłaszcza po wypadku lub innym trudnym przeżyciu? Może to świadczyć o nerwicy pourazowej,
• nerwice wegetatywne, objawy wegetatywne – pojawiają się w efekcie długotrwałej ekspozycji na stres i powodują nadciśnienie tętnicze lub owrzodzenie żołądka.

Ten podział został opracowany na podstawie sytuacji, które wywołują nerwice oraz objawów, jakie towarzyszą pacjentom. Czasem przyczyny mają podłoże genetyczne i niejako obciążają pacjenta bez jego wiedzy czy woli. Innym razem pojawiają się one po trudnym przejściu, np. wypadku samochodowym, śmierci bliskiej osoby czy rozwodzie.

W terminologii medycznej pojawia się także:

• nerwica serca – to przykra dolegliwość, która pojawia się w wyniku stresu. Choć sama budowa tego organu nie ulega zmianie, to zmienia się sposób jego funkcjonowania. Chory odczuwa dyskomfort wynikający z przyspieszonego bicia serca, ucisku w klatce piersiowej czy kołatania serca. Dolegliwościom towarzyszą napady duszności, zawroty głowy, osłabienie, nudności, nadmierne pocenie się, a nawet zaczerwienienie skóry,
• nerwica żołądka – to kolejne zaburzenie przypisywane nerwicy, które wiąże się z występowaniem nudności, bólu brzucha, wzdęć, gazów, zaparć lub biegunki. Jak rozpoznać, że są to objawy nerwicy? Nasilają się wtedy, gdy choremu towarzyszą silne emocje, stres lub trema. Zanim dojdzie do powiązania nerwicy żołądka z zaburzeniem o podłożu psychologicznym, konieczne jest wykluczenie chorób gastrologicznych, w tym także wrzodów czy nowotworów.

Objawy nerwicy trzeba przypisać konkretnemu schorzeniu, aby wiedzieć, jaką terapię leczniczą wdrożyć. Może się okazać, że przypadki zaburzeń nerwicowych są łączone i oprócz psychoterapii przydadzą się też specjalistyczne konsultacje z okulistą, gastrologiem, laryngologiem, onkologiem lub innymi lekarzami.

Jak rozpoznać objawy ataku nerwicy lękowej?

Charakterystycznymi objawami nerwicy lękowej są zaburzenia emocjonalne i poznawcze. Oczywiście nie można zapomnieć o istnieniu somatycznych objawów nerwicy, które mogą manifestować się na wiele sposobów. Jednak, czy można rozpoznać zbliżający się atak?

Otóż jak sama nazwa wskazuje, w przypadku nerwicy lękowej sytuacja, wiąże się z pojawieniem silnego lęku. Może on być spowodowany różnymi bodźcami, które są dla Ciebie stresujące. Czasami jest to wystąpienie publiczne na konferencji, a niekiedy zwykła uroczystość rodzinna. Wówczas jako pierwsze pojawiają się objawy fizyczne nerwicy, takie jak suchość w ustach, duszność, problemy z zaczerpnięciem powietrza, drżenie i pocenie się rąk, piski w uszach oraz przyspieszone bicie serca. Nagle możesz zacząć odczuwać dyskomfort w jamie brzusznej. Słynne „przelewanie się”, bulgotanie, skurcze i konieczność skorzystania z toalety na samą myśl o konfrontacji ze stresującym bodźcem to bardzo częste oznaki nadchodzącego ataku nerwicy lękowej.

Szybko pojawia się też dezorientacja, której sprzyja ograniczony pod wpływem stresu dopływ krwi do mózgu. Nagle wszystkie myśli w Twojej głowie kłębią się wokół Twoich lęków. Ogarnia Cię panika. Nie wiesz, co robić i co mówić. Najchętniej wziąłbyś nogi za pas i uciekł z dala od wszystkiego, co wywołuje Twój lęk. Atak nerwicy lękowej może trwać kilka lub kilkanaście minut. Dla niektórych jest tak wyczerpujący, że odbiera energię do dalszego działania.

Główne przyczyny nerwicy lękowej

To, że występują objawy nerwicy, nie wynika z jednego czynnika. Naukowcy doszli do konsensusu, że istnieją dwie możliwe przyczyny wywołujące nerwicę lękową: psychogenna i biologiczna.

Pierwsza przyczyna zaburzeń lękowych obejmuje niezdolność jednostki do odpowiedniego radzenia sobie ze stresem związanym z pewnymi wydarzeniami życiowymi. Ten brak zdolności mógł utrwalić się w trakcie rozwoju osobowości, procesu, który rozpoczął się w dzieciństwie. Na przykład dzieci narażone na stresujące okoliczności, takie jak traumatyczne wydarzenia lub śmierć krewnego, mogą rozwinąć tego typu zachowanie. Silne bodźce środowiskowe, takie jak stres w pracy, problemy zdrowotne, kryzysy finansowe lub konflikty domowe, są również możliwymi czynnikami nerwicy.

Przyczyny biologiczne związane są ze zmianą funkcjonowania lub produkcji neuroprzekaźników, hormonów, witamin i innych substancji odpowiedzialnych za funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Nierzadko oba czynniki – psychogenny i biologiczny – odpowiadają za nerwicę u jednej osoby. Aby zidentyfikować przyczyny nerwicy, należy zgłosić się do psychologa. Jest on wyszkolonym profesjonalistą, który potrafi identyfikować cechy nerwicowe i na podstawie przeprowadzonej diagnozy wskazywać możliwe przyczyny choroby.

Kiedy można mówić o wystąpieniu zaburzeń nerwicowych?

Gdzie kończy się normalny strach i podenerwowanie, a kiedy zaczyna się patologiczny stan? Wszyscy czegoś się trochę boją. Jeśli odczuwasz mrowienie ciała w ciasnej windzie, brzydzą Cię pająki lub boisz się wygłosić przemówienie, nie musisz cierpieć na nerwicę lękową, które wymaga leczenia. Jednak wśród wszystkich objawów zaburzeń nerwicowych Twoją uwagę powinny zwrócić stopnie ich nasilenia oraz wpływ na pozostałe aspekty życia.

Dlatego ustosunkuj się do poniższych twierdzeń na „TAK” lub „NIE”.

• Myślę o swoich lękach przez 80 procent dnia.
• Moja jakość życia jest znacznie ograniczona przez lęki.
• Moja swoboda poruszania się jest znacznie ograniczona z powodu moich lęków.
• Coraz bardziej popadam w depresję z powodu moich zmartwień.
• Miałem myśli samobójcze z powodu doświadczanych myśli.
• Walczę z przewlekłym stresem alkoholem, środkami uspokajającymi lub narkotykami.
• Z powodu moich obaw zaniedbałem relacje partnerskie, przyjacielskie i rodzinne.
• Ciągłe zamartwianie się sprawia, że mam problemy w pracy lub jestem bezrobotny.
• Gdy doświadczam lęku, mam uczucie omdlenia i zawroty głowy.
• Często z powodu swoich lęków odczuwam nudności i dyskomfort w jamie brzusznej.

Jeśli odpowiedziałeś „tak” na co najmniej trzy z powyższych twierdzeń, powinieneś zwrócić się o pomoc do psychologa.

Leczenie nerwicy lękowej. Jak leczyć nerwicę?

Dlaczego tak ważne jest odpowiednio wczesne rozpoznanie choroby? Do jej zaostrzenia dochodzi w wieku dojrzewania, który jest obarczony wieloma zmianami, wyzwaniami, trudnościami i burzami hormonalnymi. To dość zdradliwe, bo wszelkie niepokojące objawy można wytłumaczyć trudnym dorastaniem. Jednak im wcześniejsza reakcja rodziców, opiekunów, partnera czy osób z otoczenia chorego, tym większa szansa na zatrzymanie destrukcyjnej nerwicy. Nieleczona prowadzi bowiem do występowania poważniejszych zaburzeń i powikłań, np. w postaci depresji, wpadania w nałogi alkoholowe i narkotykowe, uzależnienia od leków uspokajających.

Leczenie zaburzeń nerwicowych

Jak leczyć nerwicę? Na pewno nie bagatelizując jej znaczenia i wpływu na życie człowieka. Należy potraktować ją jako naprawdę groźnego i podstępnego przeciwnika. Najskuteczniejszą psychoterapią w leczeniu nerwicy lękowej jest terapia poznawczo-behawioralna. W ten sposób pacjent uczy się rozumieć, które procesy myślowe leżą u podstaw lub wzmacniają jego strach. Na tej podstawie unikanie stresującego zachowania może być świadomie korygowane. W przypadku przeciążenia sensorycznego pacjent wraz z terapeutą konfrontowany jest z sytuacją wywołującą lęk przez długi czas i intensywnie. Początkowo odczuwa strach jako bardzo wyraźny, ale potem zauważa, że ​​sam ustępuje. W przypadku innych rodzajów nerwicy podczas psychoterapii nie tylko dostarczane są narzędzia do radzenia sobie z zaburzeniem, ale też poszukiwane są jego przyczyny. W ten sposób możliwe jest ustalenie źródła problemu i rozwiązanie go u podstaw. 

Pacjenci z nerwicą lękową często zgłaszają się do psychologa dopiero po latach choroby. Czasami najpierw szukają pomocy u lekarzy rodzinnych, gdyż uważają, że przyczyną ich dolegliwości somatycznych jest choroba fizyczna. Tymczasem rozwiązanie problemu tkwi w ich głowie. Im szybciej zaburzenie nerwicowe zostanie zdiagnozowane, tym większe są szanse na poprawę jakości życia.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Co to jest nerwica lękowa?

Nerwica lękowa, znana również jako zaburzenie lękowe, to stan charakteryzujący się przewlekłym uczuciem niepokoju, lęku i napięcia. Może wpływać na codzienne funkcjonowanie i powodować znaczny dyskomfort psychiczny.

Jakie są objawy nerwicy lękowej?

Objawy nerwicy lękowej obejmują: nadmierne zmartwienia, trudności z koncentracją, problemy ze snem, napięcie mięśniowe, ataki paniki, unikanie sytuacji wywołujących lęk, objawy fizyczne, takie jak duszność czy przyspieszone bicie serca.

Jak można zdiagnozować nerwicę lękową?

Diagnoza nerwicy lękowej zazwyczaj wymaga konsultacji z psychologiem lub psychiatrą. Specjalista przeprowadzi szczegółowy wywiad, oceni objawy i może zlecić dodatkowe badania, aby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości.

Jak leczyć nerwicę lękową?

Leczenie nerwicy lękowej może obejmować terapię poznawczo-behawioralną (CBT), farmakoterapię, w tym leki przeciwlękowe lub antydepresyjne, oraz techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy głębokie oddychanie. Ważne jest także prowadzenie zdrowego stylu życia, który obejmuje regularną aktywność fizyczną i odpowiednią dietę.

Jak mogę pomóc bliskiej osobie z nerwicą lękową?

Aby pomóc bliskiej osobie z nerwicą lękową, słuchaj jej uważnie i oferuj wsparcie emocjonalne. Zachęcaj ją do szukania profesjonalnej pomocy i bądź cierpliwy oraz wyrozumiały wobec jej objawów i ograniczeń. Utrzymuj regularny kontakt i proponuj wspólne aktywności, które mogą pomóc w redukcji lęku. Edukuj się na temat zaburzeń lękowych, aby lepiej zrozumieć, przez co przechodzi Twoja bliska osoba.